Bandırma Vapuru
 Bandırma Vapuru'nun bir resmi. | |
| Tarihçe | |
|---|---|
 Osmanlı İmparatorluğu
| |
| Adı |
SS Bandırma (1910) Panderma (1894) Kymi (1883) Trocadero (1878) |
| İnşa eden | Paisley, İskoçya |
| Denize indirilişi | 1878 |
| Hizmet dışı | 1924 |
| Statü | Hurdaya ayrılıp söküldü |
| Genel karakteristik | |
| Sınıf ve tipi | Kargo gemisi |
| Tonaj | 192 |
| Uzunluk | 47,7 metre (156 ft) |
Bandırma Vapuru Mustafa Kemal Atatürk'ü 9. Ordu Müfettişi olarak kurmayları ile birlikte İstanbul'dan Samsun'a getiren gemidir.
Vapurun tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Gemi 1878 yılında İskoçya'nın Glasgow kentinde Mac. Intyre Paisley - Huston and Cardett tersanesinde 21 sıra numarası ile 279 grostonluk yolcu ve yük vapuru olarak inşa edilmiştir.[1] Geminin ilk sahibi Dussey and Robinson şirketi gemiyi Trocadero adı altında 5 yıl çalıştırdı. 1883 yılında Yunanistan'daki H. Psicha Preus Firmasına satıldı. Kymi adını alarak, geminin Londra'da olan kaydı Pire Limanına alınmıştır. 1890 yılında H. Psicha Preus firması gemiyi başka bir Yunan firması olan Cap. Andereadis firmasına satmış, 12 Aralık 1891 tarihinde kaza sonucu batmış, aynı yıl içerisinde yüzdürülüp Kymi adı ile İstanbul Rama Derasimo firmasına satılarak İstanbul Limanına kayıt edilmiştir.
1894 yılında o zamanki Deniz Yolları İşletmesi anlamına gelen İdare-i Mahsusa'ya nakledilmiş ve Türk bayrağı çekilerek, adı Panderma olarak değiştirilmiştir. Marmara Denizi kıyılarında, Tekirdağ, Mürefte, Şarköy, Karabiga, Erdek arasında yük ve yolcu seferleri yapmıştır. İdare-i Mahsusanın statü değiştirerek 28 Ekim 1910 yılında Osmanlı Seyrüsefain İdaresi (Osmanlı Denizcilik İşletmesi) olunca geminin adı Bandırma olarak değiştirilerek posta vapuru haline getirilmiştir.
19 Mayıs 1919 tarihinde Atatürk ve Silah Arkadaşlarını Samsun'a getirdikten sonra yine posta hizmetlerine devam etmiştir. 1924 yılında Türkiye Seyrüsefain İdaresi tarafından hizmet dışı bırakılmıştır. 1925 yılında gemi Bozmacı İlhami isimli Türk armatöre satılmış ve aynı armatör tarafından 4 ay içinde hurda olarak parçalanmıştır.
Hasan Hüseyin Ceylan, 5 Nisan 1995 tarihinde Atv'de yayımlanan İktidar Oyunu adlı programda, Bandırma vapurunun resmî tarihte yazıldığı gibi bir taka olmadığını, 236 metre boyunda ve bacasının 19 metre yüksekliğinde olduğunu öne sürmüş, ekranlara da başka bir geminin fotoğrafını göstermiştir (daha sonraları inşa edilmiş yine Bandırma adındaki bir gemi). H.H. Ceylan'ın gösterdiği fotoğraftaki geminin sahibi olan Türk Denizcilik İşletmelerinin, Lloyd ve kendi kayıtlarına dayanarak yaptığı açıklamaya dayanarak Milliyet Gazetesinin 7 Mayıs 1995 tarihli yayınının 5. sayfasında Hasan Pulur, ikinci Bandırma'nın boyunun da 236 metre değil 68.59 metre, baca yüksekliğinin ise 8.40 metre olduğunu belirtmiştir.[2] Atatürk'ün Samsun'a çıktığı Bandırma Vapuru'nun boyu ise 48 metre baca yüksekliği 6 metredir.[3]
Samsun yolculuğu
[değiştir | kaynağı değiştir].JPG)
Bandırma Vapuru'nun, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde önemli yeri vardır. Mustafa Kemal Paşa 9. Ordu Genel Müfettişi vazifesiyle ve mahiyeti ile birlikte İstanbul'dan Samsun'a Bandırma Vapuru ile gitmiştir. Mustafa Kemal Paşa, VI. Mehmed'in buyruğuyla Osmanlı Ordusu'nun dağıtılması sürecini denetleme ve asayiş için görevlendirilmişti. Bunun üzerine 18 silah arkadaşıyla birlikte Samsun yoluna koyulmuştur.
Vapurun yeniden inşası
[değiştir | kaynağı değiştir]1999 yılında Samsun'da vapurun birebir replikasının inşa edilmesi projesi başlatılmış, 2001 yılında inşası tamamlanan vapur 18 Mayıs 2003 tarihinde müze olarak hizmete açılmıştır.
Vapurun kronolojisi
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1878 SS Trocadero, İngiltere, Dussey and Robinson
- 1883 SS Kymi, Yunanistan, H. Psicha Preus
- 1890 SS Kymi, Yunanistan, Cap. Andreadis
- 1894 Panderma, Osmanlı İmparatorluğu, İdare-i Mahsusa
- 1910 Bandırma, Osmanlı İmparatorluğu, Osmanlı Seyrüsefain İdaresi
- 1919 MustafaKemal Paşa ve silâh arkadaşlarını Samsun'a getirdi.
- 1924 Hizmet dışı bırakıldı.
- 1925 Parçalanıp hurda hâline getirildi.
- 2001 Benzeri inşa edildi.
- 2003 Bandırma Vapuru Müzesi olarak açıldı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "İlkadım'ın Simgesi: Bandırma Gemisi". samsun2019.com.tr. 20 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2019.
- ^ Vahidettin, Mustafa Kemal ve Millî Mücadele, 7.basım, sayfa 285-287, Bilgi Yayınevi, Turgut Özakman)
- ^ T.Özakman Vahdettin Mustafa Kemal ve Millî Mücadele sayfa 291, dipnot 250