Evrensel Basım Yayın
 | |
| Kuruluş | 1988) |
|---|---|
| Genel merkezi | İstanbul , Türkiye |
| Hizmet alanları | Yayıncılık |
| Ürün | Basılı kitap, dergi, e-kitap |
| Web sitesi | Evrenselbasim.com |
Evrensel Basım Yayın, 1988 yılında kurulan yayınevi. İstanbul merkezli yayınevinin Ocak 2017'de kanun hükmünde kararname ile faaliyeti durdurulmuştur.[1]
Türkçe,[2] Kürtçe,[3] Ermenice ve Arapça dillerinde yayın yapan Evrensel,[4] 2017 Uluslararası Yayıncılar Birliği (IPA) Voltaire Ödülü'nü, yayınevi genel yayın yönetmeni Cavit Nacitarhan, Cumhuriyet gazetesi kitap eki yayın yönetmeni Turhan Günay ile paylaştı.[4][5] Yayın Özgürlüğü Komitesi Başkanı Kristenn Einarsson, “Evrensel, suni gerekçelerle kapatılıp, yüzlerce çalışanın işsiz kaldığı çok sayıda yayınevini temsil ediyor. Her ikisi de IPA Voltaire ödülünü yetkililerin onları susturmak için engel tanımadığı bir ülkede özgür yayıncılığı somutlaştırdığı için hak ediyor” dedi.[4] Ayrıca, Türkiye Yayıncılar Birliği tarafından verilen 2017 Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülleri Yayınevi Ödülü'ne layık görüldü.[6][7]
Yayınevi Özgürlük Dünyası, Evrensel Kültür, Tiroj[8] gibi çeşitli konular hakkında[9][10][11] yazılar yayımlanan kültür, politika, sanat ve edebiyat dergileri çıkarmış, fakat bu dergiler 29 Ekim 2016 tarihince çıkartılan kanun hükmünde kararname ile[12][13] kapatılmıştır.[14][15][16][17] Bu kapsamda kuruluşun bağlı olduğu şirketin hesaplarına ve mal varlıklarına da el konmuştur.[18][19][20][21] Bu karar sonrasında faaliyetlerini sürdürmeye devam etmiştir.[22][23]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuruluş
[değiştir | kaynağı değiştir]Evrensel Basım Yayın, 1988 yılında İstanbul'un Cağaloğlu semtindeki Ankara İşhanı'ndaki bir dükkânda yayın hayatına başladı.[24] Kurulduğu dönemde, dönemin yasaları uyarınca, yayınladığı kitaplar denetimlere tabi tutulmuş, çeşitli toplatmalara ve para cezalarına maruz kalmıştır.
İleriki yıllar
[değiştir | kaynağı değiştir]Yayınevinin bürosu 1990'lı yılların başında Çemberlitaş-Piyerloti'deki bir daireye taşındı.[24] Bu dönemde Evrensel Kültür dergisi, yayınevinden aylık olarak yayınlanmaya başlandı. Yeni çıkan dergiye Asım Bezirci, Can Yücel, Şükran Kurdakul, Veli Yılmaz'ın da aralarında olduğu isimlerin yazıları yayınlandı. Kısa süre sonra Sivas Katliamı'nda ölen Asım Bezirci'nin kitaplığı, hâlen yayınevinin Tarlabaşı bulvarındaki binasının beşinci katında korunmaktadır.
