Antal Szerb
| Antal Szerb | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1 Mayıs 1901 Budapeşte, Macaristan |
| Ölüm | 27 Ocak 1945 (43 yaşında) Balf, Sopron, Macaristan |
| Meslek | Romancı, çevirmen, edebiyat tarihçisi |
| Milliyet |  Macar |
.jpg)
Antal Szerb (1 Mayıs 1901, Budapeşte – 27 Ocak 1945, Balf, Sopron), Macar yazar, akademisyen, edebiyat tarihçisi ve çevirmendir.
Macar edebiyatının en önemli yazar, eleştirmen ve yazın tarihçilerinden birisidir. A Pendragon legenda (Pendangron Söylencesi, 1934) ve Utas és holdvilág (Yolcu ve Ay Işığı, 1937) adlı romanları ile uluslararası ün kazanmıştır.[1]
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1901 yılında Budapeşte’de Yahudilik’ten Katolikliğe geçmiş orta hâlli bir ailenin oğlu olarak dünyaya geldi. Budapeşte Üniversitesi’nde Alman ve İngiliz edebiyatı okudu, 1924’te doktorasını tamamladı.
Yazarlığa 1921 yılında henüz öğrenci iken Nyugat dergisinde yayınladığı şiirlerle ve öykülerle başladı.
1924-1929 arasında sık sık İtalya ve Fransa’ya giderek ilk kitabı olan “Az angol irodalom kistükre” (İngiliz Edebiyatı’nın Ana Hatları 1929) adlı eseri üzerine çalıştı. 1929-1930’da bir yılını İngiltere’de geçirdi.
Öğretim üyesi, editör ve yazar olarak kısa sürede tanınan yazar 1933’te Macar Edebiyat Akademisi başkanı seçildi ve ertesi yıl “A magyar irodalom története” (Macar Edebiyat Tarihi, 1934) adlı eserini yayımladı. Aynı yıl ilk romanı “A Pendragon legenda” (Pendangron Söylencesi, 1934) de yayımlandı. British Museum’da başlayan bir dedektiflik öyküsü ile kültür tarihinin birleşimi olan bu eser, onun İngiltere’de geçirdiği yılın izlerini taşıyordu. 1935 yılında Macaristan’ın en önemli edebiyat ödüllerinden biri olan Baumgarten Ödülü’ne değer görüldü.
İki dünya savaşı arasında kaleme alınmış en önemli modernist metinlerden biri olarak kabul edilen “Utas és holdvilág” (Yolcu ve Ay Işığı, 1937) adlı romanını 1937’de yayımladı. Yazar, aynı yıl Szeged Üniversitesi’nde Edebiyat Profesörü unvanını kazandı. 1937’de ikinci kez Baumgarten Ödülü’ne değer görüldü.
1938’de gazeteci –yazar Aladár Bálint’in kızı Klára Bálint ile evlendi.[1] 1941’de üç ciltlik “A világirodalom története” (Dünya Edebiyat Tarihi, 1941) adlı eseri yayımladı. VII. Oliver (VII. Oliver, 1942) adlı romanı ise o tarihte bir Yahudinin kitabını yayınlamak olanaksız olduğu için İngilizceden çevrilmiş gibi gösterilerek yayınlandı.
1944’te Macaristan’ın Alman işgaline uğramasından sonra aile geçmişinden ötürü üniversitedeki görevinden alındı, kitapları yasaklandı ve Balf Toplama Kampı’na gönderildi. Orada Rus tanklarının geçmesini engellemek için yapılan derin hendeklerin kazı işinde çalıştırıldı. Macar ordusunun üst düzey yetkililerinin kamptan çıkarılması için girişimde bulundularsa da arkadaşları edebiyat tarihçisi Gábor Halász ve yazar György Sárközi olmadan kamptan ayrılmayı reddetti. 30 Ocak 1945’te öldürüldü.
Ölümünden iki yıl sonra Balf kasabasına onun anısına bir anıt dikilmiştir.[1] Deneme ve hikâyeleri ölümünden sonra derlenip yayımlanmıştır.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- A magyar újromantikus dráma, 1927
- Az udvari ember, 1927
- William Blake, 1928
- Az angol irodalom kis tükre, 1929
- Az ihletett költo, 1929
- Magyar preromantika, 1929
- Vörösmarty-tanulmányok, 1929
- Cynthia, 1932
- Madelon, az eb, 1934
- A magyar irodalomtörténet, 1934
- A Pendragon legenda, 1934
- Szerelem a palackban, 1935
- Utas és holdvilág, 1937 –
- A világirodalom története, 1941
- Hétköznapok és csodák, 1942
- A királyné nyaklánca, 1943
- Száz vers, 1943-1944 (editor)
