Ali Dayi
 Ali Daei, Saipa ve Al-Rayyan maç öncesi konferansında, Şubat 2019 | |||
| Kişisel bilgileri | |||
|---|---|---|---|
| Tam adı | Ali Dayi | ||
| Doğum tarihi | 21 Mart 1969 | ||
| Doğum yeri | Erdebil, İran | ||
| Boyu | 1,92 m (6 ft 3+1⁄2 in) | ||
| Mevkii | Forvet | ||
| Altyapı kariyeri | |||
| 1983-1988 | Esteglal Ardabil | ||
| Profesyonel kariyeri* | |||
| Yıllar | Takım | Maç | (Gol) |
| 1988-1989 | Esteghlal Ardabil | ||
| 1989-1990 | Tahirani | 20 | (14) |
| 1990-1994 | Bank Tejarat | ||
| 1994-1996 | Perspolis | 38 | (28) |
| 1996-1997 | El-Sadd | 16 | (10) |
| 1997-1998 | DSC Arminia Bielefeld | 25 | (7) |
| 1998-1999 | Bayern Münih | 23 | (6) |
| 1999-2002 | Hertha Berlin | 59 | (6) |
| 2002-2003 | Al Shabab Dubai | 25 | (11) |
| 2003-2004 | Perspolis | 28 | (16) |
| 2004-2006 | Saba Battery | 51 | (23) |
| 2006-2007 | Saipa | 26 | (10) |
| Toplam | 311 | (131) | |
| Millî takım kariyeri | |||
| 1993-2006 |
 İran | 149 | (109) |
| Teknik direktörlük kariyeri | |||
| 2006-2008 | Saipa | ||
| 2008-2009 | İran | ||
| 2009-2011 | Perspolis | ||
| 2011-2013 | Rah Ahan | ||
| 2013-2014 | Perspolis | ||
| 2015-2016 | Saba Qom | ||
| 2016-2017 | Naft Tehran | ||
| 2017-2019 | Saipa | ||
|
* Yalnızca lig maçları ve gollerini içerir. | |||
Ali Dayi (Fars: علی دائی, Azeri: Əli Dayi; d. 21 Mart, 1969; Erdebil), İranlı futbolcu, teknik direktör ve iş insanı. Dünya genelinde millî takımlar düzeyinde en fazla gol atan üçüncü oyuncudur.[1] 1993-2006 yılları arasında İran millî takımı ile 149 maçta attığı 109 golle uluslararası futbol tarihinde dünyanın tüm zamanların önde gelen golcülerinden birisidir. Başarısı Guinness Dünya Rekorları'nda listelenmiştir.[2] Oyun kariyeri boyunca Daei, 2001 yılında UNICEF İyi Niyet Elçisi olarak atandı.[3] İran için son maçını 2006'da Haziran 2007'den 2013'e kadar oynayan Daei, FIFA Futbol Komitesi'nin bir üyesiydi.[4][5]
Uzun bir forvet olan Daei, üretken bir golcüydü ve kafa vuruşu isabetliliği ve havadaki yeteneği ile biliniyordu.[6] Rekoru 2021'de Cristiano Ronaldo tarafından kırılana kadar 109 golle[7] bir millî takımda dünyanın en çok gol atan oyuncuydu. Emekli olduktan sonra, 2007 ve 2013 yılları arasında FIFA Futbol Komitesi üyesi olarak görev yaptı.[8][9] 2014 yılında Asya Futbol Onur Listesi'ne girdi.[10]
Bir forvet olarak, İran millî futbol takımının kaptanıydı ve DSC Arminia Bielefeld, Bayern Münih ve Hertha Berlin gibi kulüplerde oynadı. Hâlen Daei Sport'un sahibi ve CEO'sudur.
Bir süre İran millî futbol takımının teknik direktörü olarak çalışmıştır. 30 Mart 2009'da İran millî takımının Suudi Arabistan'a 2-1 yenilmesiyle görevine son verildi.
Dayi, Haziran 2007 itibarıyla FIFA Futbol Komitesi üyesi olmuştur.[11] Azeri asıllıdır.[12][13][14]
Özel hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]İranlı gazeteci Camelia Entekhabifard anılarında Daei ile 1997 sonbaharında evleneceğini yazdı, ancak çift ayrıldı.[15]
Ticari girişimler ve hayırseverlik
[değiştir | kaynağı değiştir]Daei, Daei Sport's Wears & Equipments adlı kendi futbol forması üretim şirketine sahiptir ve dünya çapında çeşitli alanlarda ve lig kulüplerinde İran spor kulüpleri için spor kıyafetleri yapmaktadır. Şirketi ayrıca millî takım için formalar da yaptı. Çok önemli hayırsever bağışlar yaptı ve dünya çapındaki hayır amaçlı futbol maçlarında yer aldı (Roberto Baggio ve diğerleri ile Dünya karması-Bosna maçında yer aldı). Ayrıca David Beckham ve Madeleine Albright ile birlikte bir UNICEF reklamında yer aldı ve düzenli olarak örgütle çalışırken görüldü.
