นครราช

วิดีโอหลายคลิปจากแหล่งข้อมูลภายนอก
	เพลงนครราชบรรเลง (เวอร์ชันโอลิมปิค) ที่ยูทูบ

วิดีโอหลายคลิปจากแหล่งข้อมูลภายนอก
	เพลงนครราชบรรเลงในพระพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระนโรดม สุรามฤต ที่ยูทูบ
	เพลงชาตินครราช บรรเลงดนตรีเขมรโบราณ พระราชพิธีบรมราชาภิเษกในพระบาทสมเด็จพระบรมนาถ นโรดม สีหมุนี ที่ยูทูบ
	การขับร้องเพลงนครราชและเพลงชาติญี่ปุ่นคิมิงะโยะ ที่ยูทูบ

โนโกเรียจ (นครราช)
เมืองของพระเจ้าแผ่นดิน
	នគររាជ
ชื่ออื่น	นครราช (ถอดตามรูปอักษรเขมร)
เนื้อร้อง	สมเด็จพระมหาสุเมธาธิบดี (ชวน ณาต โชตญาโณ), พ.ศ. 2484
ทำนอง	พระบาทสมเด็จพระนโรดม สุรามฤต, F. Perruchot และ J. Jekyll, พ.ศ. 2481
รับไปใช้	พ.ศ. 2484
รับไปใช้ใหม่	พ.ศ. 2518; 21 กันยายน พ.ศ. 2536
เลิกใช้	พ.ศ. 2512; พ.ศ. 2519

นครราช (เขมร: នគររាជ นครราช [โนโกเรียจ]) เป็นชื่อของเพลงชาติ กัมพูชาที่ใช้อยู่ในปัจจุบันนี้ มีความหมายว่า เมืองของพระเจ้าแผ่นดิน ทำนองของเพลงประพันธ์ขึ้นโดยอาศัยทำนองของเพลงเขมรโบราณที่มีชื่อเดียวกันเมื่อ พ.ศ. 2481 โดยพระบาทสมเด็จพระนโรดม สุรามฤต (เมื่อครั้งยังทรงดำรงพระราชอิสริยยศเป็นสมเด็จกรมขุนวิสุทธิ์ขัตติยวงศ์ นโรดม สุรามฤต - พระนามเดิมก่อนหน้านั้นคือ นักองเจ้า (หม่อมเจ้า) นโรดม สุรามฤต) ร่วมกันกับครูเพลงชาวฝรั่งเศส 2 คน คือ F. Perruchot และ J. Jekyll ส่วนเนื้อร้องประพันธ์ขึ้น ภายหลังการพระราชพิธีบรมราชาภิเษกของ พระบาทสมเด็จพระนโรดม สีหนุ เสร็จสิ้นไปได้ไม่เกิน 3 เดือน (ราชาภิเษกเมื่อวันที่ 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2484) และสำเร็จเมื่อวันที่ 20 กรกฎาคม พ.ศ. 2484 โดยสมเด็จพระมหาสุเมธาธิบดี (ชวน ณาต โชตญาโณ) สมเด็จพระสังฆราชในคณะสงฆ์มหานิกาย แต่ครั้งยังเป็นสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์^[1]

ประวัติ

"นครราช" มีต้นตอจากกวีพื้นเมืองเขมรที่มักขับร้องด้วยจะเป็ยในสมัยโบราณเพื่อเล่าตำนานและพูดถึงเหตุการณ์ล่าสุด^[2]^[3]

เพลงนครราชเริ่มใช้เป็นครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2484 ในฐานะเพลงสรรเสริญพระบารมี (Royal anthem) ตั้งแต่กัมพูชาตกในอาณารักขาของฝรั่งเศส ในช่วงแรกนั้นเพลงนครราชมักบรรเลงในโอกาสสำคัญในราชวงศ์เป็นส่วนใหญ่ เพลงนครราชมีทำนองที่คล้ายกับเพลงชาติญี่ปุ่น "คิมิงาโยะ" สันนิษฐานว่าราชสำนักกัมพูชาอาจได้รับแรงบันดาลใจมาจากราชสำนักญี่ปุ่นที่ทั้งสองราชวงศ์มีความเป็นมาที่ยาวนาน ซึ่งทางครูชาวฝรั่งเศสได้ช่วยกันแต่งทำนองขึ้นใหม่และได้รับการปรับเป็นเนื้อร้องภาษาเขมรโดยพระบาทสมเด็จพระนโรดม สุรามฤต เพลงนครราชได้รับการบรรเลงในโอกาสสำคัญ 2 ครั้งได้แก่ พระราชพิธีบรมราชาภิเษกและพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพของพระบาทสมเด็จพระนโรดม สุรามฤต

