İçeriğe atla

Bastille Baskını

Koordinatlar: 48°51′11″K 2°22′09″D / 48.85306°K 2.36917°D / 48.85306; 2.36917
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bastille Baskını
Fransız Devrimi’nin bir parçası

Bastille Baskını (Fransız gravür); 14 Temmuz 1789'da Paris'te şehirliler Les Invalides'a girip 30.000 tüfeği gasp ettiler. Ancak mermileri bulamadıkları için Bastille'den almayı planlayarak oraya doğru ilerledi. Yaşanan çatışma sonucunda isyancılardan 98'i öldü ve 73'ü yaralandı. Bastille garnizonundan 1'i öldü ve 3 yaralandı. Teslim olan Bastille komutanı de Launay ve diğerlerin de başları kesildi. Üst yazı: Başlarını Fransız Muhafızlarının çektiği Paris şehirlileri tarafından Bastille'nın basılması, 14 Temmuz 1789, Alt yazı: "Hainler böyle cezalandırılır
48°51′11″K 2°22′09″D / 48.85306°K 2.36917°D / 48.85306; 2.36917
Tarih14 Temmuz 1789 (235 yıl önce) (1789-07-14)
Bölge
Paris, Île-de-France, Fransa Krallığı
Sonuç
  • İsyancıların zaferi
  • Bastille mahkûmları serbest bırakıldı
  • Bastille ele geçirildi
Taraflar
  • Sivil isyancılar
  • Fransız Muhafız isyancıları
    		•
  • Kraliyet hükümeti
    • Komutanlar ve liderler
  • Pierre Hulin[1]
  • Stanislas Maillard
  • Jacob Élie[2]
    		•
  • Bernard-René Jourdan de Launay  İdam edildi
    • Güçler
  • 688–1.000 isyancı
  • 61 Fransız Muhafız
  • 5+ topçu parçası
    		•
  • 114 asker
  • 82 Veteran (Gazi)
  • Salis-Samade Alayı'nın 32 İsviçreli askeri
  • 30 topçu parçası
    • Kayıplar
  • 93 ölü
  • 15 ölü (aldıkları yaralardan)
  • 73 yaralı
    		•
  • 1 ölü
  • 6-8 teslim olduktan sonra öldü
  • 105–107
    • yakalandı

    Bastille Baskını veya Bastille Hapishanesi Baskını (Fransızca: Prise de la Bastille), 14 Temmuz 1789'da Fransa'nın başkenti Paris'te devrimci isyancıların Bastille olarak bilinen Orta Çağ'dan kalma cephanelik, kale ve siyasi hapishaneyi basarak kontrolü ele geçirmeye çalışmasıyla meydana gelmiş baskın.

    Dört saat süren çatışmalar sonucunda 94 kişi öldü, sonunda isyancılar Bastille'e girmeyi başardı. İsyancılar Bastille'ye girdikten sonra Vali de Launay ve garnizonun birkaç üyesi teslim oldu ve öldürüldü. Bastille artık Paris'in merkezinde kraliyet otoritesini temsil ediyordu. Baskın sırasında sadece yedi mahkûmun bulunduğu ve yıkılması planlanan hapishane, devrimciler tarafından monarşinin gücünü kötüye kullanmasının bir sembolü olarak görülmekteydi. Düşüşü Fransız Devrimi'nin parlama noktası oldu.

    Fransa'da 14 Temmuz, Fête nationale française adı verilen ve hem Bastille Baskını'nın yıldönümünü hem de 1790'daki ilk yıldönümünde gerçekleşen Fête de la Fédération'u anan ulusal bir bayram. İngilizcede bu bayram genellikle Bastille Günü olarak anılmakta.

    Arka plan

    [değiştir | kaynağı değiştir]

