İzmir yöresi halk oyunları

İzmir yöresi halk oyunları, İzmir ili ve çevresinde halk tarafından oynanan kendine özgü karakteristik yapısı olan oyunlar.

İzmir Ege Bölgesi'nin batı ucunda bulunan bir şehirdir. Yörede oynanan oyunlar zeybek türünün ağır zeybek bölümüne girmektedir. İzmir ve köylerinde ağır ağdalı zeybek figürlerine ve zeybek türkülerine rastlanır.

İzmir'i halk oyunlarında ayrıcalıklı kılan ise İzmir yöresi halk oyunlarının kurumsallaşmış olmasıdır. Bunda da en büyük rolü ilde bulunan konservatuvar oynamıştır. Halk oyunları konservatuvarı sayesinde yöre halk oyunları istenilen düzeye ve kaliteye ulaştırılabilmiştir.

Halk oyunları açısından; Türkiye'nin en gelişmiş halk oyunları alt yapısına ve sahne yapısına sahip, kendi oyunlarını en güzel sunabilen, birçok farklı kostümünü derleyen Türkiye genelinde ekol olmuş, birçok başarılara imza atmış öncü yöredir.

Yöre oyunları hakkında bilgi

İki Parmak(Cumaovası,Ödemiş), Kostak ali, Sürmene, Ötme Bülbül(Seferihisar,Cumaovası), Sebaye, Kırmızı buğday, Soğuk kuyu, Gökçen efe, Sinan ağa, Zahide molla, Karyolamın Demiri, Gündoğdu, Baylan Cemile, Bergama Konakları, Entarisi Mavili, Fındık Sıdıkam, Al Basma, Kız Harmandalısı, Ey Yüceler, Bergama Zeybeği, Harmandalı, Bergama Bengisi, Güvende, Somalı, Yalabı, Dağlı, Arpazlı, Çekirdeksiz Bağlarım, İsmailli, Jandarma, Yunddağı, Sebai, Nacakoğlu, Baylan Cemile,Armutlu Bom Zeybeği,Koca Solak. Oyunlar çoğunlukla 9/8 ve 9/4 lük ritmlerle oynanır.

İzmir ilinde kaynak kişilere örnek olarak Vehbi Yazıcıoğlu, İsmail Özboyacı, Aliihsan Güngül, Zilli Musa,Sandık Efe, Feyzullah Çakı ve Hasan Türken gösterilebilir.

Yörede Bergama ilçesinin ağırlığı hissedilmektedir. Bunun sebebi ilçede bulunan Kozak yöresinin kültürel derinliğe sahip olmasıdır. Menemen ve Ödemiş köyleri oyunların derlendiği diğer yörelerdir. Son yıllarda Kemalpaşa, Menderes, Mordoğan ve Selçuk ilçelerinde de derleme çalışmaları yapılarak birçok oyun derlemesi yapılmıştır.

Ege üniversitesi konservatuvarı Türk halk oyunları bölümünün; Bergama belediyesi konservatuvarı halk oyunları bölümünün; Bergama Halk eğitim merkezinin; Bergamayı sevenler Turizm derneğinin ve Bergama kültür sanat vakfının derleme çalışmaları halen alanda devam etmektedir.

Zeybek

Osmanlı döneminde efelik kurumu için yörükler oldukça önemliydi. Dağlarda göç hayatı yaşayanlar, efeler ile anlaşmakta ve güvenliklerini efeler aracılığıyla sağlamaktaydılar. Zira pek çok efe yörük obaları içinden çıkmaktaydı. Düzene başkaldıran efeler ise yörükler sayesinde hayatta kalabiliyorlardı. Öte yandan yerleşik Türkmen köylerinin bir kısmında zeybekler sevilmekte, bir kısmında ise düşman olarak görülmekteydi. Merkezi hükûmetin zayıf olduğu zamanlarda zeybekler yörede kontrolü ele geçirmekteydi.