เมื่อกัมพูชาได้รับเอกราชจากฝรั่งเศสในปี พ.ศ. 2496 เป็นช่วงราชอาณาจักรกัมพูชาภายใต้การนำของพรรคสังคมราษฎรนิยมของพระนโรดม สีหนุ ในสมัยนี้กัมพูชาได้นำหลักการเชื้อชาตินิยม เขมร นิยมในพระมหากษัตริย์และศาสนาพุทธ ควบคู่ไปกับการใช้สังคมนิยมในความเป็นอยู่และเศรษฐกิจ เพลงนครราชเริ่มใช้เป็นเพลงชาติอย่างเป็นทางการ จึงได้รับการเน้นย้ำอย่างสำคัญในฐานะเพลงชาติของอาณาจักร

ต่อมาใน พ.ศ. 2512 เมื่อนายพลลน นลล้มรัฐบาลของสมเด็จพระนโรดม สีหนุ และสถาปนาสาธารณรัฐเขมรขึ้นแทนที่ เพลงนครราชจึงถูกยกเลิกฐานะของเพลงชาติไป

ต่อมาเมื่อรัฐบาลสาธารณรัฐเขมรล่มสลายในปี พ.ศ. 2518 จนถึงยุคเขมรแดงของพอล พต เนื่องจากพระนโรดม สีหนุได้ทรงร่วมมือกับพรรคคอมมิวนิวนิสต์กัมพูชาทำให้สัญลักษณ์ต่างของระบอบกษัตริย์เขมร ซึ่งรวมถึงเพลงนครราชได้ถูกฟื้นฟูขึ้นมาเป็นระยะเวลาสั้น ๆ จนถึง พ.ศ. 2519 เมื่อเขมรแดงประกาศจัดตั้งรัฐบาลกัมพูชาประชาธิปไตย ได้มีการใช้เพลงสิบเจ็ดเมษามหาโชคชัยเป็นเพลงชาติแทน ส่วนเพลงนครราชถูกยกเลิกฐานะเพลงชาติอีกครั้งต่อเนื่องเป็นเวลานานหลายปี

เมื่อสิ้นสุดยุคเขมรแดงด้วยสาเหตุจากความผันผวนทางการเมืองภายในประเทศ ได้มีการฟื้นฟูราชอาณาจักรกัมพูชาและสถาบันพระมหากษัตริย์อีกครั้ง จนกระทั่งเมื่อมีการจัดตั้งรัฐบาลโดยพรรคฟุนซินเปก (FUNCINPEC) ซึ่งเป็นพรรคการเมืองแนวนิยมกษัตริย์ (นิยมเจ้า) ที่ชนะการเลือกตั้งภายใต้ควบคุมโดยสหประชาชาติใน พ.ศ. 2534 เพลงนครราชก็ได้รับการรับรองเป็นเพลงชาติอีกครั้งมาจนถึงปัจจุบัน

เพลงนครราชได้ถูกบรรเลงด้วยดนตรีพื้นเมืองเขมรโบราณล้วนโดยไม่ใช้เครื่องดนตรีตะวันตกในพระราชพิธีบรมราชาภิเษกในพระบาทสมเด็จพระบรมนาถ นโรดม สีหมุนี พระมหากษัตริย์รัชกาลปัจจุบัน (เสด็จขึ้นครองราชย์เมื่อพระชนมพรรษา 51 พรรษา เดือนตุลาคม พ.ศ. 2547) ซึ่งได้มีการถ่ายทอดสดการบรรเลงเพลงนครราชทางสถานีโทรทัศน์และวิทยุทั่วประเทศ

เนื้อร้องของเพลงนครราชมีอยู่ 3 บท แต่เวลาร้องในประเทศกัมพูชา จะนิยมร้องบทแรกเป็นหลัก สำหรับการออกอากาศผ่านสถานีวิทยุและสถานีโทรทัศน์ในเวลา 07:00 น. และ 17:00 น. ของทุกวัน นั้น จะเป็นรูปแบบขับร้องบทแรก แต่ในบางกรณี เช่น การปิดสถานีประจำวันของบางสถานี จะเป็นรูปแบบขับร้องครบทั้งสามบท