    XVI. Louis döneminde, Fransa büyük bir ekonomik buhran geçirdi. Amerikan Devrimi ile de alakalı olan bu dönemde, ağır vergilendirme nedeniyle yoksulluk oluştu. Bastille Baskını ve ardından gerçekleşen İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi bu devrimin üçüncü ayağıydı. İlki, soyluların XVI. Louis'ye vergi ödemelerini reddetmesiyle başladı, ikinci de meclisin kurulmasını sağlayan Tenis Kortu Yemini idi. Dahası, Louis XVI'nın Necker'in yerine getirdiği Maliye Bakanı Calonne, monarşiyi zengin göstererek savurgan harcamaların kredi sağlayacağını düşünüyordu. Bu sadece Louis'nin mali sıkıntılarını artırmıştı. 5 Mayıs 1789'da Genel Meclis konuyu ele almak üzere toplanmış ancak arkaik protokoller ve Fransa nüfusunun %2'sinden azını oluşturan soyluları temsil eden İkinci Meclis'in muhafazakârlığı tarafından engellenmişti. 17 Haziran 1789'da Üçüncü Meclis, halktan seçilen temsilcileriyle birlikte, amacı bir Fransız anayasası oluşturmak olan Ulusal Meclis olarak yeniden kuruldu. Kral başlangıçta bu gelişmeye karşı çıktı ancak 9 Temmuz'da adını Ulusal Kurucu Meclis olarak değiştiren meclisin yetkisini kabul etmek zorunda kaldı. Ayaklanmaya yakın ve François Mignet'nin deyimiyle "özgürlük ve coşku sarhoşu” Paris, Meclis'e geniş destek vermişti. Basın tartışmaları yayınlanmış ve siyasi tartışmalar Meclis'in ötesine geçerek başkentin meydanlarına ve salonlarına yayılmıştı. Palais-Royal ve arazisi sürekli bir toplantı alanı haline gelmişti.[3][4][5][6][7][8]

    Kalabalık, Palais-Royal'deki toplantının yetkisiyle, halka ateş açmayı reddettikleri için hapsedildikleri bildirilen Fransız muhafızlarından bazı el bombacılarını serbest bırakmak için Abbaye Hapishanelerini kırmıştı. Meclis, hapisteki muhafızların kralın merhametine mazhar olmalarını, bir günlük göstermelik bir süre için hapishaneye dönmelerini ve affedilmelerini tavsiye etmişti. Güvenilir olduğu düşünülen alayın rütbeli askerleri artık halkın davasına yönelmişti.[3][3][9]

    Jacques Necker'in görevden alınması

    [değiştir | kaynağı değiştir]

    Louis, 11 Temmuz 1789'da, özel konseyindeki muhafazakar soyluların etkisiyle hareket ederek, maliye bakanı Jacques Necker'i görevden alarak sürgüne göndermiş ve bakanlığı yeniden kurmuştu. Mareşaller Victor-François, Broglie dükü, La Galissonnière, la Vauguyon dükü, Baron Louis de Breteuil ve intendant Joseph Foullon de Doué, Puységur, Armand Marc, Montmorin kontu, La Luzerne, Saint-Priest ve Necker'in görevlerini devralmışlardı.[10]

    Jacques Necker (1732–1804), Fransız maliye bakanı

    Necker'in görevden alınmasının haberi 12 Temmuz Pazar günü öğleden sonra Paris'e ulaştı. Parisliler genel olarak bu görevden almanın muhafazakar unsurlar tarafından gerçekleştirilecek bir darbenin başlangıcı olduğunu düşünmekteydi. Liberal Parisliler, sınır garnizonlarından Versailles, Sèvres, Champ de Mars ve Saint-Denis'e getirilen Kraliyet birliklerinin Versailles'da toplanmakta olan Ulusal Kurucu Meclisi kapatmaya çalışacağı korkusuyla daha da öfkelenmişti. Palais-Royal'de on binden fazla kişi olmak üzere Paris'in dört bir yanında kalabalıklar toplanmış. Camille Desmoulins, "elinde tabancasıyla bir masanın üzerine çıkarak, 'Yurttaşlar, kaybedecek zamanımız yok; Necker'in görevden alınması vatanseverler için Aziz Bartholomeos'un çanıdır! Bu gece tüm İsviçre ve Alman taburları hepimizi katletmek üzere Champ de Mars'tan ayrılacak; geriye tek bir kaynak kalıyor; silahlanmak!"[7][11]

    Sözü edilen İsviçre ve Alman taburları, devrim öncesi Kraliyet Ordusunun önemli bir bölümünü oluşturan ve sıradan Fransız askerlerine kıyasla halkın davasına daha az sempati duydukları düşünülen yabancı paralı asker birlikleri arasındaydı. Temmuz ayı başlarında Paris ve Versailles'daki 25.000 düzenli askerin yaklaşık yarısı bu yabancı alaylardan oluşuyordu. Toplama dahil edilen Fransız alaylarının ya garnizonlarının Paris'e yakınlığı ya da albaylarının reforma karşı çıkan gerici "saray partisi" destekçileri olması nedeniyle seçildiği anlaşılmaktadı.[12][13]

