İçeriğe atla

Geçiş zamanları değişimi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Tek ve iki gezegenli sistemlerin gezegen geçiş zamanları arasındaki farkı gösteren animasyon. Kaynak: NASA/Kepler Görevi.

Geçiş zamanları değişimi (ing. Transit-timing variation, kısaltılmışı TTV), geçiş zamanlarındaki değişiklikleri gözlemleyerek ötegezegenleri tespit etmek için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem, sistemdeki potansiyel olarak Dünya kadar küçük kütleye sahip gezegenleri de tespit edebilen son derece hassas bir yöntemdir. Sıkışık gezegen sistemlerinde gezegenlerin kendi aralarındaki kütleçekim etkileri, bir gezegenin yörüngede hızlanmasına ve diğerinin yavaşlamasına neden olur. Bu ivmelenme, her bir gezegenin yörünge periyodunun değişmesine yol açar. Bu etkiyi, değişimi ölçerek tespit etmeye geçiş zamanları değişimi denir.[1][2][3][4][5][6][7][8] "Zamanlama değişimi", geçişin katı bir periyodiklikle mi yoksa bir değişiklikle mi gerçekleştiğini sorgular.

Geçiş zamanları değişimlerini kullanarak geçiş yapmayan bir gezegenin ilk önemli tespiti, NASA'nın Kepler uzay teleskobu ile gerçekleştirilmiştir. Geçiş yapan Kepler-19b gezegeni, 5 dakikalık bir genlik ve yaklaşık 300 günlük bir periyotla geçiş zamanı değişimi gösterir; bu da, geçiş yapan gezegenin periyodunun neredeyse tam bir katı olan periyoda sahip ikinci bir gezegen Kepler-19c'nin varlığını göstermiştir.[9][10]

2010 yılında araştırmacılar geçiş zamanları değişimine dayanarak WASP-3'ün yörüngesinde dönen ikinci bir gezegen olduğunu öne sürmüşlerdi,[11][12] fakat bu iddia 2012 yılında çürütülmüştür.[13]

Geçiş zamanları değişimi ilk kez Kepler-9b ve Kepler-9c gezegenleri için ikna edici bir şekilde tespit edildi[14] ve 2012 yılına kadar ötegezegen keşiflerini doğrulamak için oldukça popüler oldu.[15]

