Meclis-i Âyan üyeleri listesi
Heyet-i Ayan (Ayan Meclisi) Üyeleri, Osmanlı Devleti'nin Meşrutiyet sistemi içinde bir Senato veya bir Üst Kamara benzeri bir kurum olan Meclis-i Mebûsan (seçilmiş milletvekilleri) ile birlikte Meclis-i Umumî'yi (Genel Meclis) meydana getiren ve 23 Aralık 1876 tarihli Kanûn-ı Esâsî'ye (Anayasa) göre kurulmuş Meclis-i Âyan üyelerinin tam listesidir.[1]
Heyet-i Ayan (Ayan Meclisi) Üyeleri
[değiştir | kaynağı değiştir]I. Meşrutiyet Dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]| Padişah | Senatör | Atanma tarihi | Doğum-Ölüm | Not |
|---|---|---|---|---|
| II. Abdülhamid (31 Ağustos 1876 – 27 Nisan 1909) |
Server Paşa | 17 Mart 1877 | 1821-1886 | Devlet Şûrası Başkanı, İlk Başkan |
| Ahmet Arifi Paşa | 1830-1895 | Adliye Nâzırı, Başkanvekili | ||
| Mustafa Nuri Paşa | 1798-1879 | Sadaret Müsteşarı | ||
| Hasan Rıza Paşa | 1806-1877 | Müşir, Serasker | ||
| Mehmed Namık Paşa | 1804-1892 | Müşir, Serasker | ||
| Kayserili Ahmed Paşa | 1796-1878 | Kaptan-ı derya, vali | ||
| Abdurrahman Sami Paşa | 1795-1881 | |||
| Kabulî Paşa | 1812-1877 | Petersburg Elçisi | ||
| Halet Paşa | ?-1879 | Hicaz Valisi | ||
| Derviş Paşa | 1817-1879 | Müşir, vali | ||
| Moralı İbrahim Paşa | 1818-1889 | Bahriye Nâzırı, Ege Adaları (Cezayir-i Bahr-i Sefid Vilayeti) Valisi | ||
| Ahmet Celâl Paşa | 1830-1886 | Meclis-i İcraat Üyesi | ||
| Tahir Paşa | 1832-1879 | Ferik | ||
| Marko Paşa | 1824-1888 | Mektebi Tıbbiye Nâzırı | ||
| Uryanizade Ahmed Esad Efendi | 1813-1899 | Şeyhülislâm | ||
| Halil Efendi | 1804-1880 | Fetva Emini | ||
| Hacı Tahir Efendi | ?-1880 | Kazasker | ||
| Mehmed Arif Efendi | ?-1878 | Şûrayı Devlet Eski Üyesi | ||
| Ali Rıza Efendi | 1815-1906 | Temyiz Mahkemesi Eski Üyesi | ||
| Emin Efendi | ?-1891 | Şûrayı Devlet Üyesi | ||
| Yorgaki Stoyanoviç Efendi | ?-? | Şûrayı Devlet Üyesi | ||
| Daviçon Karmona Efendi | ?-? | Şûrayı Devlet Üyesi | ||
| Serviçen Efendi | 1815-1897 | Mektebi Tıbbiye Müdürü | ||
| Mehmet Emin Bey | ?-1885 | Eski Mabeyn Başkâtibi | ||
| Mehmet Tevfik Bey | ?-? | Eski Adliye Nâzırı | ||
| Logofet Bey | ?-? | Şûrayı Devlet Üyesi | ||
| Mihran Bey | ?-? | Şûrayı Devlet Üyesi | ||
| Halim Paşa | 18 Mart 1877 | ?-? | Darı Şûrayı Askerî İkinci Reisi, Müşir | |
| Damat Mahmud Edhem Paşa | 1831-1886 | Şûrayı Devlet Üyesi | ||
| Musurus Paşa | 1809-1891 | Londra Elçisi | ||
| Ahmet Hilmi Efendi | ?-? | Temyiz Mahkemesi Üyesi | ||
| Kostaki Antopulos Efendi | (1835-1902) | Temyiz Mahkemesi Baş Müddei Umumisi | ||
| Dr.Kastro Bey | 2 Nisan 1877 | ?-? | Divanı Muhasebat Üyesi | |
| Mehmet Asım Paşa | 28 Ağustos 1877 | 1827-1885 | II. Dönemde Başkan | |
| Sait Paşa | 1838-1914 | Mabeyn Başkâtibi | ||
| Lebip Efendi | ?-? | Mabeyn İkinci Kâtibi | ||
| Kâmil Bey | 23 Eylül 1877 | ?--1879 | Baş Teşrifatçı | |
| Ali Rıza Bey | 13 Ekim 1877 | 1830-? | Şûrayı Devlet Üyesi | |
| Ahmet Vefik Paşa | 30 Ekim 1877 | 1823-1891 | Edirne Valisi | |
