İçeriğe atla

Ejderha Dövmeli Kız

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Ejderha Dövmeli Kız
Män som hatar kvinnor
İsveç ilk baskı kapağı
YazarStieg Larsson
ÇevirmenAli Arda
Ülkeİsveç
Dilİsveççe
TürlerPolisiye, gizem kurgu, gerilim
YayımAğustos 2005 (özgün)
2009 (Türkçe)
YayımcıNorstedts Förlag (İsveççe)
Medya türüBaskı (ciltli kitap)
Sayfa544
ISBN978-91-1-301408-1 (özgün)
9786054263301 (Türkçe)
OCLC186764078
Milenyum serisi
Ejderha Dövmeli Kız Ateşle Oynayan Kız

Ejderha Dövmeli Kız (İsveççe orijinal adı: Män som hatar kvinnor, 'Kadınlardan nefret eden erkekler') İsveçli yazar Stieg Larsson tarafından yazılmış bir psikolojik gerilim romanıdır. Ölümünden sonra 2005 yılında yayımlanmış, 2008 yılında İngilizceye çevrilmiş ve uluslararası bir çok satanlar olmuştur.[1]

Ejderha Dövmeli Kız, Milenyum serisinin ilk kitabıdır. Başlangıçta Larsson tarafından yazılan bir üçleme olan seri, o zamandan beri hakları elinde bulunduran yayıncıların başka yazarlarla anlaşması nedeniyle genişletilmiştir.

Arka plan

[değiştir | kaynağı değiştir]

Larsson, 15 yaşındayken meydana geldiğini söylediği bir olaydan bahsetti: Lisbeth adında bir tanıdığına üç adam toplu tecavüz ederken seyirci kalmış. Günler sonra, ona yardım etmek için hiçbir şey yapmadığı için suçluluk duygusuyla kıvranırken, ondan af diledi - ki kadın bunu reddetti. Bu olayın daha sonra yıllarca peşini bırakmadığını ve kısmen Lisbeth adında, kendisi de tecavüz kurbanı olan bir karakter yaratmasına ilham verdiğini söyledi.[2] Expo dergisinden bir meslektaşının Rolling Stone'a Larsson'un kendisine hikayeyi ikinci elden duyduğunu ve kendi hikayesi gibi anlattığını söylemesinin ardından, Larsson'un ölümünden bu yana bu hikayenin doğruluğu sorgulanmaktadır.[3] Catrine da Costa cinayeti de Larsson'a kitabı yazarken ilham kaynağı olmuştur.[4]

Kurgusal Hedestad dışında, roman gerçek İsveç kasabalarında geçmektedir. Kitaplardaki Millennium dergisi, solcu sosyo-politik eğilimleri, İsveç Nazizmi ve mali yolsuzlukları ifşa etmesi ve mali sıkıntıları gibi Larsson'un dergisi Expo ile benzer özelliklere sahiptir.[5]

Hem Larsson'un uzun süreli ortağı Eva Gabrielsson hem de İngilizce çevirmen Steven T. Murray, İngiliz yayıncı Quercus için çalışan Christopher MacLehose'un İngilizce çeviriyi “gereksiz yere güzelleştirdiğini” söyledi; bu nedenle Murray, “Reg Keeland” takma adıyla anılmasını talep etti.[6] Larsson'un İsveçli yayıncının bunu yapmasına izin vermeyi özellikle reddetmesine rağmen İngilizce baskıda kitabın adı ve Salander'in ejderha dövmesinin boyutu da değiştirildi; tüm sırtını kaplayan büyük bir parçadan küçük bir omuz dövmesine.[7]

Başlıca temalar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Roman İsveç'te ve daha sonra birçok Avrupa ülkesinde yayımlandığında büyük beğeni topladı. Orijinal dilinde, 2006 yılında yılın en iyi polisiye romanı dalında İsveç'in Glass Key Ödülü'nü kazandı. Ayrıca 2008 Boeke Ödülü'nü ve 2009'da Galaxy British Book Awards'ta Yılın Doğrudan Polisiye Romanı Ödülü'nü ve En İyi İlk Roman dalında prestijli Anthony Ödülü'nü kazandı.[8][9][10] The Guardian, Ejderha Dövmeli Kız'ı 21. Yüzyılın En İyi 100 Kitabı listesinde 98. sırada göstermiştir.[11] Larsson 2008 yılında ITV3 Polisiye Gerilim dalında Yılın Uluslararası Yazarı ödülüne layık görülmüştür.

Ejderha Dövmeli Kız Amerikalı eleştirmenlerden karışık eleştiriler aldı. Book Marks'a göre, kitap 15 eleştirmen yorumuna dayanarak “olumlu” bir fikir birliği aldı: 6 “övgü”, 8 “olumlu” ve 1 “karışık”.[12] Kitap, The Lit Review tarafından 27 eleştirmen yorumuna dayanılarak %79'luk bir not almış ve eleştirmenlerin ortak görüşü “Alışılmadık bir çift hafiye ve merhum yazarın siyasi vicdanı tarafından yönlendirilen karanlık, çok katmanlı bir suç hikayesi” olmuştur.[13] Bookmarks'ın Kasım/Aralık 2008 sayısında kitap (5 üzerinden 3.5) almış ve eleştirel özette “Eleştirmenlerin merhum Stieg Larsson'un ilk romanına tepkileri çeşitlilik göstermiştir” denilmiştir.[14] Dünya çapında ise genel olarak iyi karşılandı ve Complete Review tarafından “Bazı pürüzler var ama genel olarak çok etkilendim” şeklinde değerlendirildi.[15]

Kitap, farklı eleştirmenlerden karışık tepkiler alarak The New York Times Çok Satanlar listesine dört numaradan giriş yaptı. Eleştirmenler, romanın çeşitli yönlerini inceleyerek farklı görüşler ortaya koydular.[16][17][18]

Öte yandan, Nature dergisinde yazan Dr. Abdallah Daar, “Büyük yeğenin kayboluşunu çevreleyen olaylar titizlikle ve ustalıkla bir araya getirilmiş, bol miktarda bilimsel içgörü var” dedi.[19] Pittsburgh Post-Gazette ise şöyle yazdı: “İroniler, ilginç ama inandırıcı karakterler ve ancak bu türün ve tarihinin ustasının ortaya çıkarabileceği edebi bir oyunbazlıkla zengin, büyük, karmaşık bir şekilde kurgulanmış, kara mizahi bir eser.”

