Şehzade Halil
| Şehzade Halil | |
|---|---|
| Doğum | y. 1346 |
| Ölüm | y. 1362 |
| Eş(ler)i | İrini Paleologina |
| Çocuk(lar)ı | Gündüz Bey Ömer Bey |
| Hanedan | Osmanlı Hanedanı |
| Babası | Orhan Gazi |
| Annesi | Theodora Hatun |
| Dini | İslam |
Şehzade Halil, (muhtemelen 1346–1362) Orhan Gazi'nin beşinci eşi Theodora Hatun'dan olan oğludur. Annesi Theodora Hatun, Bizans İmparatoru VI. İoannis'in kızıdır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]VI. İoannes Kantakuzenos Bizans tahtı için V. İonnes Paleogos ile taht mücadelesine girmişti. Bu zayıflıktan yararlanarak Sırp komutan Stefan Duşan Bizans topraklarına saldırılara geçti. Kantakuzenos Orhan Gaziden yardım istedi. Orhan Gazi imparatorun kızıyla evlenme sözü alarak Kantakuzenos'a yardım akıncılarını gönderdi. Hatta oğlu Süleyman Paşa'dan Kantakuzenos'u canı pahasına korumasını istemiştir. Süleyman Paşa bu vesileyle Balkanlarda birçok kez savaşmış ve Çimpe Kalesi'nin kendisine üs olarak verilmesini sağlamıştır.
Bizans'a damat olan Orhan Gazi'nin bu evlilikten oğlu Şehzade Halil doğdu. Halil bir süre Bizans sarayında kaldı. Halil, V. İoannis'in 10 yaşındaki kızı İrini Paleologina ile evlendirildi. Böylece Şehzade Halil babası Orhan Gazi resmen Bizans'a damat oldu. Kaçırılma olayından sonra anlaşmanın bir parçası olarak Şehzade Halil, Orhan Gazi'den sonra Osmanlı padişahı olacak maddesi de eklendi. Ardından babası Orhan Gazi'ye geri verildi. Orhan Gazi'nin bir diğer şehzadesi Murad bu antlaşmayı tanımadı ve kardeşi sağ olarak Osmanlı topraklarına girdiği anda Rumeli'deki fetihlere devam etti. Şehzade Murad'ın yaptığı fetihler Orhan Gazi pek müdahil olmadı ve Şehzade Halil annesi ve babasıyla yaşamaya devam etti.[1] Bir gün Rumeli Beylerbeyi komutanı Orhan Gazi'nin çok sevdiği şehzadesi Süleyman Paşa ölünce, Paleologos Hanedanı Halil'i Osmanlı Devleti'nin yeni veliahtı olarak görmeyi umdular. Fakat Orhan'ın ölümüyle, Halil'in ağabeyi Murad yeni padişah olarak tahta oturdu. Bu durum Bizans'ın hoşuna gitmedi ve V. İoannis birkaç yıl önce yapılan antlaşmayı hatırlatarak tahta Şehzade Halil'in tahta çıkması gerektiğini savundu.[2] Karamanoğulları ve Eretna beylikleri de taht için Şehzade Halil'i destekleyince I. Murad, kardeşi Halil'i tahtı için büyük bir tehlike olarak gördü ve Şehzade Halil 1362 yılında ağabeyi I. Murad tarafından boğdurularak idam edildi.
Kaçırılması
[değiştir | kaynağı değiştir]14. yüzyılın ortalarında Ege Denizi ve Marmara Denizi kıyıları boyunca korsanlık oldukça yaygındı. Korsanlar genellikle insanları fidye için kaçırırlardı. 1357 yılında, korsanlar Halil'i 11 yaşındayken Marmara kıyısında İzmit'te (antik Nikomedia) kaçırdılar. Kaçırmadan önce kimliğini bilip bilmedikleri bilinmemektedir ancak öğrendiklerinde Ege kıyısında Phokaia'ya (modern Foça) kaçtılar. Phokaia, Ceneviz Cumhuriyeti'nden yeni ele geçirilmiş Leo Kalothetos komutasında bir Bizans kalesiydi. Orhan, oğlunu kurtarmak için Bizans İmparatoru IV. Andronikos Paleologos'a başvurdu. Bizans borçlarının silinmesi ve Bizans tacında hak iddia eden Kantakuzinos ailesini desteklememe sözü verdi. Andronikos bunu kabul edip Halil'i kurtarmayı denedi fakat Leo bu konuda gönülsüzdü ve 1358 yılında Andronikos Phokaia'yı masrafları Orhan tarafından karşılanan üç gemilik küçük bir filo ile kuşatmak zorunda kaldı.[2] Phokaia'ya karşı yapılan ortak harekât için, Anadolu Selçuklu Devleti dağılmasından sonra batı Anadolu'da ortaya çıkan küçük Türkmen beyliklerinden Saruhanoğulları Beyliği hükümdarı İlyas Bey'i de çağırdı. Fakat, İlyas iki taraflı oynuyordu ve planı bir av partisi sırasında Andronikos'u kaçırmaktı. Ancak Andronikos önce davranıp bu planların önüne geçip onu tutukladı.[3] Saruhanlıların iş birliği olmayınca, kuşatmayı kaldırdı. 1358 hareketinin başarısızlığından sonra, Orhan Boğaziçi'nin Asya kıyısında bulunan Scutari'ya (modern Üsküdar) görüşmeye geldi ve fidye olarak 30.000 düka (altın) ödemeyi kabul etti. 1359 yılında, Halil serbest bırakılıp Bizans Kralı V. İoannis'e teslim edildi.
Çocukları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Gündüz Bey (d. 1361)[4]
- Ömer Bey (d. 1362)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Nicolae, Jorga (2009). Geschiste des Osmanichen Reiches. Yeditepe Yayınları. s. 196. ISBN 975-6480-18-1.
- ^ a b İnalcık, Halil (2010). Kuruluş Dönemi Osmanlı Sultanları. İstanbul: İsam. ss. 66-69. ISBN 978-605-55-8606-5.
- ^ Yüce, Yaşar; Sevim, Ali (1991). Türkiye tarihi. I. İstanbul: AKDTYKTTK Yayınları. s. 234.
- ^ "Genealogy page". 22 Ekim 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2002.