2021-2022 küresel tedarik zinciri krizi
2021 küresel tedarik zinciri krizi, Covid-19 salgının sebep olduğu etkilerle; enerji fiyatlarındaki yükseliş, nakliye konteynerleri eksiklikleri, limanlardaki yoğunluklar ve siyasal problemler gibi etkilerin bir araya gelmesi sonucu oluşmuş bir tür ekonomik kriz durumudur. Kriz pek çok ülkede üretimin yavaşlamasına, resesyona ve enflasyona sebep olmuştur.
Ayrıca Vietnam gibi yarı iletken çip üretici ülkelerde koronavirüs varyantlarına karşı önlemler kapsamında fabrikalarda kısıtlamalara gidilmiş, bu durumun yarattığı iş gücü kaybıyla küresel çip üretiminde aksamalar yaşanmıştır. Çip krizi sebebiyle teknolojik ürün üreten şirketler, üretimlerini kısıtlanmak zorunda kalmıştır.[1]
Ülkelere göre etkileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Çin
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu dönemde enerji krizi kapsamında Çin'de çeşitli elektrik kesintileri yaşanmış, bu durum üretimde aksamaya yol açmıştır.[2] Birleşmiş Milletler verilerine göre Çin'den Güney Amerika'ya yapılan deniz yolu taşımacılığı, geçen yıla kıyasla yaklaşık 5 kat daha pahalı olmaktadır. Yılın ilk çeyreğinde %18,3, ikinci çeyreğinde %7,9 büyüyen ülke, üçüncü çeyrekte yalnızca %4,9 büyüme kaydedebilmiştir.[3][4]
Birleşik Krallık
[değiştir | kaynağı değiştir]Birleşik Krallık'ta kriz diğer etkilerin yanı sıra Brexit sebebiyle yaşanan iş gücü kaybıyla diğer ülkelerden daha sert geçmiştir. Ülkede TIR şoförü eksikliği sebebiyle gıda ve petrol ürünlerinin sevkiyatında problemler yaşanmıştır.
Almanya
[değiştir | kaynağı değiştir]Almanya'nın büyük çaplı üreticileri, artan taleplere rağmen hammadde eksiklerinden ötürü üretimi arttıramadıklarını kaydetmiştir. Sekteye uğrayan büyük çaplı üretimlere rağmen karantina ve kısıtlamaların ardından artan hizmet sektörü satışları sayesinde ülke büyümesi korunabilmiştir. Ülkede enflasyon, özellikle %18,6'lık enerji fiyatları zammının ardından rekor kırarak 2021 yılı Ekim ayında %4,6'ya ulaşmıştır.[5]
Amerika Birleşik Devletleri
[değiştir | kaynağı değiştir]ABD'de lojistik ve üretim alanında yaşanan sıkıntılar son kullanıcı halk bireylerinin üzerinde etkili olmuştur. Çeşitli ürünlerin arzında sorunlar yaşanmış, perakende satışlarda kısıtlamalara sebep olmuştur. Uzmanlara göre ABD'de yaşanan tedarik krizinin ana nedenleri tüketici taleplerinin kapanma ve karantinaların sona ermesiyle hızla artması, işgücü alanında yaşanan aksaklıklar ile deniz yolu taşımacılığı problemleridir.[6]
Japonya
[değiştir | kaynağı değiştir]Tedarik zincirindeki problemlerin, Asya bölgesinin önemli bir üretim ekonomisi olan Japonya'da da etki yarattığı söylenebilir. Krizle beraber Japonya ihracatının büyüme hızı yavaşlamıştır. Özellikle yarı iletken çip krizi Japon otomobil üretimini sekteye uğratmış, otomobil ihracatı %37'lik bir düşüş kaydetmiştir. Bu düşüşte Japonya'nın en büyük çip ithalatçısı Vietnam'ın Covid-19'un yeni varyantları sebebiyle fabrikalarda üretimleri durdurması etkili olmuştur.[7][8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Dünya genelinde tedarik zinciri kopma noktasında". TRT Haber. 17 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021.
- ^ "Inside the supply chain crisis: How it took months to get electronics from China to the U.S." CBS News. 17 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021.
- ^ "China's Q3 economic growth slows to 4.9% amid power crunch, supply bottleneck". Global Times. 18 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Why China's Supply Chains Are Breaking Down". James Palmer. Foreign Policy. 27 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Germany: Supply chain crisis slows economic growth". Deutsche Welle. 17 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021.
- ^ "Tedarik Zinciri Krizi Nedeniyle ABD'de Raflar Boşaldı". Voice of America. 17 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021.
- ^ Supply chain crisis: Japan's export growth slows as car production slides 17 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC
- ^ "Japonya'da tedarik zinciri krizi otomotiv sektörünü vurdu". Independent Türkçe. 17 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022.