Daei, 18 Temmuz 2007'de, Nelson Mandela'nın doğum gününü kutlamak için Afrika XI ve Dünyanın Geri Kalanı XI arasında oynanan Mandela için 90 Dakika'da yer aldı.[16] Daei 3-3 biten maçta yaklaşık 10 dakika oynadı.
Din
[değiştir | kaynağı değiştir]Daei Şii Müslümandır. Bayern Münih'te oynarken, dininde alkollü içkiler yasak olduğu için Erdinger reklamında bir bardak bira tutmayı reddetti.[17]
Kaza
[değiştir | kaynağı değiştir]17 Mart 2012'de Daei'nin arabası, kardeşiyle birlikte İsfahan'dan Tahran'a dönerken devrildi. Daei daha sonra Kaşan yakınlarındaki bir hastaneye transfer edildi. Rah Ahan kulübünün Medya Sorumlusu Hossein Ghadousi, "Daei'nin hayati belirtileri stabil bir durumda ve şu anda kaza nedeniyle herhangi bir akut tehlikede değil" dedi.[18] Ertesi gün Tahran'daki Laleh hastanesine nakledildi.
Asya Futbol Konfederasyonu'ndan (AFC) yapılan açıklamada, "AFC, Cumartesi günü trafik kazası geçiren İranlı efsane Ali Daei'ye acil ve tam bir iyileşme diler. Asya futbolunun gerçek bir simgesi olan Daei'ye yardım etmeye hazırız. Düşüncelerimiz ve dualarımız onunla."[19] FIFA Başkanı Sepp Blatter, kişisel Twitter sayfasında Daei'nin sakatlandığını duyduğunda şok olduğunu söyledi. Ayrıca iyileşmesi için en iyi dileklerini gönderdi.[20][21]
Sokak saldırısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kasım 2020'de Daei, Tahran'da altın kolyesini çalmaya çalışırken iki hırsız tarafından saldırıya uğradı.[22][23] Polis, iki hırsızın Daei'ye saldırdıktan birkaç gün sonra tutuklandığını duyurdu.[24][25]
İran'da zorunlu başörtüsü protestosu
[değiştir | kaynağı değiştir]10 Ekim 2022'de çıkan haberlerde, İranlı yetkililerin, Ali Daei'nin Mahsa Amini'nin ölümünün ardından sokaklara dökülen protestoculara yönelik polis şiddetini eleştirmesinden dolayı pasaportuna el koyduğu açıklandı.[26]
26 Aralık 2022'de Dayi, Tahran'dan kalkan ve eşi Mona Farrokhazari ile kızını taşıyan, Dubai'ye giden bir uçağın hükûmet karşıtı protestolara verdiği destek nedeniyle Kiş Adası'na dönmek zorunda kaldığını söyledi.[27]
Otobiyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Nisan 2008'de Daei, Mart 2010'da piyasaya sürülecek olan bir otobiyografi yazmaya başladığını ve "acı ve tatlı anılar" üzerine düşünmesine rağmen "bazı sırlarını sonsuza kadar kalbinde tutacağını" açıkladı. Kitap henüz piyasaya sürülmedi.
Uluslararası golleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Başarılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Millî takım
[değiştir | kaynağı değiştir]- AFC Asya Kupası
- Oynadığı maç ve gol sayısı: 1996 (Üçüncülük, 8 gol), 2000 (Çeyrek final, 3 gol), 2004 (Üçüncülük, 3 gol)
Kulüp
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bundesliga: 1
- 1998/99, Bayern Münih
- Lig-i Berter-i Halîc-i Fars: 2
- 1995/96, Persepolis
- 2006/07, Saipa
- DFB-Pokal: 1
- 1998/99, Bayern Münih
- İran Kupası: 1
- 2004/05, Saba Battery
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Cristiano Ronaldo sets world record, surpasses Iran's Ali Daei to become highest-ever international goalscorer". Hindustan Times (İngilizce). 2 Eylül 2021. 2 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2021.
- ^ "Ali Daei in Guinness World Records 2014 as best goalscorer". IRNA. 17 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2019.
- ^ "UNICEF appoints Daei GMCJ goodwill harbinger", IRNA, 1 Eylül 2001, 27 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 29 Haziran 2018 – Payvand News vasıtasıyla
- ^ "FIFA Football Committee". fifa.com. 25 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" حذف نام علی دایی از کمیته فوتبال فیفا (Farsça). fararu.com. 11 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2013.
