Naiqama Lalabalavu
| Saygıdeğer, Ratu Naiqama Lalabalavu MBE, MP | |
|---|---|
_2.jpg)
| |
| 7. Fiji Devlet Başkanı | |
| Görevde | |
| Makama geliş 12 Kasım 2024 | |
| Yerine geldiği | Wiliame Katonivere |
| 3. Meclis Sözcüsü | |
| Görev süresi 24 Aralık 2022 - 12 Kasım 2024 | |
| Başbakan | Sitiveni Rabuka |
| Yerine geldiği | Epeli Nailatikau |
| Yerine gelen | Filimoni Jitoko |
| Muhalefet Lideri | |
| Görev süresi 8 Aralık 2020 - 24 Aralık 2022 | |
| Yerine geldiği | Sitiveni Rabuka |
| Yerine gelen | Frank Bainimarama |
| Lau Taveuni Rotuma Bölgesi Meclis Üyesi | |
| Görev süresi 1999-2001 | |
| Başbakan | Frank Bainimarama |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| Yerine gelen | Savenaca Draunidalo |
| Cakaudrove East Bölgesi Meclis Üyesi | |
| Görev süresi 2001-2006 | |
| Yerine geldiği | Inoke Kubuabola |
| Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 23 Aralık 1953 |
| Partisi | SODELPA](2014 – 2022) Halkın İttifakı (2022 – Günümüz) |
Ratu Naiqama Tawakecolati Lalabalavu, MBE (d. 23 Aralık 1953), Fijili siyasetçi. Lalabalavu, Okyanusya ada ülkesi Fiji'de 12 Kasım 2024 tarihinden bu yana devlet başkanlığı görevini yürütmektedir. Lalabalavu aynı zamanda Fiji Paramount Şefi görevinde de bulunmaktadır. Lalabalavu daha önce muhalefet liderliği ve Fiji meclis sözcülüğü görevlerinde de bulunmuştur.
31 Ekim 2024'te ülkenin yeni devlet başkanı olarak seçilen Lalabalavu, 12 Kasım 2024'te yemin ederek görevine başlamıştır.
Tui Cakau
[değiştir | kaynağı değiştir]1999'da Lalabalavu, hayatını kaybeden babası Ratu Glanville Lalabalavu'nun yerine Tui Cakau veya Cakaudrove'un ve tüm Fiji kabilelerinin ait olduğu üç konfederasyondan biri olan Tovata Konfederasyonunun Paramount Şefi oldu. 1993'teki ölümünden önce Tui Cakau unvanını elinde bulunduran eski Fiji Devlet Başkanı Ratu Sir Penaia Ganilau'nun oğlu Ratu Epeli Ganilau tarafından mahkemeye verilse de 2001'de Yüksek Mahkeme Lalabalavu lehine karar verdi.
Kendisi Roma Katolikliğine geçmiştir.
Lalabalavu, SODELPA Milletvekili Dr. Ratu Atonio Lalabalavu'nun babasıdır.[1][2]
Siyasi kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Lalabalavu, 1999 yılında iktidardaki Soqosoqo ni Vakavulewa ni Taukei'nin (SVT) adayı olarak Temsilciler Meclisi'nde Lau-Taveuni-Rotuma Açık Bölgesi'ni temsil etmek üzere seçildi ve sandalye kazanan yalnızca 8 SVT adayından biri oldu. Baş rakibi Hristiyan Demokrat İttifakı'nın adayı Ratu Epeli Ganilau'yunun elde ettiği %32 oya karşılık %58 oy elde ederek rakibine üstünlük sağladı.
Lalabalavu , 2000 yılında ülkede gerçekleşen darbede George Speight tarafından Fiji İşlerinden Sorumlu Bakan olarak atandı.
2001 yılında demokrasiyi yeniden tesis etmek için seçimler yapıldığında, bazı önemli siyasi yeniden yapılanmalar yaşanmıştı. Şu anda, 2000 darbesinin baş sorumlusu olarak görülen George Speight'ın birçok destekçisi ve yandaşını da içeren milliyetçi bir parti olan Muhafazakar İttifak'ın önde gelen üyelerinden biri olan Lalabalavu, Temsilciler Meclisi'nde etnik Fijililer için ayrılmış 23 bölgeden biri olan Cakaudrove Doğu Fiji Komünal Seçim Bölgesi'ni kazandı. Daha sonra kurulan koalisyon hükümetinde Lalabalavu, Toprak ve Maden Kaynakları Bakanı olarak atandı. Atama daha sonra darbede devrilen eski Devlet Başkanı Ratu Sir Kamisese Mara'nın kızı Senatör <i id="mwQQ">Adi</i> Koila Nailatikau tarafından sert bir şekilde eleştirildi. 29 Temmuz 2000'de Labasa'daki Sukanaivalu Kışlası'nda ordu isyanı sırasında Ratu Mara'ya ait Seaqaqa'daki Matailakeba Kamış Çiftliği'nin yakılmasını emretmekle suçladı.
6 Nisan 2003'te Lalabalavu'nun ülkenin anayasal kurumlarının elden geçirilmesi çağrısında bulunduğu bildirildi. Siyasi otoritenin Fiji şeflerine geri verilmesi gerektiğini söyledi. Adaları 1874'te Birleşik Krallık'a bırakan şefler oldukları için, 1970'te bağımsızlık verildiğinde üstün yetkinin onlara iade edilmesi gerektiğini söyledi. İlk adım olarak Senato'nun lağvedilmesini, Senato'nun işlevlerinin ise Şefler Büyük Konseyi tarafından üstlenilmesini önerdi. Şeflerin otoritesinin yeniden tesis edilmesinin, Fiji'deki ırk engellerinin ortadan kalkmasına yol açacağını, zira şeflerin o zaman sadece yerli halkın değil, tüm ırkların lideri olacağını ileri sürdü. Önerisi o dönemde Büyük Konsey Başkanı olan Ratu Epeli Ganilau tarafından reddedildi.