    Necker'in ve Orléans Dükü Louis Philippe II'nin büstlerini sergileyen kalabalık, 12 Temmuz'da başlayan gösteriler sırasında Palais Royal'den tiyatro bölgesine doğru yürüyüşe geçti ve ardından bulvarlar boyunca batıya doğru ilerledi. Kalabalık Place Vendôme ile Tuileries Sarayı arasında Alman Kraliyet Süvari Alayı ile çatıştı. Champs-Élysées'nin tepesinden, Lambesc Prensi Charles Eugene (Kamp Mareşali, Kraliyet Allemand Süvarilerinin Sahibi), Place Louis XV'de (şimdiki Place de la Concorde) kalan protestocuları dağıtan bir süvari hücumu başlatmıştı. Kraliyet komutanı Baron de Besenval, kötü silahlanmış kalabalıklar arasında bir kan banyosunun ya da kendi adamları arasında firarların sonuçlarından korkarak süvarileri Sèvres'e doğru geri çekmişti.[14][15]

    Yiyecek ve şarap fiyatlarının artmasına neden olmakla suçlanan gümrük noktalarına saldırarak devlet yetkililerine karşı düşmanlıklarını ifade eden Paris halkı arasında huzursuzluk artmaktaydı. Paris halkı yiyecek, silah ve erzak istiflenmiş olabilecek her yeri yağmalamaya başlamıştı. O gece, manastır, hastane, okul ve hatta hapishane olarak işlev gören, din adamlarına ait büyük bir mülk olan Saint-Lazare'de erzak istiflendiği söylentileri yayılmıştı. Öfkeli bir kalabalık içeri girerek mülkü yağmalamış, halk pazarına götürülen 52 vagon buğdaya el koymuştu. Aynı gün çok sayıda insan silah cephanelikleri de dahil olmak üzere birçok yeri yağmalamıştı. Kraliyet birlikleri o günlerde Paris'te toplumsal kaosun yayılmasını durdurmak için hiçbir şey yapmamıştı.[16][17][18]

    Çatışma

    [değiştir | kaynağı değiştir]

    Gardes Françaises (Fransız Muhafızları) alayı Paris'in daimi garnizonunu oluşturuyordu ve pek çok yerel bağa sahip olduğundan halkın davasına sıcak bakıyordu. Alay Temmuz ortasındaki karışıklıkların ilk aşamalarında kışlasına kapanmıştı. Paris'in genel bir ayaklanmaya sahne olmasıyla birlikte, Charles Eugene alayın emrine itaat edeceğine güvenmeyerek, Chaussée d'Antin'deki deponun önüne konuşlanmaları için altmış ejderha gönderdi. Fransız Muhafızlarının subayları adamlarını toparlamak için etkisiz girişimlerde bulunmuştu. İsyancı yurttaşlar artık eğitimli bir askerî birlik edinmişlerdi. Bu haber yayıldıkça, Champ de Mars'ta kamp kurmuş olan kraliyet kuvvetlerinin komutanları yabancı alayların bile güvenilirliğinden kuşku duymaya başlamıştı.[19][20]

    Devrimden önce Bastille

    Geleceğin "Yurttaş Kralı" Louis-Philippe, duc d'Orléans, genç bir subay olarak bu olaylara tanık olmuş ve askerlerin sınanmaları halinde emirlere itaat edecekleri görüşündeydi. Ayrıca geriye dönüp baktığında, Fransız Muhafızlarının subaylarının ayaklanmadan önceki dönemde sorumluluklarını ihmal ettikleri ve alayı astsubaylarının kontrolüne çok fazla bıraktıkları yorumunu yapmıştı.[3][21]

    13 Temmuz sabahı Paris seçmenleri bir araya gelerek düzeni sağlamak üzere Paris'in altmış seçim bölgesinden 48.000 kişilik bir "burjuva milisi" kurulmasına karar verdiler. Bu milislerin kokartları Paris'in renkleri olan mavi ve kırmızıydı. Lafayette 14 Temmuz'da bu grubun komutanı seçildi ve daha sonra adını Ulusal Muhafızlar olarak değiştirdi. Kralın rengi olan beyazı da 27 Temmuz'da kokartına ekleyerek ünlü Fransız üç rengini oluşturdu.[22]

