Wittelsbach
| Wittelsbach | |
|---|---|
 | |
| Zemlja | Vojvodstvo Bavarska, Sveto Rimsko Carstvo, Kalmarska unija, Kraljevina Grčka |
| Titule | Svetorimski car, Njemački kralj, Švedski kralj, Bavarski vojvoda |
| Osnivač | Otto I, od Scheyerna |
| Posljednji suveren | Ludwig III |
| Osnivanje | 11. vijek |
| Prestanak | 7. novembar 1818. |
| Etnicitet | Nijemci |
Wittelsbach je ime njemačke dinastije porjeklom iz Bavarske.[1] Dinastija je ime dobila po istoimenom zamku, koji se nekad nalazio pored Aichacha, kog je 1124. podigao Otto V, grof Scheyerna (umro 1155.)[1]
Njegov sin Otto VI kao vjerni vazal njemačkog kralja Friedricha I Barbarosse, dobio je 1180. titulu vojvode. Wittelsbachi odtad sve do 1918. vladaju Bavarskom.[1]
Prvi korak širenja izvan Bavarske napravio je 1214. Otto II, koji je ženidbom stekao Rajnski palatinat. Njegov potomak Ludwig IV postao je bavarski vojvoda - 1294., a nakon tog 1328. i car Svetog Rimskog Carstva.[1]
Ludwig IV je 1329. ugovorom napravljenim u Paviji napravio prvu važnu podjelu Bavarskog vojvodstva i Wittelsbachovskih lena, Rajnski palatinat i Gornji Palatinat dao je sinovima svog brata Rudolfa; Rudolfu II (umro 1353.) i Ruprechtu I. koji od 1353. do 1390. vlada sam, a od 1356. ima status i titulu Izbornog kneza.[1]
U međuvremenu su nasljednici cara Ludwig IV vladali preostalim djelovima Bavarske, ali su se i oni počeli institucionalno dijeliti, najvažniju podjelu napravili su 1392. podjelom na grane; Ingolstadt, München i Landshut. Tri generacije kasnije nakon mnogo muka Bavarsko vojvodstvo ponovno je ujedinio [[Albrecht IV od Bavarske|Albrecht IV (umro 1508.), koji je da se nebi ponovno raspalo uveo pravilo primogeniture.[1]
Wittelsbachovi iz Rajnskog palatinata dali su njemačkog kralja Ruprechta (vladao od 1400. do 1410.). Ta porodična grana se jako dijelila, jedni su postali švedski monarsi, počevši od 1654. i Karla X, preko Karla XI sve do Karla XII koji je vladao do 1718.[1]
Bavarske vojvode su počevši od 1623. postali Izborni knezovi (kurfürsti) Svetog Rimskog Carstva. Carski Izborni knez Karl Albrecht ([[1697 - 1745.) bio je od 1742. car Svetog Rimskog Carstva kojim je vladao kao Karl VII. Smrću njegova sina Maximiliana Josepha 1777. izumrla je bavarska porodična grana Wittelsbacha.[1]
Bavarskim vojvodstvom nakon tog vlada na bazi dinastičkog ugovora iz 1724., Karl Theodor - izborni knez Rajnskog palatinata. Kad je on umro 1799. Rajnski palatinat i Bavarska su se ponovno ujedinili pod vojvodom Maximilianom IV od Zweibrückena, koji je 1806. postao bavarski kralj pod imenom Maximilian I.[1]
Maksimilijanovi potomci bili su bavarski kraljevi sve do 1918. kad je Ludwig III abdicirao. Njeegov sin Rupprecht (umro 1955.), bio je po ženskoj liniji potomak Stuarta pa je na osnovu toga bio i pretendent na britanski tron, ipak je ostao zapaćen kao protivnik Hitlera.[1]
- House of Wittelsbach (en)