เนื้อร้อง

โปรดทราบ! เนื้อหาในส่วนนี้มีอักษรเขมร จำเป็นต้องใช้ฟอนต์อักษรเขมรในการแสดงผล ท่านสามารถดาวน์โหลดฟอนท์อักษรเขมรได้ ที่นี่ เก็บถาวร 2020-07-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

อักษรเขมร	ถอดอักษร	คำอ่าน	ถ่ายเสียงด้วยอักษรโรมัน
บทที่ 1
សូមពួកទេព្ដា រក្សាមហាក្សត្រយើង ឲ្យបានរុងរឿង ដោយជ័យមង្គលសិរីសួស្តី យើងខ្ញុំព្រះអង្គ សូមជ្រកក្រោមម្លប់ ព្រះបារមី នៃព្រះនរបតី វង្សក្សត្រាដែលសាង ប្រាសាទថ្ម គ្រប់គ្រងដែនខ្មែរ បុរាណថ្កើងថ្កាន។	สูมพวกเทพฺฎา รกฺสามหากฺสตฺรเยิง อฺโยบานรุงเรือง โฎยชัยมงฺคลสิรีสัวสฺตี เยิงขฺญุ̊พฺระองฺค สูมชฺรกกฺโรมมฺลบ̍ พฺระบารมี ไนพฺระนรบตี วงฺสกฺสตฺราแฎลสาง บฺราสาทถฺม คฺรบ̍คฺรงแฎนขฺแมร บุราณถฺเกิงถฺกานฯ	โซม ปวก เตฝดา เรียกซา มฮา กสัต เยิง ออย บาน รุง เรือง ดอย เจ็ย ม็องก็อล เซเร็ย ซัวสเด็ย เยิง ขญม เปรียะฮ์ ออง โซม ซรก กรอม มลุป เปรียะฮ์ บารอเม็ย เน็ย เปรียะฮ์ นอรอบอเด็ย ว็อง กสัตรา แดล ซาง ปราสาต ถมอ กรุป กรอง แดน ขแม็ย โบะราน ทเกิง ทกานฯ	Som pouk tepda rak sa moha khsath yeung iy ben roung roeung doy chey monkol srey soursdey Yeung Khnom preah ang som chrok Krom molup preah Baromey Ney preah Noropdey vong Khsattra del sang preah sat thmr Kroup Kraung dèn Khmer borann thkoeung thkann.
บทที่ 2
ប្រាសាទសីលា កំបាំងកណ្តាលព្រៃ គួរឲ្យស្រមៃ នឹកដល់យសស័ក្តិមហានគរ ជាតិខ្មែរដូចថ្ម គង់វង្សនៅល្អ រឹងប៉ឹងជំហរ យើងសង្ឃឹមពរ ភ័ព្វព្រេងសំណាង របស់កម្ពុជា មហារដ្ឋកើតមាន យូរអង្វែងហើយ។	บฺราสาทสีลา กํบำงกณฺตาลพฺไร ควรอฺโยสฺรไม นึกฎล̍ยสสักฺติมหานคร ชาติขฺแมรฎูจถฺม คง̍วงฺสเนาลฺอ รึงปึงชํหร เยิงสงฺฆึมพร ภัพฺวพฺเรงสํณาง รบส̍กมฺพุชา มหารฎฺฐเกิตมาน ยูรองฺแวงเหิยฯ	ปราสาต เซ็ยลา ก็อมบัง กอนดาล เปร็ย กัว ออย ซรอมัย นึก ดอล ยัวฮ์ ซัก มอฮา เนาะกอ เจียต ขแม็ย โดว็จ ทมอ กุง ว็อง นึวฟ์ ลออ รึง เปิง จุมฮอ เยิง ซองเคิม ปอ พวบ เปร็ยง์ ซ็อมนาง รอบอฮ์ กอมปูเจีย มอฮา รัต เกิด เมียน ยู อองแวย์ง เฮยฯ	Prasath séla kombang kan dal prey Kuor oy srmay noeuk dl yuos sak Moha Nokor Cheat Khmer dauch Thmar kong vong ny lar rung peung chom hor. Yeung sang Khim por pheap preng samnang robuos Kampuchea. Moha rth koeut mien you ang veanh hey.
บทที่ 3
គ្រប់វត្តអារាម ឮតែសូរស័ព្ទធម៌ សូត្រដោយអំណរ រំឭកគុណពុទ្ធសាសនា ចូរយើងជាអ្នក ជឿជាក់ស្មោះស្ម័គ្រ តាមបែបដូនតា គង់តែទេព្ដា នឹងជួយជ្រោមជ្រែងផ្គត់ផ្គង់ ប្រយោជន៍ឲ្យ ដល់ប្រទេសខ្មែរ ជាមហានគរ៕	คฺรบ̍วตฺตอาราม ฦๅแตสูรสัพฺทธร̲ร̲ม สูตฺรโฎยอํณร รํฦกคุณพุทฺธสาสนา จูรเยิงชาอฺนก เชือชาก̍เสฺมาะสฺมัคฺร ตามแบบฎูนตา คง̍แตเทพฺฎา นึงชัวยชฺโรมชฺแรงผฺคต̍ผฺคง̍ บฺรโยชน์อฺโย ฎล̍บฺรเทสขฺแมร ชามหานคร๚	กรุป ว็อต อาราม ลือ แตย์ โซ ซ็อป เทือร์ โสต ดอย อ็อมนอ รุมลึก กุน ปุต ซาฮ์ซนา จอ เยิง เจีย เนีย เจือ เจีย ซมอฮ์ ซมะ ตาม แบย์บ โดน ตา กุง แตย์ เตวดา นึง จวย โจรม แจรง ปกอต ปกอง ปรอยอจ ออย ดัล ประเตฮ์ ขแม็ย เจีย มอฮา เนาะกอ๚	Kroup vath aram lu tè so sap thoeur Sot doy am no rom lik koun poth sasna Chol yeung chea neak thioeur thiak smos smak tam bep donnta Kong tè thévoda nùng chuoy chrom chrèng phkot phkang pra yoch oy Dol prateah Khmer chea Moha Nokor.

