1917-23 Devrimleri
| 1917-23 Devrimleri | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| I. Dünya Savaşı'na muhalefet ve I. Dünya Savaşı sonrası | |||||||||||
| |||||||||||
| 1917-1923 devrimlerine katılan Avrupa ülkeleri | |||||||||||
| |||||||||||
1917-1923 Devrimleri, Rus Devrimi'nin başarısından ve Birinci Dünya Savaşı sonrasında yaratılan düzensizlikten ilham alan, dünya çapındaki siyasi huzursuzlukları ve silahlı isyanları içeren devrimci bir dalgaydı. Ayaklanmalar esas olarak sosyalist veya sömürge karşıtı nitelikteydi. Bazı sosyalist isyanlar kalıcı sosyalist devletler yaratmayı başaramadı.[1] Devrimlerin, Alman İmparatorluğu'nun çöküşü, Avusturya-Macaristan'ın dağılması ve Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanması gibi gelecekteki Avrupa siyasi manzarasını şekillendirmede kalıcı etkileri oldu.[2]
Birinci Dünya Savaşı milyonlarca askeri harekete geçirdi, siyasi güçleri yeniden şekillendirdi ve toplumsal kargaşaya yol açtı. Kargaşanın ardından doğrudan devrimler patlak verdi, kitlesel grevler meydana geldi ve birçok asker isyan etti. Rusya'da Çar II. Nicholas Şubat Devrimi sırasında tahttan çekildi. Kısa ömürlü liberal Rusya Geçici Hükümeti kuruldu, ancak kanlı Rus İç Savaşı'nı tetikleyen Ekim Devrimi'nde Bolşevikler tarafından devrildi. Birçok Fransız askeri 1917'de isyan çıkardı ve düşmanla çatışmayı reddetti. Bulgaristan'da birçok asker isyan etti ve Bulgar Çarı istifa etti. Avusturya-Macaristan'da kitlesel grevler ve isyanlar meydana geldi ve Habsburg monarşisi çöktü. Almanya'da Kasım Devrimi Alman İmparatorluğunun sona ermesine yol açtı. İtalya çeşitli kitlesel grevlerle karşı karşıya kaldı. İrlanda bölündü ve Özgür İrlanda Devleti kuruldu. Dünya çapında başka protestolar ve isyanlar da yaşandı.[3] Türkiye başarılı bir bağımsızlık savaşı yaşadı. Kurtuluş Savaşı'nın ardından Osmanlı saltanatının kaldırılması, 623 yıllık Osmanlı egemenliğini sona erdirdi. 29 Ekim 1923'te Türkiye'de devrimlerini tanıtan cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün başkanlığında bir Cumhuriyet ilan edildi. Bunlar Türk toplumunu, ekonomisini ve hükûmetini tamamen elden geçiren bir dizi devrim ve politikaydı.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1917–23 arasındaki devrimleri gösteren Avrupa haritaları16 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., omniatlas.com.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Motadel, David (4 Nisan 2011). "Waves of Revolution". History Today. 21 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2015.
- ^ Miles Bouton, Stephen (2019). And the Kaiser Abdicates: The German Revolution, November, 1918-August, 1919. Wentworth Press. ss. Chapter XI. ISBN 978-0526203949. 4 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ "Revolutions". International Encyclopedia of the First World War. 8 Ekim 2014. 21 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2019.