    14 Temmuz 1789 Bastille Baskını

    [değiştir | kaynağı değiştir]

    14 Temmuz 1789 sabahı Paris şehri alarm durumundaydı. Artık Paris Burjuva Milisleri'nin (kısa süre sonra Devrimci Fransa'nın Ulusal Muhafızları olacaklardı) kontrolü altında olan Fransa'daki Üçüncü Mülk partizanları, daha önce önemli bir muhalefetle karşılaşmadan Hôtel des Invalides'e saldırmışlardı. Niyetleri burada bulunan silahları (29.000 ila 32.000 tüfek, ancak barut veya saçma olmadan) toplamaktı. Invalides'deki komutan önceki birkaç gün içinde 250 varil barutu daha güvenli bir şekilde saklanması için Bastille'e nakletme önlemini almıştı.[23]

    Bastille Kalesi'ndeki insanlar, (Musée de la Révolution française).

    Bu noktada Bastille neredeyse boştu ve sadece yedi mahkûm barındırıyordu. Grand Châtelet mahkemesi tarafından çıkarılan tutuklama emri uyarınca tutuklanan dört kalpazan;[24]

    • James F.X. Whyte, casusluk yaptığından şüphelenilen ve ailesinin isteği üzerine hapsedilen İrlanda doğumlu bir "deli".
    • otuz yıl önce Louis XV'e suikast girişiminde bulunan Auguste-Claude Tavernier cinayetten şüphelenilen bir "sapkın" aristokrat.
    • Comte de Solages, babası tarafından bir lettre de cachet kullanılarak hapsedilmişti.
    • Bir önceki mahkûm Marquis de Sade, yoldan geçenlere mahkûmların katledildiğini haykırdıktan sonra on gün önce dışarı nakledilmişti.
    Claude Cholat tarafından Bastille kuşatmasının görgü tanığı resmi

    Sınırlı bir amaca hizmet ettiği düşünülen bir Orta Çağ kalesinin bakımının yüksek maliyeti, karışıklıklar başlamadan kısa bir süre önce yerine açık bir kamusal alan yapılması kararının alınmasına yol açmıştı. Temmuz 1789'daki gerginliklerin ortasında bina kraliyet tiranlığının bir sembolü olarak kaldı.[25]

    Düzenli garnizon, 82 invalides'ten (artık sahada hizmet vermeye uygun olmayan eski askerler) oluşuyordu. Ancak 7 Temmuz'da Champ de Mars'taki düzenli birliklere, İsviçre Salis-Samade Alayı'nın 32 el bombacısı ile takviye edilmişti. Duvarlara 18 adet sekiz kiloluk top ve 12 adet daha küçük top yerleştirilmişti. Vali Bernard-René de Launay, önceki bir valinin oğluydu ve aslında Bastille'de doğmuştu.[26]

    Bastille ve çevresindeki binaların 1789'dan hemen sonra yapılan bir planı; kırmızı nokta, Claude Cholat'ın kuşatma resminin perspektifini işaret ediyor.

    Daha sonra derlenen resmi vainqueurs de la Bastille (Bastille fatihleri) listesinde 954 isim bulunmaktadı ve kalabalığın toplamı muhtemelen binden azdı. Listede yer alan mesleklere bakıldığında, çoğunluğun yerel zanaatkârlar olduğu, bazı düzenli ordu firarilerinin ve 21 şarap tüccarı gibi birkaç farklı kategorinin bulunduğu görülmektedi.[27][28]