Ejderha Dövmeli Kız 2010 yılı itibariyle 30 milyondan fazla satmıştır.[20] Amerika Birleşik Devletleri'nde ciltli veya e-kitap formatlarında 3,4 milyondan fazla, Haziran 2011 itibariyle ise toplam 15 milyon kopya satmıştır.

Denemeler kitabı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Wiley, Eric Bronson'ın editörlüğünde Ejderha Dövmeli Kız ve Felsefe (2011) başlıklı bir deneme derlemesi yayımlamıştır.[21]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ reviewer, Robert Dessaix (22 Şubat 2008). "The Girl With The Dragon Tattoo". The Sydney Morning Herald (İngilizce). Erişim tarihi: 2 Haziran 2025. 
  2. ^ Penny, Laurie (5 Eylül 2010). "Laurie Penny on The Girl with a Dragon Tattoo: Girls, tattoos and men who hate women". New Statesman (İngilizce). Erişim tarihi: 2 Haziran 2025. 
  3. ^ Rich, Nathaniel (5 Ocak 2011). "The Mystery of the Dragon Tattoo: Stieg Larsson, the World's Bestselling -- and Most Enigmatic -- Author". Rolling Stone (İngilizce). Erişim tarihi: 2 Haziran 2025. 
  4. ^ "The real-life Swedish murder that inspired Stieg Larsson". The Telegraph (İngilizce). 30 Kasım 2010. Erişim tarihi: 2 Haziran 2025. 
  5. ^ "The other side of Stieg Larsson". www.ft.com (İngilizce). Erişim tarihi: 2 Haziran 2025. 
  6. ^ McGrath, Charles (20 Mayıs 2010). "The Afterlife of Stieg Larsson". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 2 Haziran 2025. 
  7. ^ Cochrane, Kira (4 Ekim 2011). "Stieg Larsson's partner: 'It's odd to have to prove our life together existed'". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 2 Haziran 2025. 
  8. ^ "2009 Galaxy National Book Awards. Winners. Shortlists. 1991 to present. Formerly the Galaxy British Book Awards". www.literaryawards.co.uk. Erişim tarihi: 2 Haziran 2025. 
  9. ^ "https://www.bouchercon.info/history.html". www.bouchercon.info (İngilizce). Erişim tarihi: 2 Haziran 2025.  |başlık= dış bağlantı (yardım)
  10. ^ "https://www.bookreporter.com/features/awards-anthony.asp#2009". www.bookreporter.com. Erişim tarihi: 2 Haziran 2025.  |başlık= dış bağlantı (yardım)
  11. ^ "The 100 best books of the 21st century". The Guardian (İngilizce). 21 Eylül 2019. ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 2 Haziran 2025. 
  12. ^ "Book Marks reviews of The Girl with the Dragon Tattoo by Stieg Larsson, Translated by Reg Keeland". Book Marks (İngilizce). Erişim tarihi: 2 Haziran 2025. 
  13. ^ "Thelitreview.com". www.thelitreview.com. Erişim tarihi: 2 Haziran 2025. 
  14. ^ "The Girl With the Dragon Tattoo by Stieg Larsson: book review | Bookmarks Magazine". www.bookmarksmagazine.com (İngilizce). Erişim tarihi: 2 Haziran 2025. 
  15. ^ "The Girl with the Dragon Tattoo - Stieg Larsson". www.complete-review.com. Erişim tarihi: 2 Haziran 2025. 
  16. ^ Berenson, Alex (11 Eylül 2008). "Stieg Larsson's 'The Girl With The Dragon Tattoo'". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 2 Haziran 2025. 
  17. ^ Miller, Marjorie (17 Eylül 2008). "Thawing a cold case in Scandinavia". Los Angeles Times (İngilizce). Erişim tarihi: 2 Haziran 2025. 
  18. ^ Selman, Matt (20 Şubat 2009). "Cold Noir". Time (İngilizce). ISSN 0040-781X. Erişim tarihi: 2 Haziran 2025. 
  19. ^ Shapin, Steven; Bynum, W. F.; Shermer, Michael; Clayton, Nicky; Daan, Serge; von Storch, Hans; Gong, Li; Orr, David; Levitin, Daniel; Quiroga, Rodrigo Quian; Callison, Candis (Temmuz 2010). "Vacation reading". Nature (İngilizce). 466 (7306): 563-566. doi:10.1038/466563a. ISSN 1476-4687. 
  20. ^ "Winnipeg Free Press". www.winnipegfreepress.com. Erişim tarihi: 2 Haziran 2025. 
  21. ^ Bronson, Eric, (Ed.) (2012). The girl with the dragon tattoo and philosophy: everything is fire. The Blackwell philosophy and pop culture series. Hoboken, N.J: John Wiley & Sons. ISBN 978-0-470-94758-6. OCLC 719429265. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ejderha_Dövmeli_Kız&oldid=35429467" sayfasından alınmıştır