1990'lı yılların başında Sennur Sezer, Aydın Çubukçu, Adnan Özyalçıner, Gülsüm Cengiz, Kemal Özer, Alaattin Bilgi, Cengiz Bektaş, Eray Canberk, Yılmaz Onay, Gülsen Tuncer, Arif Damar, Sunay Akın, Akgün Akova, Adnan Satıcı, Halit Çelenk'in aralarında olduğu çeşitli yazar, şair ve edebiyatçı bu dönemde yayınevi ile birlikte çalışmıştır.[24]
Yayınevi, kuruluşunun 25. yılı olması münasebetiyle 600. kitap olarak 7 dilde hazırlanan Komünist Manifesto yayınlamıştır. Uluslararası Marksist-Leninist Parti ve Örgütler Konferansı'nın (CIPOML) 20. kuruluş yılı için özel olarak hazırlanan kitap, Türkçe, Kürtçe, Almanca, Fransızca, İngilizce, İspanyolca ve Arapça olmak üzere 7 dilde cep boy olarak basılmıştır. Kitap, Türkiye'de ilk kez Kürtçeye Evrensel Basım Yayın tarafından çevrilerek basılmıştır.[25][26][27]
Evrensel Basım Yayın bazı Marksist-Leninist eserleri Kürtçeye kazandıran ilk yayınevidir.[28][29] Komünist Manifesto, Devlet ve Devrim, Ne Yapmalı? gibi birçok kitabın Kürtçe çevrilerini yayımlamıştır. Bunun yanında, dünya çocuk edebiyatının klasikleşmiş başyapıtlarından biri olan Pinokyo, kitabının Kürtçesi ilk kez Evrensel Basım Yayın tarafından basılmıştır. Yayınevi 50'yi aşkın Kürtçe roman, öykü, şiir ve araştırma kitabı yayımlamıştır.[30][31]
Kurulduğu günden bu yana, başta Marksist-Leninist klasiklerin çevirileri olmak üzere, Türkçe ve Kürtçe dillerinde 600'ün üzerinde basılı kitabı bulunmaktadır.[32] Bunun yanında yayınevinin evrim,[33] işçi direnişleri,[34] yaşam,[35] tarih[36] gibi çeşitli konularda çıkardığı eserler mevcuttur.[37][38]
Yayın politikası
[değiştir | kaynağı değiştir]Evrensel Basım Yayın, kendini "demokrasi güçlerinin önemli bir parçası ve desteği" olarak tanımlamaktadır.[24] Yayınevi, Kürt siyasi hareketi'ne benzer olarak, Kürtlerin kültürel haklarını ve anadillerini özgürce kullanıp geliştirmelerini, köy boşaltmalarına son verilmesini, gözaltında kayıpların, işkencelerin durdurulmasını, faili meçhul cinayetlerin faillerinin bulunmasını savunanlara dair bir politika izlemiştir.[39] Buna örnek olarak ilk yıllarda Cihan Soylu imzasıyla basılan "Kürt Ulusal Mücadelesi" ve "Sosyalizm ile Emperyalizm, Milliyetçilik, Kürt Sorunu" başlıklı kitaplar yayınlandı. Ardından Faik Bulut tarafından "Dar Üçgende Üç İsyan", Edip Polat tarafından "Bilim Dilinde Kürtler", Müslüm Yücel tarafından "Göl ve Irmak Efsaneleri", bu politika uyarınca yayınlanan eserlere örnek teşkil eder.[24]
Bununla birlikte emek hareketleri ve tarihi de yayınevinin yayın politikası içerisindedir. Sovyetler Birliği'nin dağılması dönemine tekabül eden bu dönemde, bu gelişmeye rağmen dünyanın geleceğinin hala işçi sınıfının eylemine bağlı olduğuna dair eserler yayınladı. Bununla birlikte sendikalaşma sorunlarına ilişkin kitaplar, işçi hareketinin tarihsel eylemiyle ilgili anlatılar, romanlar, işçi liderlerinin biyografilerini yayınladı.[24]
Düzenlediği bazı etkinlikler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Evrensel Basım Yayın aynı zamanda kendi yazarlarından da olan ve 30 Ekim 2012 tarihinde ölen Arjen Arî için her yıl başka birçok yayınevi ile birlikte ödüllü Kürtçe şiir yarışması düzenlemiştir.[40][41]
- Yayınevi llustrati ve Today'in ‘Tahran’dan İstanbul’a kişisel bir yolculuk’ ismiyle hazırladığı sergiye ev sahipliği yapmıştır.[42]
- 12-20 Kasım 2016 tarihleri arasında düzenlenen 35. İstanbul Kitap Fuarı kapsamında çeşitli panel ve etkinlikler düzenlemiştir.[43][44]
Yayınevinin çevirdiği eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkçeye bazı çevirilen eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]Yayınevi tarafından Türkçeye çevrilen bazı eserler şunlardır;[45]
- Nazi İşgalinde Sovyet Kadınlar - Svetlana Aleksiyeviç, ISBN 9789756525272
- Büyük Geri Sıçrama[46] - Henri Alleg, ISBN 9789757837992
- Sosyalist Savunmalar[47] - Marcel Willard, ISBN 9789756865415
- Fransız Devrimi'nde Kadınlar[48] - Galina Serebryakova, ISBN 9789757837787
- Ateşi Çalmak (5 Cilt) - Galina Serebryakova, ISBN 2010678900340
- Lenin ve Halk Eğitimi - Nadejda Krupskaya, ISBN 9786955315436
- Marx-Engels Anıları - Marksizm-Leninizm Enstitüsü, ISBN 9789756865088
- İşçi B'nin Hikayeleri[49] - Peter Maiwald, ISBN 9799756525905
- Paris Düşerken[50] - İlya Ehrenburg, ISBN 9789756865774
- Ve Durgun Akardı Don - Mihail Şolohov, ISBN 9789756865705
- Klim Samgin'in Yaşamı 40 Yıl (4 Cilt) - Maksim Gorki, ISBN 2789785940319
- Bir Anadolu Hümanisti Mevlana - Radi Fiş, ISBN 9756525940