- ^ "The giants of the game". FIFA.com. 23 Ocak 2009. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2020.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Ali Daei in Guinness World Records 2014 as best goalscorer". IRNA. 3 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2019.
- ^ "FIFA Football Committee". fifa.com. 25 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2007.
- ^ حذف نام علی دایی از کمیته فوتبال فیفا (Farsça). fararu.com. 11 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2013.
- ^ "Kewell, Hong, Daei among AFC's first Hall of Fame inductees". Reuters. 21 Kasım 2014. 1 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "FIFA Football Comittee". fifa.com. 29 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2007.
- ^ "Али Даеи на vatan.org.ru". 29 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2011.
- ^ "Али Даеи на новости "Яндекс"". 25 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2011.
- ^ "Азербайджанец на Евро-2008". 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2011.
- ^ Camelia Entekhabifard (2007), "Fall 1997", Camelia: Save Yourself by Telling the Truth-A Memoir of Iran, George Murer tarafından çevrildi, Seven Stories Press, ISBN 9781609800246
- ^ "Stars named for Mandela match". BBC Sport. 12 Temmuz 2007. 18 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2007.
- ^ "Iranian hero with eye for goal", The Irish Times, 7 Kasım 2001, 29 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 18 Haziran 2018
- ^ "Arşivlenmiş kopya" برای دایی دعا کنید/ ماشن او چپ کرد وبه بیمارستان رفت. Goal.com (Farsça). 17 Mart 2012. 2 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2012.
- ^ "Iran great Daei hurt in car crash". Supersport.com. 19 Mart 2012. 29 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2012.
- ^ Blatter, Sepp [@SeppBlatter] (19 Mart 2012). "Shocked to hear Iran great Ali Daei was injured in a car crash. I would like to send my best wishes for his recovery" (X gönderisi). Erişim tarihi: 8 Haziran 2022 – X vasıtasıyla.
- ^ "واکنش رئیس فیفا به تصادف دایی:شوکه شدم سب بلاتر رئیس فیفا در صفحه تویترش نسبت به تصادف علی دایی واکنش نشان داد" [FIFA President's reaction to Uncle's accident: I was shockedi]. Goal.com (Farsça). 19 Mart 2012. 22 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2012.
- ^ "سرقت خشن از علی دایی در زعفرانیه". همشهری آنلاین. 29 Ekim 2020. 21 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2022.
- ^ "Daei attacked by thieves - PersianLeague.Com (Iran Football League)". www.persianleague.com. 21 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021.
- ^ "سارقان گردنبند علی دایی، اتفاقی بازداشت شدند". November 2020. 14 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "سارقان گردنبند علی دایی دستگیر شدند". November 2020. 21 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2022.
- ^ "Iran protests: Family of football legend Ali Daei stopped from leaving". BBC News. 26 Aralık 2022. 27 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2022.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ali Daei at TeamMelli.com9 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Daei Sport's Wears & Equipments Official website24 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- RSSSF archive of Ali Daei's century of international appearances and goals29 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Başarıları | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
İran kadroları | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
  | İranlı futbolcu ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
- İranlı futbolcu taslakları
- 1969 doğumlular
- Erdebil doğumlular
- İran Azerileri
- İranlı erkek futbolcular
- İranlı teknik direktörler
- İran millî futbol takımı futbolcuları
- BF Perspolis teknik direktörleri
- Erkek forvet futbolcular
- BF Perspolis futbolcuları
- DSC Arminia Bielefeld futbolcuları
- FC Bayern München futbolcuları
- Hertha BSC futbolcuları
- Bundesliga futbolcuları
- Almanya'daki gurbetçi futbolcular
- İranlı gurbetçi futbolcular
- 1996 AFC Asya Kupası futbolcuları
- 1998 FIFA Dünya Kupası futbolcuları
- 2000 AFC Asya Kupası futbolcuları
- 2004 AFC Asya Kupası futbolcuları
- 2006 FIFA Dünya Kupası futbolcuları
- Katar'daki gurbetçi futbolcular
- İran millî futbol takımı teknik direktörleri
- Yaşayan insanlar
- El-Sadd futbolcuları
- Al Shabab futbolcuları
- 1998 Asya Oyunları futbolcuları
- 2002 Asya Oyunları futbolcuları
- İranlı Şiiler
- İranlı iş insanları
- Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki İranlı gurbetçiler
- Saipa FC futbolcuları
- Etnik Azeri sporcular
- Hayırseverler
- Saba Qom FC futbolcuları
- Yılın Asyalı Futbolcusu Ödülü sahipleri