Ci-pu
Ci-pu “U-ke-lan a kamu Київ，Low-ma, Kyiv, pangiha, [ˈkɪjiu̯] ）tini U-ke-lan teban nu saamisan Nye-pow teban nu sa’wac, u U-ke-lan a angangan, Ci-pu-cow a cen-bu atu labu nu kanatal u saayaway a tukay, 2021 a mihcaan hawsa 296 a emga ku tademaw.
基輔（烏克蘭語：Київ，羅馬化：Kyiv，發音：[ˈkɪjiu̯] ）位於烏克蘭中北部聶伯河中游，為烏克蘭首都、基輔州首府及國內第一大城市，2021年時人口為296萬。
ayzaay a Ci-pu nu Tung-ow a kahenulan a kusi, kangak, lalangawan pasubana’ay, uyza yadah ku kaw-ke-ci a nilacul, talakaway pasubana’ay a sakaput atu likisi kitizaan patizeng, ahemal ku nipisanga’ atu macakatay ku sapiculu’ a basu, mahiniay Ci-pu isasaay a silamalay.
當今基輔是東歐重要的工業、科學、文化及教育中心，也是許多高科技產業、高等教育機構和歷史建築的所在地，擁有廣泛的基礎設施和高度發達的公共運輸系統，如基輔地鐵。
Ci-pu a ngangan makay “Ci-I”, nakamuan uyni nipatizengan a tukay “Ci-I, sye-ke-atu-how-li tatulu a calkakaan atu sabana nu heni ci Lye-pi-ci” Ci-pu i 5 se-ci hawsa u tiniay tu nu miswbayay a kitizaan, zikuz haymaw satu mala Tung-s-la-bu- nu macakatay a kitizaan, I 10 se-ci katukuh 13 se-ci mala u angangan nu Ci-pu-Low-s.
基輔的名稱來自「基伊」，傳說中這座城市的建立者之一（基伊、謝克和霍里夫三兄弟和他們的妹妹雷比季）。基輔在5世紀時已是當地的商業中心，後逐漸成為東斯拉夫文明的中心，並在10世紀至13世紀成為基輔羅斯的首都。
1240 a mihca 12 a bulad a Pa-tu midebung mahamin tu mapeci’ kuyni a tukay, Ci-pu malawpes t uku naayaway tu pinaay a seci nu nikaala malilid ku cen-ce, Sa-hwang a aenengan zikuz namalimad tayza i Mu-si-ke makutay Low-s a tademaw. cunus zikuz icelangay a kanatal a mulekal, miliyaw ku itiniay mala kuyni tabakiay a kanatal nu lilisay a muliyaw tu kitizaan “Li-taw-wan a tabakiay a kanatal, Pow-lan Li-taw-wan malacabay, E-low-s hungti a Kanata”
1240年12月的拔都入侵徹底摧毀了這座城市，使基輔失去過去數個世紀所獲得的政治影響力，沙皇地位後來也由移居到莫斯科的羅斯人取代。加上後來強盛鄰國的興起，一度使得這裡成為這些大國的邊境重鎮（立陶宛大公國、波蘭立陶宛聯盟、俄羅斯帝國）。
19 se-ci tu zikuz, Ci-pu zayhan E-low-s hungti a kanatal a kusi mingayaw muliyaw mulekal. Ci-pu namitaneng i 1917 a mihcaan E-kow mingayaw kahuyahuyan a zidayy zikuz, makay 1921 a mihcaan malingatu mala nu U-ke-lan su-wi-ay a syakay cu-i-kung-he-kow kahenulan a tukay,1934 a mihcaan zikuz mikutay tu Ha-al-ke-bu mala u an gangan tu nu tukay.