| Ahmed Kemal Paşa | 11 Ocak 1878 | 1808-1888 | Eski Maarif Nazırı | |
| Mavroyeni Paşa | 10 Nisan 1878 | 1817-1902 | Saray Başhekimi | |
| Aleksandros Karatodori Paşa | 15 Mayıs 1878 | 1833-1906 | ||
| Namık Paşa | 9 Temmuz 1878 | ?-? | Eski Temyiz Mahkemesi Reisi | |
| Mehmed Hurşid Paşa | 1 Ekim 1878 | 1813-1882 | ||
| Tunuslu Hayrettin Paşa | 2 Aralık 1878 | 1821-1890 | ||
| İrfan Paşa | Aralık 1878 | ?-? | ||
| Vecihizâde İsmail Sâdık Kemâl | 14 Aralık 1879 | 1828-1892 | ||
| Mehmed Kâni Paşa | 21 Ocak 1880 | 1805-1885 | ||
| Ali Rıza Paşa | 31 Aralık 1879 | 1815-1905 | Eski Tekaüd Sandığı Nazırı | |
| Abraham Paşa | 21 Ocak 1880 | 1830-1918 | ||
| Altunizade İsmail Zühdü Paşa | 22 Nisan 1880 | 1805-1889 |
II. Meşrutiyet Dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]1877-1908 arası Ayan Azalığına atanmış olanlardan Logofet Bey, Sait Paşa ve Abraham Paşa hayatta olarak aynı tarihli irade ile 1908 Ayan Meclisine katılmışlardır.[2]
| Padişah | Senatör | Atanma tarihi | Doğum-Ölüm | Not |
|---|---|---|---|---|
| II. Abdülhamid (31 Ağustos 1876 – 27 Nisan 1909) |
Ali Rıza Paşa | 17 Aralık 1908 | 1859-1933 | Yaveri Ekrem, Harbiye Nazırı, I. Ferik |
| Gazi Ahmet Muhtar Paşa | 1839-1919 | Yaveri Ekrem, Müşir, Mısır Fevkalâde Komiseri | ||
| Ethem Paşa | 1844-1909 | Yaveri Ekrem, Müşir, Şûrayı Askerî Azası | ||
| Ömer Rüşdü Paşa | 1843-1922 | Yaveri Ekrem, Müşir, Eski Harbiye Nâzırı | ||
| Ahmet Tevfik Paşa | 1845-1936 | Hariciye Nâzırı, Vezir | ||
| Hasan Fehmi Paşa | 1836-1910 | Şûrayı Devlet Reisi, Vezir | ||
| Mustafa Zihni Paşa | 1838-1912 | Eski Ticaret ve Nafıa Nâzırı, Vezir | ||
| Mehmed Tevfik Bey | 1840-1917 | Şûrayı Devlet Eski Reisi, Vezir | ||
| Prens Mehmet Ali Paşa | 1855-1915 | Mısırlı | ||
| Halil Hammâde Paşa | ?-1910 | Eski Evkaf Nâzırı | ||
| Raif Paşa | 1836-1911 | Rüsumat Emini | ||
| Arif Hikmet Paşa | 1855-1915 | Bahriye Nâzın, Ferik | ||
| Gabriyel Noradonkyan Efendi | 1852-1916 | Ticaret ve Nafıa Nazırı, 8 Ocak 1916'da istifa etmiştir. | ||
| Ali Rıza Efendi | ?-1914 | Reisülulema ve Nakibüleşraf | ||
| Sahib Bey | 1838-1910 | Şûrayı Devlet Mülkiye Dairesi Reisi | ||
| Rıza Paşa | 1854-1921 | Tophane-i Âmire Nâzırı, Topçu Feriki | ||
| Muhiddin Paşa | 1844-1918 | Cezayirli Mir Abdülkadirzade, Ferik | ||
| Süleyman Paşa | 1842-? | Taşlıca Kumandanı, I. Ferik | ||
| Mehmet Muzaffer Paşa | ?-1911 | Bahriye Şûrası Eski Reisi, Ferik | ||
| Şevket Paşa | ?-1911 | Emekli Ferik | ||
| Şerif Ali Haydar Bey | 1865-1935 | Şûrayı Devlet üyesi | ||
| Recaizade Mahmud Ekrem | 1847-1913 | Maarif Eski Nâzırı | ||
| Abdurrahman Şeref Efendi | 1853-1925 | |||
| Ali Galip Bey | 1835-1914 | Posta ve Telgraf Nâzırı | ||
| Abdülhâlik Nasuhi Bey | 1837-1911 | Tahran Elçisi | ||
| İbrahim Faik Bey | 1850-1941 | Aydın Eski Valisi | ||
| Halim Bey | 1847-? | Ticaret Mahkemesi Reisi, 29 Ekim 1912'de istifa etmiştir. | ||