Başbakan Laisenia Qarase'nin kabinesinde Toprak Bakanı ve Maden Kaynakları Bakanı olarak görev yaptı, ancak darbe sırasında yaptığı eylemlerden dolayı yasa dışı toplantı yapmaktan suçlu bulunup hapse atıldıktan sonra istifa etmek zorunda kaldı.[3] Daha sonra sekiz aylık cezasının yalnızca 11 gününü çektikten sonra zorunlu denetim emriyle serbest bırakıldı.[4]
Fiji Village haber ajansı 23 Şubat 2006'da bazı şeflerin Lalabalavu'yu 2006 başkanlık seçimlerinde Başkan veya Başkan Yardımcısı olarak aday göstermek istediklerini bildirdi. Ancak, Şefler Büyük Konseyi 8 Mart'ta toplandığında, rakipsiz Ratu Josefa Iloilo ve Ratu Joni Madraiwiwi'yi sırasıyla başkan ve başkan yardımcısı olarak yeniden seçti .
6-13 Mayıs 2006 tarihlerinde yapılan meclis seçimlerinin ardından tekrar Fiji İşleri Bakanı ve Toprak ve İl Kalkınma Bakanı oldu. 2006 Aralık ayında ülkede düzenlenen darbe ile görevden alındı.
Darbe sonrası kariyer
[değiştir | kaynağı değiştir]Lalabalavu , 2014 yılında Sosyal Demokrat Liberal Parti'nin adayı olarak girdiği seçimlerde aldığı 6668 oy ile en yüksek oy alan 6. aday oldu.[5] Seçimin ardından Toprak ve Maden Kaynakları Gölge Bakanı olarak atandı.
Mayıs 2015'te Lalabalavu, bir seçim bölgesi toplantısında meclis başkanı Dr. Jiko Luveni hakkında aşağılayıcı yorumlarda bulunduğu gerekçesiyle dokunulmazlık komitesine sevk edildi.[6] İki yıl süreyle meclisten uzaklaştırıldı. 15 Temmuz 2015'te Ratu Naiqama, Baş Yargıç Anthony Gates'e itirazda bulunarak Sözcü Jiko Luveni ve Başsavcı Aiyaz Sayed-Khaiyum'un kendisi aleyhine aldığı kararların askıya alınmasına dair karşı dava açtı.[7] Dava Eylül 2015'te görülse de [8] karar verilmeden önce askıya alma süresi doldu.[9]
Haziran 2015'te SODELPA başkanı seçilen Lalabalavu, Haziran 2017'de bu göreve yeniden seçildi.[10]
Lalabalavu siyasetten emekli olmayı planlasa da bu fikrinden vazgeçerek 2018 seçimlerinde yeniden aday oldu.[1][11] Bu seçimlerde 2.165 oy alarak yeninden seçildi.
22 Ekim 2024'te Halk İttifakı tarafından Fiji başkanlığına aday gösterildi.[12][13] 31 Ekim'de 2024 Fiji başkanlık seçimlerinde Meli Tora'yı 37'ye karşı 16 oyla yenerek başkan seçildi.[14] 12 Kasım'da da yemin ederek göreve resmî olarak başladı.[15]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Wati Talebula (6 Ekim 2018). "Ratu Naiqama Back in SODELPA Team". Fiji Sun. 6 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2018.
- ^ Rosi Doviverata (18 Kasım 2018). "Father And Son Team For Parliament". Fiji Sun. 29 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Jailed Fiji minister resigns". The New Zealand Herald. 7 Nisan 2005. 24 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2011.
- ^ "Sentenced Fiji Lands minister seeks more lenient terms". RNZI. 12 Mayıs 2005. 15 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2018.
- ^ "2014 Election Results". Fiji Elections Office. 21 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2015.
- ^ "Ratu Naiqama's comments referred to privileges committee". Fiji Times. 18 Mayıs 2015. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2015.
- ^ "Fiji MP suspended for slur". Radio New Zealand International. 22 Mayıs 2015. 23 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015.
- ^ Arieta Vakasukawaqa (30 Eylül 2015). "Ratu Naiqama Constitutional Redress Case". Fiji Sun. 12 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2018.
- ^ Arieta Vakasukawaqa (22 Mayıs 2017). "Speaker Confirms Ratu Naiqama Can Return Today". Fiji Sun. 12 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2018.
- ^ Arieta Vakasukawaqa (1 Temmuz 2017). "Ratu Naiqama Re-elected As SODELPA President". Fiji Sun. 15 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2018.
- ^ Talebula Kate (18 Kasım 2018). "2018 General Election: SODELPA secures 21 seats". Fiji Times. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2018.
- ^ "Ratu Wiliame withdraws as Presidential nominee; PAP nominates Ratu Naiqama". Fiji Times. 22 Ekim 2024. Erişim tarihi: 24 Ekim 2024.
- ^ "Ratu Naiqama for President". Fiji Sun. 23 Ekim 2024. 12 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2024.
- ^ Apenisa Waqairadovu (31 Ekim 2024). "Ratu Naiqama appointed President". FBC News. Erişim tarihi: 31 Ekim 2024.
- ^ Kumar, Kreetika. "Ratu Naiqama sworn in as new President". Fiji Broadcasting Corporation. 11 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2024.