คำแปล

คำปริวรรตภาษาเขมร	คำแปลภาษาไทย	คำอธิบาย
บทที่ 1
๏ สรวมพวกเทพดา รักษามหากษัตริย์เยิง อวยบานรุ่งเรือง โดยไชยมงคลศรีสวัสดี เยิงขยมพระองค์ สรวมชรอกโซรมมลฺบพระบารมี ในพระนรบดี วงศ์กษัตราเดิลสร้างปราสาทถมอ ครอบครองแดนแขมร์ บุราณเถกิงถกานฯ	๏ ขอปวงเทพดา รักษามหากษัตริย์เรา ให้ได้รุ่งเรือง โดยชัยมงคลศรีสวัสดี เราข้าพระองค์ ขอจำนงอยู่ใต้มูลพระบารมี ในพระนฤบดี วงศ์กษัตราฐาปนาปราสาทหิน ครอบครองดินแดนเขมร โบราณเถกิงถกลฯ	ขอให้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลาย ปกป้องพระมหากษัตริย์ผู้ปกครองประเทศของเรา ให้มีความเจริญรุ่งเรือง มีชัยชนะ มีความเป็นสิริมงคล และมีความสุข ข้าพระพุทธเจ้าทั้งหลาย ขออยู่ภายใต้ร่มพระบารมี แห่งพระมหากษัตริย์ ผู้สืบเชื้อสายปทุมสุริยวงศ์ ที่ทรงสร้างปราสาทหิน ครอบครองดินแดนกัมพูชา ที่มีประวัติศาสตร์อันยาวนานและรุ่งเรือง
บทที่ 2
๏ ปราสาทศิลา กำบังกัณดาลไพร ควรอวยสรฺมัย นึกดลยศศักดิ์มหานคร ชาติแขมร์ดุจถมคงวงศ์ เนาลออรึงบึงชํหร เยิงสังคึมพร พบพฺเร็งสำนางรบ่กัมพูชี มหารัฏฐเกิดมี ยูรอังแวงเฮยฯ	๏ ปราสาทศิลา กำบังกันดาลไพร ควรให้ใจจินต์ ถวิลถึงยศศักดิ์มหานคร ชาติเขมรดุจหินคงวงศ์ เนาลออยืนยงถาวร เราหวังซึ่งพร บุญเพรงวาสนาก่อนกัมพูชา มหารัฐเกิดมีมา ช้านานเฮยฯ	ปราสาทหินที่ทำจากศิลาทั้งหลาย ถูกซ่อนเร้นไว้ท่ามกลางป่า ชวนให้หวนคิดถึงความยิ่งใหญ่ในอดีต ของมหานครอันมีเกียรติยศยิ่ง จักรวรรดิขอม (เขมร) มีความแข็งแกร่งดำรงวงศ์ ลออองค์อยู่คู่แผ่นดินตลอดไป เราหวังคำอำนวยพร (ของสิ่งศักดิ์สิทธิ์) บุญกุศลที่สั่งสมมาของกัมพูชา มหารัฐอันยิ่งใหญ่ถือกำเนิดขึ้น ล่วงเวลานานแล้ว
บทที่ 3
๏ ครบวัตอาราม ฦๅแต่สูรสัพทธรรม สวดโดยอําณร รลึกคุณพุทธศาสนา จูรเยิงเจียเนียเจือเจียะเสมาะสมัคร ตามแบบฎูนตา คงแต่เทพดา นึงช่วยจโรมแจรงพกอตพกองประโยชนอวย ดลประเทศแขมร์ เจียมหานคร๚	๏ ครบวัดอาราม ลือแต่สุรศัพท์ธรรม สวดโดยปีติล้ำ รำลึกคุณพุทธศาสนา จงเราเชื่อเนื้อเชื่อใจเสมอสมัคร ตามแบบหลักโฎนตา คงแต่เทพดา จะมาช่วยค้ำประคองประโยชน์ให้ แด่ประเทศเขมร เป็นมหานคร๚ ^[1] ^[4]	วัดวาอารามทุกหนแห่ง มีแต่เสียงบทสรรเสริญพระธรรม สวดมนต์ด้วยความยินดี ระลึกถึงคุณของพระพุทธศาสนา ขอให้เราทุกคนมีความเชื่อ ยึดมั่นในหลักธรรม ตามคำสอนของบรรพบุรุษ เทพยดาเหล่านั้น ก็จะมาช่วยคุ้มครองและประทานประโยชน์สุข มาสู่ประเทศกัมพูชา อันเป็นมหานครยิ่งใหญ่