    İkonik Phrygian şapkaları ve üç renkli cockades giyen Sans-culottes

    Kalabalık kuşluk vakti kalenin dışında toplanmış ve tehdit edici görünen topların kulelerin ve surların mazgallarından geri çekilmesi ve içeride depolanan silah ve barutun serbest bırakılması çağrısında bulunmuştu. Hotel de Ville'den (Belediye Binası'ndan belediye yetkilileri) iki temsilci kaleye davet edildi ve müzakereler başladı, bir diğeri ise öğlen saatlerinde kesin taleplerle içeri alındı. Kalabalık büyüdükçe ve sabırsızlandıkça görüşmeler uzadı. Öğleden sonra 1:30 civarında kalabalık savunmasız dış avluya daldı. Küçük bir grup kalenin iç avlusuna açılan kapının yanındaki bir binanın çatısına tırmandı ve asma köprünün zincirlerini kırarak bir vainqueur'ü düşürdü. Garnizondaki askerler halka geri çekilmeleri çağrısında bulundu, ancak gürültü ve karışıklık arasında bu bağırışlar yanlışlıkla içeri girmeye teşvik olarak yorumlandı. Görünüşe göre kendiliğinden başlayan silah sesleri kalabalığı bir güruha dönüştürdü. Kalabalık kasıtlı olarak bir tuzağa çekildiklerini düşünmüş olacak ki çatışmalar daha şiddetli ve yoğun bir hal alırken, milletvekillerinin ateşkes sağlama girişimleri saldırganlar tarafından görmezden gelindi.[28][29]

    Bastille'i savunan alayın bayrağı

    Ateş devam etti ve öğleden sonra saat 15:00'ten sonra saldırganlar, her biri yaklaşık altı kez ateşlendiği bildirilen iki topla birlikte isyancı gardes françaises tarafından takviye edildi ve Champ de Mars'ta kamp kurmuş olan Kraliyet Ordusu birliklerinden oluşan önemli bir kuvvet müdahale etmedi. Karşılıklı katliam olasılığının aniden ortaya çıkmasıyla Vali de Launay, garnizona'ya saat 17:00'de ateşi kesmesini emretmişti. De Launay tarafından yazılan ve teslim olmayı teklif eden, ancak garnizonun kaleyi zarar görmeden tahliye etmesine izin verilmezse barut stoklarını patlatmakla tehdit eden bir mektup, iç kapıdaki bir boşluktan kuşatmacılara dağıtıldı. Talepleri karşılanmadı, ancak Launay yine de teslim oldu, çünkü sınırlı yiyecek stokları ve su kaynağı olmadan birliklerinin daha fazla dayanamayacağını fark etti. Buna uygun olarak kapıları açtı ve vainqueur'ler saat 17:30'da kaleyi ele geçirmek üzere içeri daldılar.[30][31]

    Launay'ın tutuklanması, Jean-Baptiste Lallemand tarafından, 1790, (Musée de la Révolution française)

    Doksan sekiz saldırgan ve bir savunmacı çatışmalarda ya da daha sonra aldıkları yaralar nedeniyle ölmüştü; bu eşitsizlik kale duvarlarının garnizona sağladığı korumayla açıklanıyordu. Launay yakalandı ve bir küfür fırtınası içinde Hôtel de Ville'e doğru sürüklendi. Hôtel'in dışında kaderiyle ilgili bir tartışma başladı. Fena halde dövülen Launay "Yeter! Bırakın öleyim!" diye bağırdı ve Dulait adında bir pasta aşçısının kasığına tekme attı. Launay daha sonra defalarca bıçaklandı ve öldü. Bir İngiliz gezgin olan Doktor Edward Rigby gördüklerini şöyle aktarmıştı: "(Biz) Bastille Valisi Marki de Launay'ın ve Prévôt des Marchands Mösyö Flesselles'in kafaları olduğu söylenen, mızraklar üzerinde kaldırılmış iki kanlı kafa gördük. Tüyler ürpertici ve korkunç bir manzaraydı! ... Bu manzara karşısında şoke olduk ve tiksindik, “(biz) hemen sokaklardan çekildik."[32][33][34][35]

    Launay'ın bilinmeyen bir sanatçı tarafından tutuklanması. Bastille'in boyutlarının 2013'teki bir analizi, resimlerde gösterildiği gibi mahallenin üzerinde yükselmediğini, ancak mahalledeki diğer binalarla karşılaştırılabilir bir yükseklik olduğunu gösterdi.

