Henry Hathaway
Henry Hathaway | |
|---|---|
 Henry Hathaway | |
| Doğum | Marquis Henri Leonard de Fiennes 13 Mart 1898  Sacramento, Kaliforniya |
| Ölüm | 11 Şubat 1985 (86 yaşında) Los Angeles Kaliforniya |
| Diğer ad(lar)ı | Hank |
| Meslek | Film yönetmeni, yapımcı |
| Etkin yıllar | 1930'lar - 1970'ler arasında |
| Evlilik | Elvira (1922 - ?) |
| Ödüller | Edgar Ödülü 1949 Call Northside 777 (1948) Laurel Ödülü 1967 Venedik Film Festivali Özel Ödül The Trail of the Lonesome Pine (1936) Westernin Mirası - Bronz Sığırtmaç Ödülü 1964 How the West Was Won (1962) Westernin Mirası - Bronz Sığırtmaç Ödülü 1966 The Sons of Katie Elder (1965) Westernin Mirası - Bronz Sığırtmaç Ödülü 1970 True Grit (1969) |
Henry Hathaway (13 Mart 1898 - 11 Şubat 1985), Amerikalı ödüllü film yönetmeni ve yapımcı.
Sinemaya çocuk oyuncu olarak başlayan Hathaway, daha çok yönettiği Western ve macera filmleriyle tanınmıştır. Bu filmlerin çoğunda başrolü John Wayne oynuyordu. Yönettiği polisiye kara filmler de oldukça ses getirmişti. Bu alçakgönüllü sinemacı kırk yıllık kariyeri boyunca 70'e yakın filmi yönetmiş, 5 filmin yapımcılığını üstlenmiş bir filmde de oyuncu olarak yer almıştır. Çocuk oyuncu olarak rol aldığı filmler çok kısa metrajlı önemsiz filmlerdi ve biyografik kaynaklarda bunların adı geçmez.
"En İyi yönetmen" dallarında Lives of Bengal Lancer (Bengalli Bir Süvarinin Hayatı) 1935 ile Oscar'a; (On Dördüncü Saat) Fourteen Hours (1950); Venedik Film Festivali'nde Altın Aslan'a; Of Human Bondage (1964)'la Berlin Film Festivali'nde Altın Ayı'ya aday gösterilen Henry Hathaway, üç kez aday gösterildiği Laurel Ödülleri'nden birini ve Call Northside 777 (1948)'la Edgar Ödülü'nü kazandı.[1]
Biyografisi
[değiştir | kaynağı değiştir]13 Mart 1898'de Sacramento, Kaliforniya'da dünyaya geldi. Babası Amerikalı bir aktör ve sahne yönetmeni olan Rhody Hathaway'di. Sahnede Jean Hathaway adını kullanan bir aktris olan annesi Marquise Lillie de Fiennes ise aslında Macaristan'da doğmuş Belçikalı bir aristokrattı. Bu nedenle Henry'nin doğum adı Marquis Henri Leonard de Fiennes dir. Dedesi Amerika'ya 1800'lü yıllarda Belçika Kralı Leopold adına Hawaii Adaları (O zamanki adı Sandwich Adaları)'yla ilgili bir antlaşma için gelmişti.
Henry Hathaway sinemaya 1900'lerin başında bir çocuk oyuncu olarak başladı. Allan Dwan'ın yönettiği tek makaralık (10-15 dak.) kısa sessiz Westernlerde oynuyordu. Sayısız kısa filmde rol almasına rağmen bu filmlerden biyografisiyle ilgili kaynaklarda fazlaca bahsedilmez. I. Dünya Savaşı başlayınca ara verdiği sinemaya 1925 yılında geri döndü. Yine sessiz filmlerde ama bu kez kameranın arkasındaydı. Victor Fleming ve Josef von Sternberg gibi dönemin büyük yönetmenlerine asistanlık yaptı. Fred Niblo'nun yönettiği 1925 tarihli Ben-Hur filminin yardımcı yönetmeniydi. 1932 yılında ilk yönettiği film olan Heritage of the Desert da bir Western'di.