- Ben de Halimce Bedreddinem - Radi Fiş, ISBN 9756525002
- Tarihte Bilim (2 Cilt) - John Desmond Bernal, ISBN 9789756106976
- Neredeyse Bir Balina - Steve Jones, ISBN 9756106301
- Antik Yunan Uygarlığı (3 Cilt) - André Bonnard, ISBN 2789785871668
- İnsan ve Tragedya - André Bonnard, ISBN 9799758745226
- Bir Kadın İşçinin Gençliği - Adelheid Popp, ISBN 9799756106180
- 21. Yüzyılda Beyin - Steven Rose, ISBN 6054156047
- Karakalpak Kızı - Tulepbergen Kaipbergenov, ISBN 9789756106174
- Madalyonlar - Zofia Nałkowska, ISBN 9789756865132
- Paramazlar -Beyazıt'ta 20 darağacı Yetvart Çopuryan ISBN 9786053313687[51]
- Utanç ve Onur 1915 - 2015 Ermeni Soykırımı'nın 100. Yılı ISBN 9786053313489
Kürtçe'ye çevirilen bazı eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]Kürkçe'ye çevrilen bazı eserler şunlardır;[30]
- Manifestoya Komunist - Karl Marx, Friedrich Engels
- Devlet ve Devrim - Vladimir Lenin
- Divê Çi Bê Kirin?[52] - Vladimir Lenin
- Ristemê Zal (Zal Oğlu Rüstem) - Edîb Polat
- Arîn/Mem û Zîn (Arîn/Mem ile Zîn) - Cuma Boynukara
- Antolojiya Helbesta Bakûr (Kuzey Şiiri Antolojisi) - Arjen Arî
- Bahol (Bavul) - Çiya Mazî
- Siwarê Ewran (Bulut Atlısı) - Îsmaîl Dîndar
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "KHK ile faaliyeti durdurulan Evrensel Basım Yayın: Her koşulda devam edeceğiz". Cumhuriyet. 24 Ocak 2017. 6 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017.
- ^ Türkçe ve Yabancı Dilde Kitap Listesi 6 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., kutuphane.bartin.edu.tr, Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.
- ^ Ergül, S. T. (2015). An overview of Kurdish literature in Turkish 22 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Tradition, Tension and Translation in Turkey, 118, 253.
- ^ a b c "Yayıncılığın prestijli ödülü Voltaire, Turhan Günay ve Evrensel Yayınları'nın". Diken. 3 Ağustos 2017. 6 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017.
- ^ "2017 IPA Prix Voltaire jointly awarded to Turkish publishers Turhan Günay and Evrensel". IPA. 3 Ağustos 2017. 6 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017. (İngilizce)
- ^ "Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülleri Tutuklu Gazeteciler ile Gülmen ve Özakça İçin". Bianet. 24 Mayıs 2017. 6 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017.
- ^ "Aslı Erdoğan ve Turhan Günay'a ödül". Hürriyet. 24 Mayıs 2017. 6 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017.
- ^ "IPA condemns closure of Turkey's Evrensel publishing house". thebookseller.com (İngilizce). The Bookseller. 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
- ^ Binark, M. (2009). Yeni Medya Dolayımlı İletişim Ortamında Olanakların ve Ol (a) mayanların Farkında Olmalı. Evrensel Kültür, 216, 60-63.
- ^ Galip, A. Mevlâna, Ahi Evren (Nasreddin Hoca) ve Hacı Bektaşi Veli İlişkisi. Evrensel Kültür, 49-53.
- ^ SÖYLEMEZ, İ. (2012). Geçmişten Günümüze Zazaca Dergiler: Kronoloji, Sorunlar ve Çözümler. eds. M. Varol, 175-191.
- ^ OLAĞANÜSTÜ HAL KAPSAMINDA BAZI TEDBİRLER ALINMASI HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME 7 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Resmigazete.gov.tr, 29 Ekim 2016, Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.
- ^ Kapatılan gazete ve dergiler listesi 21 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Resmigazete.gov.tr, 29 Ekim 2016, Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.
- ^ Kültür sanata tahammül yok: Susmuyoruz, siz de susmayın 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 31 Ekim 2016, Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
- ^ Evrensel Kültür de KHK ile Kapatıldı 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 30 Ekim 2016, Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
- ^ Turkish government shuts down 15 Kurdish media outlets 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 30 Ekim 2016, Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
- ^ Turkey Crackdown Chronicle: Week of October 30 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
- ^ "WORLD PUBLISHERS DECRY ANKARA'S ABUSE OF STATE OF EMERGENCY POWERS TO SHUTTER A 30TH TURKISH PUBLISHING HOUSE". internationalpublishers.org (İngilizce). International Publishers Association. 5 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
- ^ Evrensel Basım Yayın’ın hesaplarına el koyuldu! 10 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 10 Kasım 2016.