| Dimitraki Mavrokordato Efendi | 1856-1919 | Orman, Maadin ve Ziraat Nâzırı | ||
| Mavroyeni Efendi | 1856-? | Şûrayı Devlet üyesi, Sisam Beyi, Eski Viyana Elçisi | ||
| Nikoloki Yorgiyadi Efendi | 1844-1915 | Şûrayı Devlet üyesi | ||
| Mustafa Nuri Bey | 1851-1923 | Hazine-i Hassa Nâzırı | ||
| Faruki Sami Paşa | 1861-1911 | Zaptiye Nâzırı | ||
| Bohor Efendi | 1843-? | Şûrayı Devlet üyesi | ||
| Manuk Azaryan Efendi | 1848-1922 | Belgrat Elçisi | ||
| İsmail Hakkı Efendi | 1846-1912 | Manastırlı, Müderris | ||
| Mehmet Galip Bey | 1854-1915 | Selanik Adliye Müfettişi | ||
| Oksanti Efendi | ?-1911 | Manastır Bulgar Metropoliti, 5 Nisan 1911'de istifa etmiştir. | ||
| Basarya Efendi | 1874-1952 | Ulah ileri gelenlerinden, 5 Ocak 1915'te istifa etmiştir. | ||
| Abdülkadir Efendi | 1851-1925 | Şeyh Ubeydullah Efendi Zade, 19 Mayıs 1919'da istifa etmiştir. | ||
| Said Halim Paşa | 1863-1921 | Mısırlı, Mirimiran | ||
| Musa Kazım Efendi | 1858-1920 | Müderris | ||
| Avlonyalı Ferid Paşa | 19 Mart 1909 | 1851-1914 | Eski Sadrazam | |
| Aram Efendi | ?-? | Orman ve Maadin ve Ziraat Heyet-i Fenniyesi Reisi[3] | ||
| V. Mehmed (27 Nisan 1909 – 3 Temmuz 1918) |
Hüseyin Hilmi Paşa | 14 Kasım 1909 | 1855-1921 | Sadrazam |
| Fuad Paşa | 1835-1931 | Müşir (Mareşal) | ||
| Reşid Akif Paşa | 1863-1920 | |||
| Damat Ferit Paşa | 1853-1923 | |||
| Şerif Nasır Bey | 1859-? | Mekke Şerifi | ||
| Temko Popoviç Efendi | 25 Kasım 1909 | 1855-1929 | 22 Ekim 1914'te istifa etmiştir | |
| Salih Hulusi Paşa | 27 Aralık 1909 | 1864-1939 | Harbiye Nâzırı | |
| Mehmed Ziyâeddin Efendi | 21 Ocak 1911 | 1847-1918 | Şeyhülislâm | |
| Nail Bey | 1863-1921 | Canik Mebusu, Maarif Nâzırı | ||
| Şerif Cafer Paşa | 1870-? | |||
| Aristidi Paşa | 1848-1928 | İzmir Mebusu, Orman ve Maadin Nâzırı | ||
| Süleyman el-Büstani | 1856-1925 | Beyrut Mebusu | ||
| Dilber Zare Efendi | ?-? | Şûrayı Devlet üyesi | ||
| İstoyan Tilkof Efendi | 9 Nisan 1911 | 1867-? | Eksarhane Hukuk Müşaviri. 12 Ocak 1915'te istifa etmiştir. | |
| Ahmet İzzed Paşa | 6 Temmuz 1911 | 1864-1937 | Erkân-ı Harbiye Umumiye Reisi, Harbiye Nâzırı | |
| Hüseyin Hüsnü Paşa | 12 Eylül 1911 | 1856-1926 | Trablusgarp Vali ve Kumandanı | |
| Halid Ziya Bey | 14 Kasım 1911 | 1869-1945 | Mabeyn Başkâtibi, 18 Kasım'da istifa etmiştir. | |
| Ahmet Rıza Bey | 23 Ocak 1912 | 1859-1930 | Meclis-i Mebûsan reisi | |
| İbrahim Şükrü Paşa | 30 Nisan 1912 | 1857-1918 | Suriye valisi | |
| Mahmud Şevket Paşa | 9 Temmuz 1912 | 1856-1913 | Harbiye Nâzırı, Ferik | |
| Kâhyazade Ahmet Efendi | 4 Ocak 1914 | ?-? | Halep ileri gelenlerinden | |
| Nakipzade Muhittin Efendi | ?-? | Bağdat ileri gelenlerinden | ||
| Yusuf Sursuk Efendi | ?-? | Beyrut ileri gelenlerinden | ||
| Abdülhamid Zöhravî Efendi | 1855-1916 | Hama ileri gelenlerinden, 6 Kasım 1916'da idam edildi | ||
| Abdurrahman El Yusuf Bey | 1873-? | Şam ileri gelenlerinden | ||