Setlerde oyunculara kök söktürmesiyle tanınan Hathaway, Hollywood stüdyo sisteminin uyumlu ve güvenilir bir yönetmeniydi. Yetmişli yıllarda sinemayı bıraktı ve 11 Şubat 1985'teki ölümüne kadar geçen 11 yılda sinemayla hiç ilgilenmedi. Kalp krizinden öldüğünde 86 yaşındaydı.[2][3][4]
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Henry Hathaway'in The Lives of a Bengal Lancer (Bengal Avcı Taburu, 1935) İngiliz Raj günlerinde Bengal'deki kalelerini ve karargahlarını asi yerlilere karşı çaresizce savunmaya çalışan bir grup İngiliz süvari ve yüksek rütbeli subayın hikâyesinin üzerinden Hindistan'ın İngiliz sömürgesi olduğu yıllarda İngilizlerle bir racanın güçleri arasındaki çatışmayı, Peter Ibbetson (1935) eski sevgilisinin kocasını öldürerek cezaevine düşen bir erkeğin, sevdiği kadınla düşlerinde buluşabileceğini anlamasını, Heritage of The Desert (Çölün Mirası, 1932) bir kanun kaçağının bir çiftçinin arazi üzerindeki talebine itiraz etmeye karar verdiğinde, çiftlik sahibinin bir araştırmacı tutmasını, To The Last Man (Son Adam, 1933) Colby ve Hayden aileleri arasındaki kan davasının Amerikan İç Savaşı sırasında da devam etmesini, The Sons of Katie Elder (Kötü Evlat, 1965) annelerinin cenazesine giden dört kardeşin hayatlarını sorgulamasını, Nevada Smith (Nevada Katilleri, 1966) intikam peşinde olan bir adamın çölde karşılaştığı birinden silahla savaşmayı öğrenmesini, True Grit (İz Peşinde, 1969) bir Western öyküsünü, The House on 92nd Street (92. Sokak'taki Ev, 1945) Amerika'da bir üniversite öğrencisinin Alman kökeni nedeniyle Naziler tarafından ajanlık teklif edilmesini, The Dark Corner (Siyah Gölgeler, 1946) bir özel dedektifin sıkıntılı bir geçmişten kaçmak için San Francisco'dan New York'a taşınmasını, Kiss of Death (Ölüm Busesi, 1947) Noel arifesinde talihsiz bir eski mahkûm ve üç arkadaşının bir kuyumcu dükkânını soymasını, Call Northside 777 (Geciken Adalet, 1948) Niagara kıyısında yaşayan ve kocasını aldatan kadının aşığından kocasını öldürmesini istemesini ve The Desert Fox (Çöl Tilkisi, 1951) ise Müttefiklerin Alman Mareşali Rommel'i Afrika'da bozguna uğratmalarını konu edinir.[5]
Önemli filmleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Henry Hathaway'in bu kısa filmografisinde Türkiye'de gösterilen filmlerinin Türkçe adları ayraç içinde belirtilmiştir.
- 1935 - Lives of Bengal Lancer (Bengalli Bir Süvarinin Hayatı) Tek Akademi Ödüllerii adaylığı bu filmle geldi
- 1935 - Peter Ibbetson, Bir Daphne du Maurier uyarlaması
- 1936 - The Trail of the Lonesome Pine Sinemanın ilk Technicolor doğa serüveni
- 1937 - Souls at Sea
- 1939 - The Real Glory
- 1940 - Johnny Apollo
- 1942 - China Girl
- 1944 - Wing and a Prayer
- 1945 - Nob Hill (Bar İncisi)
- 1945 - The House on 92nd Street
- 1946 - The Dark Corner (Siyah Gölgeler)
- 1947 - 13 Rue Madeleine
- 1947 - Kiss of Death (Öldüren Buse)
- 1948 - Call Northside 777 (Geciken Adalet)
- 1950 - The Black Rose (Gök Bayrak)
- 1950 - Fourteen Hours (On Dördüncü Saat) Grace Kelly'nin ilk filmi
- 1951 - The Desert Fox (Çöl Tilkisi)
- 1952 - Diplomatic Courier (Diplomatik Kurye)
- 1953 - Niagara (Niagara)
- 1953 - White Witch Doctor (Vahşiler Pençesinde)
- 1954 - Prince Valiant (Kahraman Prens)
- 1954 - Garden of Evil (Şeytanın Bahçeleri)
- 1955 - The Racers (Ölüm Yarışı)
- 1956 - 23 Paces to Baker Street (Çifte Cinayet)
- 1957 - Legend of the Lost (Kayıp Efsane)
- 1960 - North to Alaska (Alaska Fedaileri)
- 1962 - How the West Was Won (Batının Zaferi)
- 1964 - Circus World Ken Hughes'le beraber yönetti.
- 1964 - Of Human Bondage (1964)
- 1965 - The Sons of Katie Elder (Kötü Evlat)
- 1966 - Nevada Smith (Nevada Katilleri)
- 1968 - 5 Card Stud (Kumar ve Ölüm)
- 1969 - True Grit (İz Peşinde) John Wayne'e sonunda Oscar'ı getiren film
- 1971 - Raid on Rommel (Rommel'e Baskın)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Henry Hathaway /awards for" (İngilizce). IMDb. 17 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2010.
- ^ "Henry Hathaway/biographyfor" (İngilizce). IMDb. 26 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.
- ^ "Henry Hathaway for" (İngilizce). allmovie.com. 15 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.
- ^ "Henry Hathaway" (İngilizce). en.wikipedia.org. 5 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.
- ^ Booker, ss. 141-48.
- ^ Dorsay, Atilla (1995). 100 Yılın 100 Yönetmeni. Remzi Kitabevi. Filmlerin Türkçe adları için referans 1
- ^ Teksoy, Rekin (2005). Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi. Oğlak Yayıncılık. Filmlerin Türkçe adları için referans 2
- ^ "Milliyet Gazetesi Arşivi". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010. Filmlerin Türkçe adları için referans 3
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- IMDb'de Henry Hathaway
- allmovie.com'da "Henry Hathaway" 15 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Dennis Hopper'ın Henry Hathaway'le ilgili söyledikleri 18 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
