Opština Vladičin Han

Opština Vladičin Han
Opština Vladičin Han u Srbiji
Opšte informacije
Broj naselja	51
Administracija
Okrug	Pčinjski okrug
Opština	Vladičin Han
Predsednik opštine	Branislav Tošić (Srpska napredna stranka)
Statistika
Internet stranica	http://www.vladicinhan.org.rs

Opština Vladičin Han je opština na jugu Srbije, prostire se na južnom izlazu iz Grdeličke klisure, na severnim obroncima Vranjske kotline, a na ušću Vrle i Kalimanke u Južnu Moravu. Administrativno pripada Pčinjskom okrugu čije je sedište u Vranju.

Zapadno od Hana uzdižu se obronci padine planine Kukavica, čiji su najviši vrhovi Vlajna (1.442), Borovik (1.244), Spasova čuka (1.162) i Miljkov vrh (1.025). Najveća reka je Južna Morava, u koju se ulivaju Vrla, Topilo, Dulan i Kalimanka. Šume pokrivaju 40 posto površine opštine prostora, dok u strukturi poljoprivrednog zemljišta dominiraju oranice i voćnjaci.

Opštinsko sedište Vladičin Han ima oko 11 hiljada stanovnika, a čitava opština sa 51 mesnom zajednicom oko 24 hiljade. Han leži na nadmorskoj visini od 328 metara.

Položaj opštine Vladičin Han u Pčinjskom okrugu

Naselja

U opštini Vladičin Han ima tri omanja gradska nasellja(Poljana, Rosulja, Kula) i jedno veće

• Vladičin Han

i 50 seoskih naselja

Balinovce, Bačvište, Belanovce, Beliševo, Bogoševo, Brestovo, Vrbovo, Garinje, Gornje Jabukovo, Gramađe,

Dekutince, Donje Jabukovo, Dupljane, Žitorađe, Zebince, Jagnjilo, Jastrebac, Jovac, Kalimance, Kacapun,

Koznica, Kopitarce, Kostomlatica, Kržince, Kukavica, Kunovo, Lebet, Lepenica, Letovište, Ljutež,

Mazarać, Manajle, Manjak, Mrtvica, Ostrovica, Polom, Prekodolce, Priboj, Ravna Reka, Rdovo,

Repince, Repište, Ružić, Solačka Sena, Srneći Dol, Stubal, Suva Morava, Tegovište, Urvič i Džep.

Istorija

Ime je dobio po usamljenoj kući (hanu), koja se nalazila uz „carski drum“ u ataru sela Kalimance. Prema podacima publiciste Tatomira P. Vukanovića, kuću (han) je polovinom 19. veka podigao Grk Stefanos Stefanopulus, koji je bežeći od Turaka tu našao utočište sagradivši han za prihvat karavana koji su prolazili dolinom Južne Morave.

Stefanos je kasnije han prodao skopskom mitropolitu Pajsiju, po čijoj crkvenoj tituli vladike i mesto dobija naziv Vladičin Han. Prvi naseljenici bili su trgovci iz Preobraženja, zvani "Mečkarci", tačnije porodice Jović, Aleksić i Stošić. Godine 1887. Han postaje središte sreza poljaničkog, a tri godine kasnije kao mesto se pominje i prilikom popisa stanovništva.

Tada je prema popisu u Hanu bilo 26 kuća sa 101 stanovnikom. A već 1895. naselje je uvećano na 60 kuća sa 325 stanovnika. Razvoju ovog mesta i čitavog kraja naročito je doprinela izgradnja železničke pruge 1886. godine i mosta na Južnoj Moravi 1910. godine. Za varošicu je proglašen 1921. godine, iako se opština u narednih šest godina zvala Kalimanska.

U toku Balkanskih i Prvog svetskog rata stanovništvo je stradalo pod bugarskom okupacionom vlašću, pa je u samom Hanu 1921. godine na popisu registrovano stanovnika gotovo koliko ih je i bilo pred kraj prethodnog veka. Između dva svetska rata Vladičin Han izrasta u varošicu sa razvijenom trgovinom i zanatstvom i 1930. godine registrovano je 57 radnji, sa stotinak kalfi i šegrta. Tokom Drugog svetskog rata bugarski okupator je internirao oko 2.300 meštana i spalio 1.160 kuća.

Han je oslobođen 8. septembra 1944. godine, što je datum koji se i danas slavi kao Dan opštine. Posle oslobođenja Vladičin Han beleži intenzivan razvoj industrije i poljoprivrede, a poslednjih godina je u ofanzivi i privatno preduzetništvo.

Vladičin Han je pretrpeo velika razaranja i stradanja tokom NATO bombardovanja 1999. godine. Meštani će večno pamtiti 11. maj uz te godine kada su NATO projektili srušili most preko Južne Morave, teško oštetili Dom mladih i RK"Beograd", a u blizini mosta stradalo je i dvoje mladih gimnazijalaca, maturant Milan Ignjatović i učenica trećeg razreda Gordana Nikolić. A nešto ranije u spaljenom vozu na železničkom mostu u Grdelici stradali su supružnici Ana i Ivan Marković iz Vladičinog Hana.