- ^ "IPA condemns closure of Turkey's Evrensel publishing house". 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2017.
- ^ Evrensel Basım Yayın’a fiili kapatma: Tüm hesaplar ve mal varlığı bloke edildi 11 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 3 Kasım 2016, Erişim tarihi: 10 Kasım 2016.
- ^ Evrensel Basım Yayın kitap fuarına hazır: #DevamEdiyoruz 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Evrensel, 11 Kasım 2016, Erişim tarihi: 11 Kasım 2016.
- ^ "Evrensel Basım Yayın: Durmuyoruz, devam ediyoruz". BirGün. birgun.net. 12 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
- ^ a b c d e f "Hakkımızda". Evrensel Basım Yayın. 6 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017.
- ^ Komünist Manifesto 7 dilde yayımlandı - Evrensel 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 9 Ekim 2016.
- ^ Komünist Manifesto 7 dilde yayımlandı 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 15 Ağustos 2014, Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
- ^ Komünist Manifesto 7 dilde yayımlandı 27 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 16 Ağustos 2014, Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
- ^ Marksizm U Pirsgireka Netewayi 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: "Lenin-Stalin'in Marksizm ve Ulusal Sorun Kitabı İlk Kez Kürtçede…", Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
- ^ ‘Ne Yapmalı?’ ilk kez Kürtçede 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
- ^ a b Evrensel Basım Yayın 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.
- ^ Pînokyo 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.
- ^ Evrensel Basım Yayın Hakkımızda 6 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 9 Ekim 2016.
- ^ Fuar'da en çok evrim kitapları ilgi görüyor 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 22 Nisan 2016, Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
- ^ Tekel Direnişini İşçiler Anlatırsa 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 22 Nisan 2016, Erişim tarihi: 8 Kasım 2016
- ^ Evrensel Basım Yayın'dan "Öyküleriyle İstanbul Anıtları" 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2 Kasım 2010, Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
- ^ Yüzüncü yıla özel kitaplar Yüzüncü yıla özel kitaplar 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 30 Mart 2015, Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
- ^ Yayın Kataloğu 11 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 10 Kasım 2016.
- ^ "EVRENSEL PUBLISHING HOUSE". londonbookfair.co.uk (İngilizce). London Book Fair. 12 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2017.
- ^ Yücel, C. S. (2011). Languages and the Definition of Literature: The Blurred Borders of Kurdish Literature in Contemporary Turkey: "Another Turkish publishing house also started to publish Kurdish authors, often translated in Turkish: and since 2003 the left-wing Evrensel publishing house has set up not only a collection on Kurdish history and culture", Middle Eastern Literatures, 14(2), 171-184.
- ^ Arjen Ari Şiir yarışması başlıyor 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 9 Ekim 2016.
- ^ Arjen Arî Diyarbakır’da düzenlenen etkinlikle anıldı - Evrensel 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 9 Ekim 2016.
- ^ Evrensel Basım Yayın’da illüstrasyon sergisi açıldı" 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 9 Ekim 2016.
- ^ “Şehzade’nin Sırrı'na Yolculuk” 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
- ^ “600. Yılında Börklüce İsyanı” 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
- ^ Basında Evrensel Basım Yayın 11 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 10 Kasım 2016.
- ^ Büyük Geri Sıçrama Yıkıntı ve Umut Rusyasında Röportaj ? Henri Alleg 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.
- ^ Sosyalist Savunmalar Babeuf’tan Dimitrov’a 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.
- ^ Fransız Devriminde Kadınlar 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.
- ^ İşçi B'nin Hikayeleri - Peter Maiwald ?Güzel günler gelmez bize, diyor diyor işçi B,Biz güzel günleer yürümedikçe! 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 12 Haziran 2013, Erişim tarihi: 10 Kasım 2016.
- ^ Paris Düşerken 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 10 Kasım 2016.
- ^ "Echoes of the Twenty from Istanbul". armenianweekly.com (İngilizce). Armenian Weekly. 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2017.
- ^ ISBN Divê Çi Bê Kirin? 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Vladimir İlyiç Lenin, Evrensel Basım Yayın Kürt Tarihi ve Kültürü Dizisi, ISBN 9786055315610
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- WorldCat aramasında Evrensel Basım Yayın 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- e-BIBF aramasında Evrensel Basım Yayın
- Library of Congress Name Authority File aramasında Evrensel Basım Yayın 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Uluslararası Sanal Otorite Dosyası aramasında Evrensel Basım Yayın 8 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.