I. Nikolay
I. Nikolay | |||||
---|---|---|---|---|---|
Rusya imparatoru | |||||
Hüküm süresi | 1 Aralık 1825 – 2 Mart 1855 | ||||
Taç giymesi | 3 Eylül 1826 | ||||
Önce gelen | I. Aleksandr | ||||
Sonra gelen | II. Aleksandr | ||||
Doğum | 6 Temmuz 1796 Gatchina | ||||
Ölüm | 2 Mart 1855 (58 yaşında) Sankt-Peterburg | ||||
Defin | Peter ve Paul Katedrali | ||||
Eş(ler)i | Prusyalı Charlotte | ||||
Çocuk(lar)ı | II. Aleksandr Maria, Leuchtenberg Düşesi Olga, Württemberg Kraliçesi Aleksandra Grandük Konstantin Nikolayeviç Grandük Nikolay Grandük Mihail | ||||
| |||||
Hanedan | Romanov Hanedanı | ||||
Babası | Pavel | ||||
Annesi | Württembergli Sophie Dorothea | ||||
Dini | Rus Ortodoks |
I. Nikolay, Nikolay Pavloviç (6 Temmuz 1796, Sankt-Petersburg - 2 Mart 1855, Sankt-Petersburg, Rusya), 1825 ile 55 yılları arasındaki Rusya imparatoruydu. Klasik otokrat tipinin başlıca temsilcisi ve tutucu politikalarıyla Rusya'nın gelişimini 30 yıl boyunca donduran kişi olarak anılır.
Tahta çıkmadan önceki yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Çar I. Pavel ile Çariçe Maria'nın oğluydu. Bebekken büyükannesi Çariçe II. Katerina'nın ölmesinden sonra Büyük Prens adını taşıyan veliaht babası Çar oldu. Zorba, acımasız bir insan olan babasının 1801'de çıkan bir isyanla öldürülmesinden sonra en büyük ağabeyi I. Aleksandr, Çar oldu. Çar I. Aleksandr, Nikolay'da 19 yaş büyüktü. Nikolay, 7 yaşına değin bir İskoç'tan ders aldı. 7 yaşından itibaren General Matthew Lamsdorff'tan ders almaya başladı. Nikolay'ın en sevdiği ders askerlikti, iyi bir subay olmak istiyordu. 1814'te Nikolay ve kardeşi Mihail Napolyon Savaşları'nda görev aldılar. 1815'te Prusyalı Prenses Charlotte (Rusçada Aleksandra) ile evlenen Nikolay'ın bu evlilikten geleceğin Çar'ı II. Aleksandr (1818-1881) doğdu. Ağabeyi I. Aleksandr'ın 1825'te ölmesinden sonra yerine öteki ağabeyi Konstantin geçti. Ancak Konstantin, çeşitli nedenlerle tacı kabul etmeyince Nikolay "I. Nikolay" adıyla tahta çıktı (Aralıkçılar İsyanı).
Çarlık Dönemi, 1825-55
[değiştir | kaynağı değiştir]Nikolay Çar olduktan sonra tutucu eğilimlerini gösterdi.Önceki çarın aksine Napolyon Savaşları'ndaki gericilik ortamında yetişmiş olan yeni çar, Rus panslavizmi ve milliyetçiliğine derinden bağlıydı. Ancak tüm bunlara karşın 1826'da yasama ve yeni kurulan jandarma kuvvetleriyle ilgili 2. ve 3. daireler, 1828'de yardım ve eğitim kurumlarını yönetmek için 4. daire, 1836'da köylerin durumunu iyileştirmek için 5. daire (sonraları yerini Devlet Toprakları Bakanlığı'na bırakacaktı) ve 1843'te Transkafkasya için bir yönetim planı oluşturmak için 6. dairenin kurulması gibi yönetsel alanlarda reformlar yapıldı.
