Kraljevina Gwynedd
Za ostala značenja, vidi Gwynedd (razvrstavanje).
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gwynedd (fonetski:ˈɡwɪnɛð) je bilo jedno od malih kraljevstava u današnjem Walesu - država nasljednica ostataka rimske Britanije - nastalo u ranom srednjem vijeku. Nalazilo se na nekadašnjim teritorijama britskih plemena Ordovika, Gangana i Deceangla, a koje su brito-rimskim dokumentima zajedno nazivana Venedocija (Venedotia).
Gwynedd je kao država postojala od 5. do 13. vijeka, a na vrhuncu moći je kontrorila obližnji otok Ynys Môn (Anglesey) kao i cijeli sjeverni Wales između rijneka Dyfi na jugu i Dee (velški Dyfrdwy) na sjeveroistoku.[1] Na sjeveru i zapadu je bilo omeđeno Irskim morem (Môr Iwerddon) a na jugoistoku Kraljevinom Powys.
Gwynedd je, za razliku od većine britskih post-rimskih država, uspio očuvati svoju nezavisnost pred najezdom Anglosaksonaca, a nakon što su sami Anglosaksonci u 11. vijeku pokoreni od Normana, i od normanske Engleske sve do pred kraj 13. vijeka. Historičari to tumače prije svega planinskom reljefu koji je značajno otežavao kretanje potencijalnih osvajača kao i njihovu mogućnost da trajno nameću volju vojnički poraženom stanovništvu.[2]
Prema tradiciji koja se pripisuje Neniju, velškom kroničaru iz 10. vijeka, osnivač države se zvao Cunedda.[1] Prema Neniju, Cunedda je zajedno sa svojim sljedbenicima u 5. vijeku došao iz britske države Lothian u današnjoj južnoj Škotskoj.[1] Postojalo je od kraja rimske vlasti sve do 13. stoljeća kad ga je engleska pripojila 1282. godine.
Glavni gradovi ovog kraljevstva bili su Degannwy, Aberffraw i Abergwyngregyn. Glavni se dvor nalazio u dvorcu Deganwyju, gdje je bilo uporište Maelgwna Gwynedda (u. 547.). Starija linija potomaka Rhodrija Velikog je dovela Aberffraw na Ynysu Monu njihovim glavnim sjedištem do 1170. godine. U 13. vijeku su Llywelyn Fawr, njegov sin Dafydd ap Llywelyn te unuk Llywelyn ap Gruffudd odrediliili Abergwyngregyn sa sjeverne obale kao prijestolnicu.
Prema Johnu Kochu i još nekim historičarima velško ime Gwynedd dolazi od latinskog imena Venedotia,[3][4], a da to dolazi iz irske riječi Feni koja se je onda odnosila na određenu skupinu otoka, a poslije se značenje proširilo na irski narod kao cjelinu, slobodni, neropski narod. Irci, posebno Laighini su naseljavali i/ili osvojali veći dio sjevernog Walesa sredinom 4. pa sve do ranog 5. vijeka.[5]
-
Tradicijska zastava Kraljevine Gwynedda, za vlasti dinastije Abberffrawa u 12. i 13. vijeku -
Tradicijski grb vladarske kuće Abberffraw. Ponekad ga se koristi kao oznaku za cijeli Wales, no ne nalazi se na grbu Ujedinjenog Kraljevstva Velike Britanije i Sjeverne Irske.
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Davies, John, A History of Wales, Penguin, 1994, foundations of pgs 50-51, 54-55 Greška u referenci: Nevaljana oznaka
<ref>; naziv "Foundation" je zadan više puta s različitim sadržajem - ↑ Lloyd, J.E., A History of Wales; From the Norman Invasion to the Edwardian Conquest, Barnes & Noble Publishing, Inc. 2004, Recovers Gwynedd, Norman invasion, Battle of Anglesey Sound, pgs 21-22, 36, 39, 40, later godinas 76-77
- ↑ Christopher A. Snyder (2003.). The Britons. Blackwell Publishing.
- ↑ Koch (2005.), str. 738.
- ↑ Koch (2005), str. 738-739.