    Kral, baskını ilk olarak ertesi sabah La Rochefoucauld Dükü aracılığıyla öğrendi. "Bu bir isyan mı?" Louis XVI'ya sordu. Dük cevap verdi: "Hayır efendim, bu bir isyan değil; bu bir devrim." Gerçekten de, Bastille'in baskının zaman zaman ulusal söylemde Devrim'in kuruluş noktası olduğu öne sürülmektedi. Bununla birlikte, Fransız Devrimi: Aydınlanmadan Tiranlığa adlı kitabında tarihçi Ian Davidson, Versay'daki Üçüncü Mülke teslim olan Louis XVI'nın kurucu olay olma konusunda daha iyi bir iddiaya sahip olduğunu savundu ve Versailles'ın "burjuva Devrimcilerinin" önümüzdeki üç yıl boyunca parlamenter ve siyasi mekanizmaları kullanarak devrimin geleceğini yönlendirmede önemli bir rolü olduğunu belirtti. Bununla birlikte, Bastille'in düşüşü, Paris'in sıradan vatandaşları olan thesans-culottes'in Devrim'in işlerine ilk kez büyük bir müdahalede bulunmasına işaret ediyor. Devrimin bu aşaması için, sans-culotte "burjuva Devrimcileri"nin müttefikiydi.[36]

    Gravür, c. 1789: Flesselles ve Marquis de Launay'ın kafalarını milislerin misleri üzerine saldırıyor. Başlıkta "Böylece hainlerden intikam alırız" yazıyor.

    14-15 Temmuz’da hemen verilen tepkiler

    [değiştir | kaynağı değiştir]

    Versailles'daki Meclis birkaç saatliğine Paris'teki olayların çoğundan habersizdi. Ancak temsilciler, Mareşal de Broglie'nin Kraliyet yanlısı bir darbe yaparak kendilerini 23 Haziran tarihli emri kabul etmeye ve ardından Meclisi feshetmeye zorlayabileceğinden endişe duymaya devam ediyorlardı. Görünüşe göre Noailles, Paris olaylarıyla ilgili makul ölçüde doğru haberleri Versailles'a ilk getiren kişiydi. Hôtel de Ville'e gönderilen M. Ganilh ve Bancal-des-Issarts onun raporunu doğruladılar.[37][38]

    15 Temmuz sabahına gelindiğinde, sonuç kral için de netleşmişti ardından o ve askeri komutanları geri adım attılar;[39][40][41][42]

    • Paris çevresinde yoğunlaşan yirmi üç alay Kraliyet birliği sınır garnizonlarına dağıtıldı.
    • Marquis de la Fayette Paris'teki Ulusal Muhafızların komutasını üstlendi.
    • Jean-Sylvain Bailly -Üçüncü Bölgenin lideri ve Tenis Kortu Yemini'nin kışkırtıcısı- Paris Komünü olarak bilinen yeni bir hükümet yapısı altında şehrin belediye başkanı oldu.
    • Kral, Necker'i geri çağıracağını ve Versailles'dan Paris'e döneceğini açıkladı.
    • 17 Temmuz'da Paris'te bulunan, Bailly'den mavi-kırmızı bir kokart aldı ve "Yaşasın Kral" ve "Yaşasın Ulus" çığlıkları arasında Hôtel de Ville'e girdi.

    Sonrası

    [değiştir | kaynağı değiştir]

    Siyasi

    [değiştir | kaynağı değiştir]
    • Soylular, 14 Temmuz'daki şiddet olaylarının hemen ardından, kral ile halkın görünürde ve geçici olarak uzlaşmasından pek de emin olmayan bir şekilde, ülkeden göçmen olarak kaçmaya başladılar. İlk ayrılanlar arasında kont d'Artois (Fransa'nın gelecekteki X. Charles'ı) ve iki oğlu, prens de Condé, prens de Conti, Polignac ailesi ve (biraz sonra) eski maliye bakanı Charles Alexandre de Calonne vardı. Torino'ya yerleştiler ve burada Calonne, kont d'Artois ve prens de Condé'nin temsilcisi olarak krallık içinde iç savaş planları yapmaya ve Fransa'ya karşı bir Avrupa koalisyonu için kışkırtmaya başladılar.[43][44]
    • Paris'teki başarılı ayaklanmanın haberleri tüm Fransa'ya yayıldı. Halk egemenliği ilkelerine uygun olarak ve kraliyet otoritesi iddialarını tamamen göz ardı ederek, halk sivil yönetim için belediyeler ve sivil koruma için milislerden oluşan paralel yapılar kurdu. Kırsal bölgelerde birçok kişi bunun da ötesine geçti: bazıları tapu senetlerini ve az sayıda şatoyu yaktı, "Büyük Korku" 20 Temmuz ile 5 Ağustos haftaları boyunca kırsal kesime yayıldı ve aristokrasinin devrimi bastırmaya çalıştığı inancıyla zengin toprak sahiplerine saldırılar düzenlendi.[45][46]
    • 16 Temmuz 1789'da, Bastille Baskını'ndan iki gün sonra, İngiltere'nin Fransa Büyükelçisi John Frederick Sackville, Dışişleri Bakanı 5. Leeds Dükü Francis Osborne'a şu raporu verdi: "Böylece Lordum, bildiğimiz en büyük devrim -olayın büyüklüğü göz önüne alınırsa- nispeten çok az can kaybıyla gerçekleşmiş oldu. Şu andan itibaren Fransa'yı özgür bir ülke, Kral'ı çok sınırlı bir hükümdar ve soyluları da ulusun geri kalanıyla aynı seviyeye indirilmiş olarak düşünebiliriz."[47]
    • 22 Temmuz 1789'da halk, Maliye Genel Kontrolörü Joseph Foullon de Doué ve damadı Louis Bénigne François Bertier de Sauvigny'yi linç etti. Her ikisi de monarşi altında resmî görevlerde bulunmuşlardı.[48]
    • Bastille'e saldırdığını iddia eden yaklaşık 900 kişi 1790 yılında Ulusal Meclis'ten sertifika (Brevet de vainqueur de la Bastille) almıştır ve bunların bir kısmı halen mevcuttur.[49]

