Martı Jonathan Livingston
| Jonathan Livingston Seagull | |
 | |
| Yazar | Richard Bach |
|---|---|
| Çevirmen | Kader Ay Demireğen |
| İllüstratör | Russel Munson |
| Dil | İngilizce |
| Konu | Martı Jonathan Livingston' nın sabır ve azim dolu yaşamı |
| Tür | Roman (çeviri) |
| Yayım | 1970 (özgün) 1994 (Türkçe) |
| Yayımcı | Epsilon yayınevi |
| Sayfa | 147 sayfa (genişletilmiş yeni baskı) |
| ISBN | 0-380-01286-3 (özgün) 975-331-008-0 (Türkçe) |
Martı, ABD'li yazar ve eski pilot olan Richard Bach'ın yazdığı, ilk kez 1970'te yayınlanan uzun öykü ya da roman. Fabl türündedir. Eserde bir martının uçmayı, özgürlüğü ve kendini gerçekleştirmeyi öğrenmesi anlatılır.
1970'te reklamı çok az yapılarak ve çok düşük satış beklentileriyle basılmasına rağmen 1972'ye gelindiğinde bir milyondan fazla satışı olmuş, ünü ağızdan ağıza yayılarak döneminin en çok satılanları arasına girmiş ve 13 Kasım 1972 tarihli Time dergisine kapak olmuştur.[1] 1973'te eser, gerçek martıların filme çekilip sonrasında stüdyoda diyaloglar eklenmesiyle sinema filmi haline getirilmiştir.
Üç bölümden oluşan kitaba, dördüncü bir bölüm eklenerek 2014 yılında dört bölümlü olarak yayınlanmıştır.
Eserde martıları çoğunlukla uçuş anlarında gösteren, Russel Munson'un eseri olan çok sayıda siyah-beyaz resim/fotoğraf bulunmaktadır.
Konusu
[değiştir | kaynağı değiştir]Eserin başkahramanı, Jonathan Livingston adında, belirsiz bir zamanda ve mekanda yaşayan sıradışı bir martıdır.[2] İlk bölümde, Martı Jonathan Livingston disiplinli bir çalışmayla, akrobatik uçuşu kendi kendine öğrenir. Ancak diğer martılar gibi yiyecek kapmak için teknelerin peşi sıra uçmaktansa bütün zamanını uçuş yetisini geliştirmeye harcaması martı konseyi tarafından hoş karşılanmaz. Jonathan Livingston kendi yolunda ilerlemekte ısrar edince sürüsünden dışlanır. Israrla uçuşunu geliştirmek için çalışmayı sürdürür. Başarısızlığa uğrayınca kısa bir süre için umutsuzluğa kapılıp sürüsüne dönmek ister, ancak varoluşunun amacının ne olduğu üzerine düşünerek bu kararından vazgeçer. Uçmayı öğrenerek özgürlük kazanma idealine yeniden sarılır ve zamanla yükseklerde uçma konusunda başarıyı yakalar.
İkinci bölümde, Martı Jonathan Livingston, kendini dünyanın dışında başka bir âlemde, başka bir düşünce sistemi içinde bulur, deneyimli öğretmen Chiang'la tanışır. Kendisine benzeyen, mükemmel uçuşu öğrenmek için çabalayan martıların olduğu bir yerde, kendini cennette kabul eder. Uçmanın sırlarını öğrenir, yanı sıra iyilik, mükemmelik ve sevgiyle ilgili çok şey öğrenir. Chiang, başka yerlerdeki başka martılara uçuş öğretmek için oradan ayrılınca Martı Jonathan Livigston da dünyaya dönüp kendi öğrendiklerini dünyadaki martılara öğretmek ister.
Üçüncü bölümde, Martı Jonathan ile zeki ve hızlı öğrencisi Martı Fletcher arasındaki olaylar konu edilir.[3] Jonathan, Fletcher'i yetiştirir ve o da bir uçuş öğretmeni olur. Zamanla Jonathan'ın, her biri sıradışılıkları yüzünden sürüsünden dışlanmış, uçma yetilerini geliştirmenin peşinde koşan, yeni fikirlere açık altı öğrencisi daha olur. Genç martılar arasındaki tanınırlığı ve saygınlığı artarken, kendisini sadece uçmayı çok seven bir martı olarak tanımlayan Jonathan, her şeyi bırakıp bilinmezliğe gider. Giderken Fletcher'den isteği, gidişinin ardından kendisi hakkında söylentiler çıkmasına ve insanların onu tanrılaştırmalarına izin vermemesidir.
Dördüncü ve son bölümde, martıların Jonathan'a Muhteşem Jonathan, Flercher'e Martıların Fletcher'i diye hitap ederek kutsallaştırmaları ve özgürlüğü öldüren ritüeller yaratmaları anlatılır. Jonathan gittikten sonra onun öğretisi, öğrencileri tarafından anlatılmaya devam eder. Öğretiyi yayanların başında, Martı Fletcher gelmektedir. Ancak zamanla öğretisi çarpıtılır. Martı sürüleri uçmayı değil, Jonathan Livingston'ın en yakın dostu olan Fletcher'a dokunmayı bir amaç haline getirip bunun için yarışır hale gelirler çünkü Jonathan Livingston'ı kutsal kabul ederler ve Fletcher, bu kutsal kişinin dostudur.
Temalar ve metaforlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Eserde ele alınan başlıca temalar; özgürlük ve esaret, bireycilik, sosyal etki, sosyal uyum, öğrenme ve kutsallaştırmadır.[4] Martı Jonathan Levingston, bireyleri tektipleşmeye yönlendiren toplum baskısına direnen; bireysel özgürlük, bireysel başarı ve mutluluk için mücadele eden, cesur, sabırlı, azimli bir karakterdir. Eserde, Martı Jonathan Levingston aslında Hz. İsayı temsil eden bir metafordur.[4] Martı Fletcher başta olmak üzere, Martı Jonathan Levingston'un dostları, Hz. İsa'nın havarilerini temsil etmektedir.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Sungur, Yasemin (12 Aralık 2010). "Martı Jonathan Livingston ile dostluğum ve MartiDergisi.com 8 yaşında". Martı Dergisi. 4 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2024.
- ^ DEMİREL, Şener; KÖKÇÜ, Yelda (30 Ağustos 2019). "RICHARD BACH'IN MARTI ADLI ESERİNİN ÇOCUĞA GÖRELİK BAĞLAMINDA İNCELENMESİ". Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 29 (2). ISSN 1300-9702. 4 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2024.
- ^ Kizilhan, Pınar (30 Haziran 2019). "Richard Bach'ın "Martı" Adlı Öyküsü Aracılığıyla Öğretmen Adaylarının Demokratik Birey Olma ve Öğretmenin Etik Tutumlarına İlişkin Görüşleri". İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 8 (2): 793-817. doi:10.15869/itobiad.515279. ISSN 2147-1185. 4 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2024.
- ^ a b c Tokur, Behlül (15 Aralık 2019). "MARTI JONATHAN LİVİNGSTON". Journal of Analytic Divinity. 3 (2): 211-219. ISSN 2602-3792. 4 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2024.
