Milorad Vukojičić

Milorad Vukojičić (1917-1945) je bio crnogorski sveštenik Srpske pravoslavne crkve za vrijeme Drugog svetskog rata, te optužen, osuđen i pogubljen kao vođa četničke crne trojke i učesnik u ubojstvu brojnih civila. Proglašen je za sveca Srpske pravoslavne crkve 2005. godine, nakon što ga je Ustavni sud Crne Gore rehabilitovao.

Biografija

Rođen je 1917. godine u Pljevljima. Posle Bogoslovije u Sarajevu rukopoložen je za đakona i sveštenika 1940. godine.

U drugom svetskom ratu je bio pripadnik četničkih snaga. Pop Milorad Vukojčić je bio egzekutor četničke crne trojke koji je ubijao partizane špijune u Pljevljima i porodice partizanskih boraca. Noću, između 6. i 7. aprila 1944, u vreme nemačkog garnizona u Pljevljima, Vukojčićeva "crna trojka" je prema navodima optužbe krenula u hapšenje žena partizana i simpatizera partizana. Tada su uhapšene Zora Karamatijević, Ljubica Stojkanović, Savka Matović, Milica Janketić i Mileva Žugić, priča sin jedne od žrtava. Zajedno sa ostalim ženama tada je ubijena i majka poznatog glumca Miše Janketića, Milica. Ipak, navodi se da su najveći zločini počinjeni u martu i aprilu 1944. godine kada je ubijeno više osoba. U to vreme je u okupiranim Pljevljima bila nemačka uprava. Milorada Vukojičića su zbog ovakvih navoda nazivali i "Pop Maca" (diminutiv od reči "macola", sa značenjem "čekić") i "Pop Koljač".

Nakon oslobođenja, presudom vojnog suda u Pljevljima, osuđen je kao neprijatelj naroda na smrt. Jedan od očevidaca govori: "Sjećam se njegovog dovođenja u grad. Bila je neka radna akcija, a građani su, kad su čuli da su doveli popa Macu, nagrnuli na njega. Jedva ga je obezbjeđenje uspjelo spasiti, htjeli su da ga linčuju." Pop koljač je osuđen na smrt vješanjem. "Počeo je da plače, tražio je milost. Tada je čitava ta dvorana, koja je bila prepuna, više se tu stajalo nego sjedjelo, skoro eksplodirala. Tražili su javna vješala", svjedoči Matović. Kazna mu je ipak preinačena u kaznu strijeljanja. Presuda je izvršena 1945. godine.

Zemaljska komisija Crne Gore za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača utvrdila je 15. februara 1946. godine na Cetinju da je Milorad Vukojičić, zvani Maca, učestvovao u ubistvu desetoro svojih zemljaka. Dokument o tome, broj 1487, čuva se u Državnom arhivu Crne Gore. Zemaljska komisija je utvrdila da je Vukojičić, sa saučesnicima Vojislavom Kovaljskim i Milisavom Jestrovićem "učestvovao u hapšenju i strijeljanju mirnih građana grada Pljevalja u 1944. godini". U odluci se navodi da je Vukojičić kriv za smrt Dika Stamenića, zemljoradnika, Ljuba Stamenića, automehaničara, Jule Stamenić, domaćice, Ljubice Stojkanović, studenta, Zore Karamatijević, domaćice, Mileve Žugić, domaćice, Savke Matović, domaćice, Miladina Božovića, penzionera, Božane Mišović, domaćice i Živka Kontića, penzionera. Vukojičić se po zlu pominje i u memoarima Draga Bojovića, koji opisuje svoju poslednju posetu Ljubici, koja čeka dolazak koljača.

Kanonizacija

Srpska pravoslavna crkva ga je proglasila za svetitelja 2005. godine u manastiru Žitomislić u Hercegovini, uprkos protestima pojedinih žitelja Pljevalja koji su tvrdili da je ratni zločinac. Uz Vukojičića je istovremeno za sveštenomučenika proglašen i Slobodan Šiljak, koji je takođe po mnogim svjedočenjima okrvavio ruke krvlju nevinih. Glumac Mihajlo Janketić, čija je majka zaklana, taj je čin nazvao "amoralnim" ("To što je učinila Srpska pravoslavna crkva je toliko amoralan čin da neću da učestvujem u čitavoj ovoj stvari čak ni kao protivnik"). Miodrag Stamenić iz Pljevalja protestovao je zbog kanonizacije sveštenika Milorada Vukojičića, za koga tvrdi da mu je u Drugom svetskom ratu ubio članove porodice: djeda Dika Stamenića, babu Jule i oca Ljuba, 1944. godine u Pljevljima.

Verski analitičar Mirko Đorđević ocenjuje da je kriterijum za njegovu kanonizaciju bio ideološko-politički.

Povezano

• Slobodan Šiljak
• Zločini četnika u Drugom svetskom ratu
• Političko delovanje Srpske pravoslavne crkve