    Bastille'in yıkılması

    [değiştir | kaynağı değiştir]

    Bastille'in bir kurtuluş anıtı ya da yeni Ulusal Muhafızlar için bir depo olarak korunması gerektiğine dair tartışmalar olmasına rağmen, Paris Belediye Binası'ndaki Belediye Seçmenleri Daimi Komitesi, inşaat girişimcisi Pierre-François Palloy'a binanın sökülmesi görevini verdi. Palloy, yaklaşık 1.000 işçi çalıştırarak hemen işe başladı. Kalenin yıkımı, zincirlenmiş mahkûmları tasvir eden saatinin eritilmesi ve dört heykelin parçalanması beş ay içinde gerçekleştirildi.[50][51]

    1790 yılında Lafayette, Bastille'in dövme demirden, bir pound ve üç onsluk anahtarını ABD Başkanı George Washington'a verdi. Washington, 1797'de emekliye ayrılmasından kısa bir süre öncesine kadar New York ve Philadelphia'daki hükûmet tesislerinde ve etkinliklerde bu anahtarı belirgin bir şekilde sergiledi. Anahtar halen Washington'un Mount Vernon'daki konutunda sergilenmektedir.[52][53]

    Palloy ayrıca Bastille'den tuğlalar almış ve bunları oydurarak kalenin replikaları haline getirmiş ve mahkûmların zincirlerinden yapıldığı iddia edilen madalyalarla birlikte satmıştır. Yapıdan çıkarılan taş parçaları Fransa'nın her bölgesine gönderilmiş ve bazılarının yeri tespit edilmiştir. Bastille'den günümüze, Seine Nehri üzerindeki Pont de la Concorde köprüsünün yapımında kullanılan taşlar ve 1899'da gömülü olarak bulunan ve şu anda Paris'teki Henri-Galli Meydanı'nda bulunan kulelerden birinin yanı sıra şu anda Musée d'Art Campanaire'de bulunan saat çanları ve makara sistemi de dahil olmak üzere çeşitli başka parçalar da kalmıştır. Binanın kendisi de bir zamanlar bulunduğu yerde tuğlalarla belirtilmiştir, tıpkı altındaki Paris Metro durağındaki hendek gibi, burada da temelin bir parçası sergilenmektedir.[54]

    Ayrıca bakınız

    [değiştir | kaynağı değiştir]

