Alışveriş merkezinde kaybolma tekniği
"Alışveriş merkezinde kaybolma" tekniği veya deneyi,[1] çocukken bir alışveriş merkezinde kaybolmak gibi hiç yaşanmamış olaylarla ilgili konfabulasyonların, çocuklara yapılan telkinlerle oluşturulabileceğini göstermek için kullanılan bir hafıza yerleştirme tekniğidir. İlk olarak Elizabeth Loftus ve lisans öğrencisi Jim Coan tarafından insanlara tamamen yanlış anılar yerleştirmenin mümkün olduğu tezini desteklemek için geliştirildi. Teknik, bastırılmış hatıraların varlığı ve sahte hafıza sendromu hakkındaki tartışma bağlamında geliştirilmiştir.[2]
Çalışma metodolojisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Coan, alışveriş merkezinde kayıp deneyini ilk olarak bilişsel psikoloji dersi için ekstra kredi ödevi olarak tasarlamıştı. Profesör Loftus, öğrencilerini deneklere yanlış anılar yerleştiren bir deney tasarlamaya ve yürütmeye davet etmiş, Coan; annesini, kız kardeşini ve erkek kardeşini denek olarak kullanmıştı. Çocukluk olaylarını anlatan dört kısa öykü verdi ve onlara dört olayın her biri hakkında mümkün olduğunca çok şey hatırlamalarını ve bu ayrıntıları altı gün boyunca yazmalarını söyledi. Katılımcıların bilmediği anlatılardan birinin yanlış olduğu; Coan'ın erkek kardeşinin 5 yaşlarındayken bir alışveriş merkezinde kaybolduğu, ardından yaşlı bir kişi tarafından kurtarılıp ailesine yeniden kavuşturulduğu öyküsüydü. Deney sırasında Coan'ın kardeşi farkında olmadan yanlış anlatıya ilişkin birkaç ek ayrıntı icat etti. Deneyin sonunda teybe kaydedilmiş bir bilgi alma sırasında anlatılardan birinin yanlış olduğu söylendiğinde bile Coan'ın kardeşi hangisinin yanlış olduğunu belirleyememiş ve söylendiğinde inanmadığını ifade etmiştir. Coan daha sonra, "tüm deneklerin yanlış hafızayı tanımlayabildiğini" bildirdiği kıdemli tezi için çalışma metodolojisini geliştirdi (s. 16). (Coan, JA, (1993, 18 Ağustos), Sahte Anılar Yaratmak, Kıdemli Makale, Psikoloji Onur Programı, Washington Üniversitesi.)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Bessel Van Der Kolk, M.D. (2014). The Body Keeps the Score. Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma. New York: Viking. ss. 191-192. ISBN 978-0-670-78593-3.
- ^ Loftus EF, Coan J., Pickrell, JE. Manufacturing false memories using bits of reality. In Implicit Memory and Metacognition (İngilizce). Lawrence Erlbaum. 1996. ISBN 9780805818604.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Make-Believe Memories" (PDF). The American Psychologist. American Psychologist. 58 (11): 867-73. Nov 2003. doi:10.1037/0003-066X.58.11.867. PMID 14609374. 19 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Ekim 2022. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım)