Çameli
 | Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. (Temmuz 2012) |
| Çameli | |
|---|---|
 Türkiye'de bulunduğu yer | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Denizli |
| Coğrafi bölge | Akdeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Hüseyin Şamil Sözen |
| • Belediye başkanı | Cengiz Arslan (AK Parti)[1] |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 2.3 km² |
| Rakım | 1325 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 17.549 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 18.008 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 20980 |
| İl alan kodu | 0258 |
| İl plaka kodu | 20 |
Çameli, Denizli ilinin bir ilçesidir.
Denizli ilinin en güneydeki ilçesidir. İl merkezine uzaklığı 112 km´dir. Köyleriyle beraber toplam ilçe nüfusu 18.008'dir (2020).
Akdeniz iklimi etkilidir. Serin yeşil ovalarıyla ve gölleriyle insanı büyüler. Çameli genellikle orman içerisinde çok dağınık, biraz dalgalı biraz da yayla karakterli bir arazi yapısına sahip olup 37°3’52.17” K enlemi ve 29°20’50.02” D boylamı arasında kalır.[4]
İlçenin tüm yüzölçümünün %75'i ormanlık alanlarla kaplıdır. Bu alanın çok az bir kısmı bozuk orman alanıdır.
Dağları
[değiştir | kaynağı değiştir]Toros Dağlarının batı kısmında yer alan ilçenin en yüksek tepesi 2303 metre ile Akdağ'dır. En alçak yeri ise 750 metre rakım ile Kolak Vadisidir. Diğer yükseltiler sırasıyla Gökpınar Dağı (2087 m), Yaylacık Tepesi (2140 m), Yalnızca Tepesi (2030 m), Değirmentaşı Tepesi (1954 m), İnek Başı Tepesi (1847 m), Dikmen Tepesi'dir.
Ovaları
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçenin en büyük ovası ilçe çevresinde olup 5000 dekardır. Ayrıca Kalınkoz, Yaylapınar, Arıkaya köylerinde ova karakterinde alanlar görülmektedir. Diğer köylerde araziler yaylalarda dağlık, orman alanlarında engebeli ve eğimlidir
Akarsuları
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçede Taşcılar ve Elmalı köylerindeki kaynaklardan çıkan sular Kanlı Çayı, Karabayır köyünden gelen Karafilli Çayı Kirazlıyayla sınırları içerisinde birleşerek Sarıkavak köyünden ve Acıpayam ilçe sınırlarından geçen Dalaman Çayı'na karışmaktadır.
İklim ve bitki örtüsü
[değiştir | kaynağı değiştir]Akdeniz dağ iklimi tipi hüküm süren ilçedeki kışlar soğuk ve yağışlı, yazlar serindir. Yağmurlar genellikle Ekim ayında başlar Nisan ayı sonlarına kadar devam eder. Kış aylarında yağış genellikle kar halinde görülür. Ocak ve Şubat aylarında yağan kar Mart ayı ortalarında (yüksek yerler hariç) kalkar. Genellikle hakim rüzgarlar Kuzey rüzgarlarıdır. İlçede en yüksek sıcaklık yaz aylarında 36 derece, en düşük ise 15-17 dereceler arasında seyreder. Yıl boyunca ortalama ısı 11-12 derecedir.
İlçede Akdeniz Bölgesinin tipik bitki örtüsü olan maki bitki örtüsü genellikle yok denecek kadar azdır. İlçenin %75'i ormanlarla kaplıdır bunlar kızılçam, ardıç, karaçam ve meşe topluluklarıdır. Deprem haritası olarak Türkiye´nin en riskli bölgelerinden biridir. Çameli'nin Kirazlıyayla köyü iklim olarak Çameli'nden oldukça farklıdır. Çameli'nde karlı bir kış gününde Kirazlıyayla, Fethiye'deki havayla aynı olur. Akdeniz İkliminin özellikleri fazlaca görülür. Çevresine göre oldukça alçak bir seviyededir (rakım:900) ve nüfusu 1500 dolaylarındadır. Alabalık tesisleriyle, gençlere ekmek kapısı olmuştur.
İdari yapı ve nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçeye bağlı toplam 31 mahalle vardır.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1955[5] | 15.779 | 1.279 | 14.500 |
| 1960[6] | 17.092 | 1.634 | 15.458 |
| 1965[7] | 17.773 | 1.676 | 16.097 |
| 1970[8] | 18.130 | 1.911 | 16.219 |
| 1975[9] | 19.384 | 2.502 | 16.882 |
| 1980[10] | 21.017 | 2.203 | 18.814 |
| 1985[11] | 21.445 | 2.657 | 18.788 |
| 1990[12] | 20.379 | 3.043 | 17.336 |
| 2000[13] | 19.100 | 2.740 | 16.360 |
| 2007[14] | 20.953 | 2.962 | 17.991 |
| 2008[15] | 20.424 | 2.793 | 17.631 |
| 2009[16] | 20.498 | 2.837 | 17.661 |
| 2010[17] | 19.999 | 2.802 | 17.197 |
| 2011[18] | 19.730 | 2.789 | 16.941 |
| 2012[19] | 19.314 | 2.805 | 16.509 |
| 2013[20] | 19.315 | 19.315 | veri yok |
| 2014[21] | 18.819 | 18.819 | veri yok |
| 2015[22] | 18.442 | 18.442 | veri yok |
| 2016[22] | 18.238 | 18.238 | veri yok |
| 2017[22] | 18.111 | 18.111 | veri yok |
| 2018[22] | 18.256 | 18.256 | veri yok |
| 2019[22] | 18.039 | 18.039 | veri yok |
| 2020[22] | 18.008 | 18.008 | veri yok |
| 2021[22] | 17.749 | 17.749 | veri yok |
| 2022[22] | 17.549 | 17.549 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Kültürel Yapı
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçede kültürel yapı olarak çok çeşitli değerlere sahiptir. Kültürel değerler kapsamında yöresel oyunlar, düğünler, yöresel kıyafetler ve el sanatları mevcuttur.