19世紀末，基輔因俄羅斯帝國的工業革命而再度興起。基輔在經歷1917年俄國革命引發的動盪時期後，自1921年起成為烏克蘭蘇維埃社會主義共和國的重要城市，1934年後取代哈爾科夫成為首都。
Su-te a kanganganyawan, Ci-pu i 1941 amihca 7 a bulad 7 a demiad- 9 a bulad 26 a dem iad Ci-pu a kanganganyawan macalap nu Na-suy-te-kow a kow-bang a hitay, 1943 a mihca 10 a bulad macalap ngayawen nu Su-lyen nu sumanahay a hitay, zikuz nu kangangayaw kalamkam sa macakat mala nu Su-lyen nu sakatulu nu tabakiay a tukay.
蘇德戰爭期間，基輔在1941年7月7日－9月26日的基輔戰役中被納粹德國國防軍占領，1943年10月被蘇聯紅軍反攻占領，戰後並迅速發展成為蘇聯第三大城市。
i 20 seci 80 a ziday nu sazikuzay mikilul tu Tung-ow a syakay cu-i kanatal a kawaw tulin sa mahuyahuy, itawyyaw mala nu Su-lyen malakaputay a kanatal a tademaw U-ke-lan i 1991 a mihca 12 a bulad 1 a demiad mikawaw maawas tu ku teked a kung-tow, kilul uyni a bulad 8 a demiad tu E-low-s atu Pay- E-low-s matalelek “Pye-low-wi-ze miyasuku” zikuz, tatenga’ay tu misateked.
在20世紀80年代末隨著東歐社會主義國家局勢的持續動蕩，當時仍作爲蘇聯加盟共和國成員的烏克蘭在1991年12月1日舉行並通過了獨立公投，接著於同月8日與俄羅斯及白俄羅斯簽訂《別洛韋日協議》後，正式獨立。
Ci-pu kilul mala satekeday a U-ke-lan kapulung a kanatal angangan a tukay i U-ke-lan a iciba keyzay atu mikutay tu binawlan a situngu tu kawaw i kaniyulan, Ci-pu mahiza u U-ke-lan satabakiay atu kakitaan a tukay, zkanahatu i Su-lyen matastas zikuz miida tu sapingayaw nu hita a nisanga’an maselep, sakay tiniay a kagak gizice caay kakapah, nika miedapay atu gingku lekal sanaykezay a kaput palahad tu Ci-pu nademiadan atu macakat ku nikakadum,
muenengan tu luma’ atu nikauzip nu tukay nisanga’an malahad tulin a pawapen tu kalisiw. Ci-pu mala nu U-ke-lan sacapiay satipan a kakitizaan, sakaku tu Ow-mung mangaleb matatungus caay kalaliyas cin-tang i pisingkiwan situngusay tu kawaw. 2022 a mihcaan, Ci-pu muliyaw madebung, Wi-u a hitay sazikuzay malaheci mademec ku E-kow.
並為住房和城市基礎設施的發展提供了持續的資金。基輔成為烏克蘭最親西方的地區；主張與歐盟更緊密融合的政黨在選舉中占主導地位。2022年，基輔再度被入侵，唯烏軍最後成功擊退俄軍。
Ci-pu kilul mala satekeday a U-ke-lan kapulung a kanatal angangan a tukay i U-ke-lan a iciba keyzay atu mikutay tu binawlan a situngu tu kawaw i kaniyulan, Ci-pu mahiza u U-ke-lan satabakiay atu kakitaan a tukay, zkanahatu i Su-lyen matastas zikuz miida tu sapingayaw nu hita a nisanga’an maselep, sakay tiniay a kagak gizice caay kakapah, nika miedapay atu gingku lekal sanaykezay a kaput palahad tu Ci-pu nademiadan atu macakat ku nikakadum,
基輔也隨即成為獨立的烏克蘭共和國首都在烏克蘭向市場經濟和代議民主轉型的過程中，基輔一直是烏克蘭最大和最富有的城市，儘管在蘇聯解體後其依賴軍備的工業產出下降，對當地科學技術產生不利影響，但服務和金融等新興經濟部門促進了基輔工資和投資的增長.