Geçiş zamanları değişimi aynı zamanda sıkışık, çok gezegenli sistemlerdeki ve/veya gezegenleri rezonans zincirinde olan sistemlerdeki ötegezegenlerin kütlesini dolaylı olarak ölçmek için de kullanılabilir. Kütleçekimsel olarak etkileşen, eş düzlemli altı gezegenden oluşan bir sistemin bir dizi analitik (TTVFaster[16]) ve sayısal (TTVFast[17] ve Mercury[18]) n-cisim entegrasyonları yapılarak TRAPPIST-1'in içteki altı gezegeninin başlangıç kütle tahminleri, yörünge dışmerkezlikleriyle birlikte belirlenmiştir.[19]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Aladağ, Y.; Akyüz, A.; Baştürk, Ö.; Aksaker, N.; Esmer, E.M.; Yalçınkaya, S. (2021). "Geçiş Zamanları Değişimi Yöntemiyle HAT-P-16b ve TrES-3b Ötegezegenlerinin İncelenmesi". Turkish Journal of Astronomy and Astrophysics. 2 (1). ss. 28-37. Erişim tarihi: 30 Ekim 2024. 
  2. ^ "The Transit Timing Variation (TTV) Planet-finding Technique Begins to Flower". 27 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ Steffen, Jason H.; Fabrycky, Daniel C.; Agol, Eric; Ford, Eric B.; Morehead, Robert C.; Cochran, William D.; Lissauer, Jack J.; Adams, Elisabeth R.; Borucki, William J.; Bryson, Steve; Caldwell, Douglas A.; Dupree, Andrea; Jenkins, Jon M.; Robertson, Paul; Rowe, Jason F.; Seader, Shawn; Thompson, Susan; Twicken, Joseph D. (2013). "Transit timing observations from Kepler – VII. Confirmation of 27 planets in 13 multiplanet systems via transit timing variations and orbital stability". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 428 (2). ss. 1077-1087. arXiv:1208.3499 $2. Bibcode:2013MNRAS.428.1077S. doi:10.1093/mnras/sts090 Özgürce erişilebilir. 
  4. ^ Xie, Ji-Wei (2013). "Transit Timing Variation of Near-Resonance Planetary Pairs: Confirmation of 12 Multiple-Planet Systems". The Astrophysical Journal Supplement Series. 208 (2). s. 22. arXiv:1208.3312 $2. Bibcode:2013ApJS..208...22X. doi:10.1088/0067-0049/208/2/22. 
  5. ^ Yang, Ming; Liu, Hui-Gen; Zhang, Hui; Yang, Jia-Yi; Zhou, Ji-Lin (2013). "Eight Planets in Four Multi-planet Systems via Transit Timing Variations in 1350 Days". The Astrophysical Journal. 778 (2). s. 110. arXiv:1308.0996 $2. Bibcode:2013ApJ...778..110Y. doi:10.1088/0004-637X/778/2/110. 
  6. ^ Miralda-Escude (2001). "Orbital perturbations on transiting planets: A possible method to measure stellar quadrupoles and to detect Earth-mass planets". The Astrophysical Journal. 564 (2). ss. 1019-1023. arXiv:astro-ph/0104034 $2. Bibcode:2002ApJ...564.1019M. doi:10.1086/324279. 
  7. ^ Holman; Murray (2005). "The Use of Transit Timing to Detect Extrasolar Planets with Masses as Small as Earth". Science. 307 (1291). ss. 1288-91. arXiv:astro-ph/0412028 $2. Bibcode:2005Sci...307.1288H. doi:10.1126/science.1107822. PMID 15731449. 
  8. ^ Agol; Sari; Steffen; Clarkson (2005). "On detecting terrestrial planets with timing of giant planet transits". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 359 (2). ss. 567-579. arXiv:astro-ph/0412032 $2. Bibcode:2005MNRAS.359..567A. doi:10.1111/j.1365-2966.2005.08922.x Özgürce erişilebilir. 
  9. ^ "Invisible World Discovered". NASA Kepler News. 8 Eylül 2011. 19 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ Ballard, S.; Fabrycky, D.; Fressin, F.; Charbonneau, D.; Desert, J.-M.; Torres, G.; Marcy, G.; Burke, C. J.; Isaacson, H.; Henze, C.; Steffen, J. H.; Ciardi, D. R.; Howell, S. B.; Cochran, W. D.; Endl, M.; Bryson, S. T.; Rowe, J. F.; Holman, M. J.; Lissauer, J. J.; Jenkins, J. M.; Still, M.; Ford, E. B.; Christiansen, J. L.; Middour, C. K.; Haas, M. R.; Li, J.; Hall, J. R.; McCauliff, S.; Batalha, N. M.; Koch, D. G.; Borucki, W. J. (2011), "The Kepler-19 System: A Transiting 2.2 R🜨 Planet and a Second Planet Detected via Transit Timing Variations", Astrophysical Journal, 743 (2), s. 200, arXiv:1109.1561 $2, Bibcode:2011ApJ...743..200B, doi:10.1088/0004-637X/743/2/200 
  11. ^ Planet found tugging on transits 13 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Astronomy Now, 9 July 2010
  12. ^ Maciejewski, G.; Dimitrov, D.; Neuhäuser, R.; Niedzielski, A.; Raetz, S.; Ginski, C.; Adam, C.; Marka, C.; Moualla, M.; Mugrauer, M. (2010), "Transit timing variation in exoplanet WASP-3b", MNRAS, 407 (4), s. 2625, arXiv:1006.1348 $2, Bibcode:2010MNRAS.407.2625M, doi:10.1111/j.1365-2966.2010.17099.x Özgürce erişilebilir 
  13. ^ M Montalto; ve diğerleri. (2 Kasım 2012). "A new analysis of the WASP-3 system: no evidence for an additional companion". MNRAS. 427 (4). ss. 2757-2771. arXiv:1211.0218 $2. Bibcode:2012MNRAS.427.2757M. doi:10.1111/j.1365-2966.2012.21926.x Özgürce erişilebilir. 
  14. ^ Harrington, J.D. (26 Ağustos 2010). "NASA's Kepler Mission Discovers Two Planets Transiting Same Star". nasa.gov. 27 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2018. 
  15. ^ Johnson, Michele (26 Ocak 2012). "NASA's Kepler Announces 11 Planetary Systems Hosting 26 Planets". nasa.gov. 27 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2018. 
  16. ^ Agol, E.; Deck, K. (2016), "Transit Timing to First Order in Eccentricity", Astrophysical Journal, 818 (2), s. 177, arXiv:1509.01623 $2, Bibcode:2016ApJ...818..177A, doi:10.3847/0004-637X/818/2/177 Özgürce erişilebilir 
  17. ^ Deck, K. M.; Agol, E.; Holman, M. J.; Nesvorný, D. (2014), "TTVFast: An Efficient and Accurate Code for Transit Timing Inversion Problems", Astrophysical Journal, 787 (2), s. 132, arXiv:1403.1895 $2, Bibcode:2014ApJ...787..132D, doi:10.1088/0004-637X/787/2/132 
  18. ^ Chambers, J. E. (1999), "A hybrid symplectic integrator that permits close encounters between massive bodies", MNRAS, 304 (4), ss. 793-799, Bibcode:1999MNRAS.304..793C, CiteSeerX 10.1.1.25.3257 $2, doi:10.1046/j.1365-8711.1999.02379.x Özgürce erişilebilir 
  19. ^ Gillon, M.; Triaud, A. H. M. J.; Demory, B.-O.; Jehin, E.; Agol, E.; Deck, K. M.; Lederer, S. M.; de, Wit J.; Burdanov, A.; Ingalls, J. G.; Bolmont, E.; Leconte, J.; Raymond, S. N.; Selsis, F.; Turbet, M.; Barkaoui, K.; Burgasser, A.; Burleigh, M. R.; Carey, S. J.; Chaushev, A.; Copperwheat, C. M.; Delrez, L.; Fernandes, C. S.; Holdsworth, D. L.; Kotze, E. J.; Van, Grootel V.; Almleaky, Y.; Benkhaldoun, Z.; Magain, P.; Queloz, D. (2017), "Seven temperate terrestrial planets around the nearby ultracool dwarf star TRAPPIST-1", Nature, 542 (7642), ss. 456-460, arXiv:1703.01424 $2, Bibcode:2017Natur.542..456G, doi:10.1038/nature21360, PMC 5330437 $2, PMID 28230125 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Geçiş_zamanları_değişimi&oldid=34202251" sayfasından alınmıştır