1833'te Eğitim bakanı Kont Sergey Uvarov tarafından ilan edilen Resmi Milliyet Öğretisi 3 temele dayanıyordu: Ortodoksluk, Otokrasi ve Milliyet. Otokrasi, Rus devletinin vazgeçilmez yönetici sayılan çarın egemenliğinin mutlak olması ve sürdürülmesi anlamına geliyordu; bu temel dış politikada Viyana Anlaşması'nın (1845) savunulmasını sağladı. Ortodoksluk resmi kilisenin Rusya'daki önemli rolünü, topluma ve insan yaşamına anlam kazandıran ahlak ve ideallerin kaynağı anlamına geliyordu. Milliyet (narodnost) ise, hanedan ve hükûmetin güçlü ve sadık destekçisi sayılan Rus halkını ifade ediyordu.
Otokrasiyi korumada kararlı olan, her türlü yeniliğe kuşkuyla bakan I. Nikolay dönemi yenilikçilerin hayalkırıklığına uğramasına ve tutucuların güçlenip çarın etrafında yer almasına neden oldu. Çar, Rusya'nın çok gereksindiği temel reformları gerçekleştiremedi. Serfliğin artık çağ dışı kaldığı bu çağda hala serfliği kaldırmamakta inat etmesini örnek gösterebiliriz. Serflik, Nikolay'ın ardılı II. Aleksandr döneminde 1861'de kaldırıldı. Nikolay, 1830 ve 1848 Devrimlerinin yol açtığı liberal havadan korkarak, gerici uygulamalara sıkı sıkı sarıldı. Hükümdarlığının son yıllarında bir zamanlar başarıyla sürdürdüğü Rus dış politikası çöktü. 1853'te Osmanlı Devleti'yle patlak veren Kırım Savaşı (1853-56), büyük devletlerin Osmanlıların yanında yer alması yüzünden Rusya'nın yenilgisiyle sonuçlandı.
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Resmi kayıtlara göre savaşın kötü gittiği bir an yakalandığı soğuk algınlığının zatürre ye dönmesi ve tıbbi tedaviyi reddetmesi sonucu 2 Mart 1855 de öldü. Ancak bazı kaynaklarda ölümünden kısa bir süre önce, "bu yaptığınız ölümden de beter" uyarılarına karşın çok soğuk bir havada yapılan bir geçit törenini, üstünde hemen hiçbir şey olmadan izlediği bunun da bir çeşit intihar olduğu ve intihar ederek öldüğü konusunda bilgiler vardır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bu madde kısmen İngilizce Wikipedia "Nicholas I of Russia" maddesi kaynaklıdır: Online [1] 29 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Dış kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Crankshaw, Edward (1978), The Shadow of the Winter Palace: the Drift To Revolution 1825–1917. Londra, Penguin (İngilizce)
- Kennan, George F. (1971), The Marquis de Custine and his Russia in 1839, Princeton University Press, ISBN 0-691-05187-9. (İngilizce)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kurat, Akdes Nimet (6.baskı: 2014), Rusya Tarihi / Başlangıcından 1917'ye Kadar, Ankara:Turk Tarih Kurumu, ISBN 9751605504. Online:[2] 18 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Phillips, Walter Alison (1911). "Nicholas I.". Encyclopædia Britannica (11. bas.). (İngilizce)
- YouTube'da Romanovs. Romanovs. Yedinci film. Nicholas I; Alexander II – "The Romanovs" adlı dokumenter film. Yapımcı:StarMedia. Babich-Design (Rusya, 2013)
Önce gelen: I. Aleksander |
Rusya imparatoru 1 Aralık,1825 - 2 Mart,1855 |
Sonra gelen: II. Aleksandr |
Önce gelen: I. Aleksander |
Finlandiya grandükü 1809–1825 |
Sonra gelen: II. Aleksandr |
Önce gelen: I. Aleksander Kasım Ayaklanması |
Polonya kralı 1825–1830 1831–1855 |
Sonra gelen: Polonya Kasım Ayaklanması II. Aleksandr |