İlçede oynanan halk oyunları Teke Yöresi oyunlarının özelliğini taşımaktadır. İlçede; Masıt kıvrak oyunlar, Taş dibi, Kayabaşı, Karabayır boğaz havası gibi oyunlar yöresel oyunların başlıcalarıdır. Grup olarak oynana oyunlarda bazı figürler genellikle bağımsızdır. İlçemizde Tavas Zeybeği, Acıpayam Zeybeği, Muğla Zeybeği ve Harmandalı gibi Zeybekler oynanmaktadır. Davul, zurna, cura, bağlama, sipsi ve çam düdüğü yerel çalgılarımızdandır.
Yöresel oyunlar
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçede oynanan halk oyunları Teke yöresi oyunlarının özelliğini taşımaktadır. İlçede Masıt kıvrak oyunlar, Taş dibi, Kayabaşı, Karabayır boğaz havası gibi oyunlar yöresel oyunların başlıcalarıdır. Grup olarak oynana oyunlarda bazı figürler genellikle bağımsızdır. İlçede Tavas Zeybeği, Acıpayam Zeybeği, Muğla Zeybeği ve Harmandalı gibi zeybekler oynanmaktadır. Davul, zurna, cura, bağlama, sipsi ve çam düdüğü yerel çalgılarımızdandır.
Düğünler
[değiştir | kaynağı değiştir]Eskiden yörede düğünler üç gün - üç gece olarak sürmektydi, son yıllarda iki gün sürmekte, hatta bir gece balo şeklinde yapılmaktadır. Üç gün süren düğünlerde birinci gün kapmadır. Kapma gençler arasında düzenlenen bir eğlencedir. Evin veya bir ağacın yüksekçe bir yerine urgan çekilir. Bu urganın ucuna içi incir veya lokum dolu bir torba bağlanır. Bu torba aşağıda bekleyen gençlere doğru yavaş yavaş indirilip, yukarıya doğru çekilir. Gençler torbayı kapabilmek için çabalarlar. Torbayı gençlerden birisi kapar, kapan kişi tebrik edilerek yarış sona erer. torbanın içindeki yiyecekler yarışmacılar tarafından yenilir veya orada bulunan çocuklara dağıtılır.
Hayırseverlik ve yardımlaşma
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçede ve köylerimizde yardımlaşma geleneği sürdürülmektedir. Köy halkı; hastalara, fakirlere, dul ve yetimlere, muhtaç olan kişilere karşılıksız yardım ederler. Yardımlar maddi olduğu kadar işgücü şeklinde de yapılmaktadır.
İlçe köylerinde devam eden gelenek ve göreneklerden biri de “İmecedir.” Birlik, beraberlik ve yardımlaşmanın en güzel örneklerinden biri olan imece köylerimizde eskisi kadar olmasa da devam etmektedir.
Yöresel kıyafetler ve el sanatları
[değiştir | kaynağı değiştir]Köylerde İhtiyarlar tarafından giyilen giysiler eski yöresel giysilerimizi yansıtmaktadır. Bunların başlıcaları: Çakşır, Yün ceket, yün çorap, yelek, kazak, peştamal, çarık, lastik ayakkabı, kasket, örme takke, fistan, entari, dizlik, bez, eşarp, heril, bürüncük, gırap gibi.
İlçe merkezinde ve köylerimizde yöresel el sanatları yapılmaktadır. Bazı köylerimizde halı, kilim, namazlık, heybe, çuval, keçe, elbise gibi dokumacılık günümüzde de devam etmektedir. Hemen hemen bütün köylerimizde örgü ve nakış işlemeciliği günümüzde de yapılmaktadır. Bunların başlıcaları: Kazak, yün çorap, patik. eldiven, kuşak, kalpak, başlık, atkı, dizlik, şal, cepken, bindallıdır.
Ağaç ve taş işlemeciliği de sürdürülmektedir. Övendire, düven, kaşık, yaba, dirgen, su bardağı, çeyiz sandığı, tekne, kasnak, sepet, küfe, nalın, sofra altlığı gibi ağaç işleri yapılmaktadır. Bazı köylerimizde el değirmeni, mezar taşı ve çeşme taşı gibi taş işçiliği yapılmaktadır.
Hemen hemen bütün köylerimizde demir işlemeciliği yapılmaktadır. Bunlar bakır işlemeciliği, çapa, keser, balta, bıçak, tırpan, ibrik, sini, leğen, soba tamiri, pulluk, orak vb. yapılmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Belediye Başkanı". 25 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 22 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2024.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g h
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Çameli Nüfusu - Denizli". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Denizli Çaneli Nüfusu". nufusune.com.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Çameli Kaymakanlığı 17 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.