    Kaynakça

    [değiştir | kaynağı değiştir]
    1. ^ Lüsebrink, Hans-Jürgen; Reichardt, Rolf; Schürer, Norbert (1997). The Bastille. Duke University Press. s. 43. ISBN 978-0-8223-1894-1. 
    2. ^ Schama 1989, s. 402.
    3. ^ a b c d Price, J. L.; Schama, Simon (Şubat 1989). "The Embarrassment of Riches: An Interpretation of Dutch Culture in the Golden Age". The American Historical Review. 94 (1): 158. doi:10.2307/1862161. ISSN 0002-8762. 
    4. ^ Schama 1989, pp. 60–71.
    5. ^ Price 2003, p. 20.
    6. ^ Sydenham 1965, p. 46.
    7. ^ a b Mignet 1824, § Chapter I
    8. ^ Schama 1989, pp. 370–371.
    9. ^ Godechot, Jacques (1970). "Sens et importance de la transformation des institutions révolutionnaires à l'époque napoléonienne". Annales historiques de la Révolution française. 199 (1): 183-202. doi:10.3406/ahrf.1970.3900. ISSN 0003-4436. 
    10. ^ Price 2003, pp. 85–87.
    11. ^ Price 2003, p. 85.
    12. ^ Price 2003, p. 76.
    13. ^ Godechot 1970, p. 258.
    14. ^ Micah Alpaugh, "The Politics of Escalation in French Revolutionary Protest: Political Demonstrations, Nonviolence, and Violence in the Grandes journees of 1789", French History (Fall 2009)
    15. ^ Schama 1989, p. 385.
    16. ^ Cobb & James 1988, p. 73.
    17. ^ Price 2003, p. 88.
    18. ^  Micah Alpaugh, "The Politics of Escalation in French Revolutionary Protest: Political Demonstrations, Nonviolence and Violence in the Grandes Journees of 1789", French History (2009)
    19. ^ Terry Crowdy. French Revolutionary Infantry 1789–1802, p. 6. ISBN 1-84176-660-7
    20. ^ Price 2003, pp. 96–97.
    21. ^ Comments recorded in diary entries made by Louis-Philipp during 1789
    22. ^ Cobb & James 1988, p. 75.
    23. ^ Schama, pp. 340–342, fig. 6.
    24. ^ Cobb & James 1988, p. 68.
    25. ^ Schama 1989, p. 399.
    26. ^ Christopher J. Tozzi, p. 54 "Nationalizing France's Army. Foreign, Black and Jewish Troops in the French Military, 1715–1831, ISBN 978-0-8139-3833-2
    27. ^ Hibbert, Christopher. The French Revolution(1980), p. 82 (1982 Penguin Books edition)
    28. ^ a b Schama 1989, p. 400.
    29. ^ Schama 1989, pp. 400–401.
    30. ^ Price 2003, p. 89.
    31. ^ Schama 1989, p. 403.
    32. ^ Schama 1989, pp. 403–404.
    33. ^ Schama 1989, p. 404.
    34. ^ Schama 1989, p. 405.
    35. ^ Rigby, Edward, Dr. Rigby's Letters from France &c. in 1789, HardPress Publishing, 2013, ISBN 978-1313441636
    36. ^ Guy Chaussinand-Nogaret, La Bastille est prise, Paris, Éditions Complexe, 1988, p. 102.
    37. ^ The Séance royale of 23 June 1789". Fitchburg State College. Archived from the original on 27 September 2011. Retrieved 22 January 2009.
    38. ^ Schama 1989, pp. 419–420.
    39. ^ Price 2003, p. 92.
    40. ^ Terry Crowdy, French Revolutionary Infantry 1789–1802, p. 9. ISBN 1-84176-660-7
    41. ^ François Furet and Mona Ozouf, eds. A Critical Dictionary of the French Revolution (1989), pp. 519–528.
    42. ^ Sydenham 1965, p. 50.
    43. ^ Price 2003, p. 93.
    44. ^ Cobb & James 1988, p. 129.
    45. ^ Sydenham 1965, p. 54.
    46. ^ Cobb & James 1988, p. 77.
    47. ^ Alger, John Goldworth (1889). "Chapter II. At the Embassy". Searle & Rivington. Sampson Low, Marston: Englishmen in the French Revolution. 8 Ağustos 2018 tarihinde |arşiv-url= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) arşivlendi. 
    48. ^ Sydenham 1965, s. 55.
    49. ^ Brevet de vainqueur de la Bastille (1790)". Criminocorpus.org. 14 Temmuz 1790. Retrieved 14 Temmuz 2018.
    50. ^ Schama 1989, p. 412.
    51. ^ Schama 1989, p. 414.
    52. ^ Bastille Key. Digital Encyclopedia of George Washington. Mount Vernon Ladies Association. 
    53. ^ William J. Bahr. George Washington's Liberty Key: Mount Vernon's Bastille Key. s. 8. ISBN 978-1537323374. 
    54. ^ 14 Revolutionary Facts About Bastille Day. mentalfloss.com. 14 Temmuz 2017. 
    "https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bastille_Baskını&oldid=33851973" sayfasından alınmıştır