| Abdülhak Hamit Bey | 1851-1937 | Brüksel Sefiri | ||
| Süleyman el-Biruni | 24 Ocak 1914 | 1872-1940 | ||
| Mehmet Behim Efendi | ?-1915 | Beyrut ileri gelenlerinden | ||
| Çürüksulu Mahmud Paşa | 14 Mart 1914 | 1865-1931 | Nafıa Nazırı, Liva | |
| Menemenlizade Rifat Bey | 1856-1935 | Maliye Nâzırı | ||
| Hayri Efendi | 12 Kasım 1916 | 1867-1922 | Eski Şeyhülislâm | |
| Halit Bey | ?-? | Padişah Damadı | ||
| Seyyid Bey | 1873-1925 | İzmir Mebusu | ||
| İbrahim Bey | 11 Şubat 1917 | ?-? | Şûrayı Devlet Eski Reisi | |
| İbrahim Hakkı Paşa | 1862-1918 | Berlin Büyükelçisi | ||
| VI. Mehmed (3 Temmuz 1918 – 1 Kasım 1922) |
Damad Arif Hikmet Paşa | 10 Aralık 1918 | 1851-1915 | Padişah Damadı, Eski Adliye Nâzırı |
| Yusuf Ziya Paşa | 1849 - 1929 | Washington Eski Sefiri | ||
| Ligoraki Vegleri Bey | 1861-1948 | Eski Sisam Beyi | ||
| Mustafa Sabri Efendi | 16 Mart 1919 | 1869-1954 | Şeyhülislâm | |
| Tevfik Bey | 1867-1956 | Maliye Nâzırı | ||
| Kostaki Vayanis Efendi | 1846-1919 | Eski Sisam Beyi | ||
| Rıza Tevfik Bey | 1869-1949 | Eski Maarif Nazırı | ||
| Keçecizade İzzet Fuat Paşa | 1860-1925 | Hariciye Müsteşarı | ||
| Mustafa Asım Efendi (Yörük) | 1859-1942 | Darülhikmetülislâmiye Reisi | ||
| Zeynelabidin Efendi | 1866-1940 | Konya Mebusu | ||
| Rauf Paşa | 15 Eylül 1919 | 1838-1923 | Şûrayı Devlet Reisi | |
| Adil Bey | 1865-1932 | Dahiliye Nâzırı | ||
| Mustafa Nuri Bey | 1851-1923 | Adliye Nazırı | ||
| Hâdî Paşa | 1861-1932 | Ticaret ve Ziraat Nâzırı | ||
| Hamdi Efendi | 1878-1942 | Evkaf Nâzırı | ||
| Vasfi Efendi | ?-? | Eski Adliye Nâzırı | ||
| Naim Bey | ?-? | Maarif Nezareti Tedrisatı Âliye Müdürü |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Türkiye Büyük Millet Meclîsi Vakfı Yayınları No : 15 Türk Parlamento Tarihi Meşrutiyete Geçiş Süreci I. ve II. Meşrutiyet II. Cilt Ayan Ve Mebûsân Meclisleri Üyelerinin Özgeçmişleri Prof. Dr. İhsan Güneş Türk Parlamento Tarihi Araştırma Grubu sayfa 8
- ^ TBMM Arşivi 11-22/1 Osmanlı Ayan Meclisi Ayan Azaları Sicil Defteri
- ^ Demirci, H. Aliyar (2003). Kantarcı, Şenol; Kasım, Kamer; Kaya, İbrahim; Laçiner, Sedat (Ed.). "İkinci Meşrutiyet Birinci ve İkinci Yasama Döneminde (1908-1912) Osmanlı Âyan Meclisi'nin Ermeni Üyeleri ve Faaliyetleri". Ermeni Araştırmaları 1. Türkiye Kongresi Bildirileri. Cilt I. Ankara: ASAM- Ermeni Araştırmaları Enstitüsü. ss. 303-315. 14 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2021.
Eski Hazîne-i Hâssa Nazırı Ohannes Paşa’nın sağlık gerekçesiyle üyelikten istifa etmesi üzerine "Ermeni Katolik muteberanından Orman ve Maadin ve Ziraat Heyet-i Fenniyesi Reisi Aram Efendi", Ohannes Paşa’nın yerini almıştır. Aram Efendi’nin atama belgesinde Ermeni Katolik ileri gelenlerinden olduğu ve Ohannes Paşa’nın istifası üzerine atandığı özel olarak belirtilmiştir. Bu dönemde Âyan Meclisi üyeleri içinde atama belgesinde mezhebi özel olarak kaydedilen tek üye Aram Efendi'dir.