หมายเหตุ: เทพดา ในบทร้องรวมทั้งเทวดาในศาสนาพุทธและเทวดาในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู

อ้างอิง

↑ ^1.0 ^1.1 "เพลงชาติกัมพูชา ความแตกต่างทางการเมือง ในจุดร่วมแห่งอดีตที่รุ่งเรืองของ "พระนคร"". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-04. สืบค้นเมื่อ 2021-08-16.
↑ Kalmanowitz, Debra; Chan, Siu Mei (2012). Art Therapy in Asia: To the Bone Or Wrapped in Silk (ภาษาอังกฤษ). Jessica Kingsley Publishers. p. 210. ISBN 978-1-84905-210-8.
↑ Koskoff, Ellen (2008). The Concise Garland Encyclopedia of World Music: The Middle East, South Asia, East Asia, Southeast Asia (ภาษาอังกฤษ). Routledge. ISBN 978-0-415-99404-0.
↑ "ธิบดี บัวคำศรี. ความเป็นมาของบท "โนกอร์เรียช" เพลงชาติเขมร : การศึกษาเบื้องต้น. วารสารสังคมลุ่มน้ำโขง 2, 1 (ม.ค.-เม.ย. 2549), น. 63-88" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2019-04-13. สืบค้นเมื่อ 2019-04-13.

แหล่งข้อมูลอื่น

[:1-1] 1.0 ^1.1 "เพลงชาติกัมพูชา ความแตกต่างทางการเมือง ในจุดร่วมแห่งอดีตที่รุ่งเรืองของ "พระนคร"". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-04. สืบค้นเมื่อ 2021-08-16.

[:0-2] Kalmanowitz, Debra; Chan, Siu Mei (2012). Art Therapy in Asia: To the Bone Or Wrapped in Silk (ภาษาอังกฤษ). Jessica Kingsley Publishers. p. 210. ISBN 978-1-84905-210-8.

[3] Koskoff, Ellen (2008). The Concise Garland Encyclopedia of World Music: The Middle East, South Asia, East Asia, Southeast Asia (ภาษาอังกฤษ). Routledge. ISBN 978-0-415-99404-0.

[4] "ธิบดี บัวคำศรี. ความเป็นมาของบท "โนกอร์เรียช" เพลงชาติเขมร : การศึกษาเบื้องต้น. วารสารสังคมลุ่มน้ำโขง 2, 1 (ม.ค.-เม.ย. 2549), น. 63-88" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2019-04-13. สืบค้นเมื่อ 2019-04-13.

[1]

[2]

[3]

[4]