Ekatarina Velika
- Ovaj članak je o muzičkoj grupi. Za rusku imperatorku, pogledajte Katarina Velika. Za album, pogledajte Ekatarina Velika (album).
Ekatarina Velika | |
|---|---|
 Omot EKV albuma LIVE! 1986. S leva na desno: Milan, Ivan, Bojan, Margita. | |
| Muzički rad | |
| Period aktivnosti | 1982—1994. |
| Mjesto osnivanja | Beograd,  Jugoslavija SR Srbija, SFRJ |
| Žanr | Rock |
| Diskografska kuća | RTV Ljubljana PGP RTB |
| Članovi | |
| Trenutni članovi | Milan Mladenović Margita Stefanović Bojan Pečar |
| Bivši članovi | Dragomir „Gagi“ Mihajlović Ivica Vdović Ivan Fece Firči Ivan „Raka“ Ranković Srđan Todorović Marko Milivojević Dragiša „Ćima“ Uskoković |
| Povezani izvođači | Šarlo Akrobata |
Ekatarina Velika (skraćeno EKV) je bila rok grupa iz Beograda i jedna od najuspešnijih i najuticajnijih grupa na prostoru bivše Jugoslavije.
Srž benda činili su gitarista i pevač Milan Mladenović, klavijaturistkinja Margita Stefanović i basista Bojan Pečar.
Katarina II je nastala 1982. godine u Beogradu. Grupu su nakon raspada benda Šarlo Akrobata formirali pevač Milan Mladenović, gitarista Dragomir „Gagi“ Mihailović, basista Švaba Radomirović i bubnjar Dušan Dejanović. Naziv potiče od imena Mihailovićeve neuzvraćene ljubavi, devojke Katarine. Tokom 1982. bendu se pridružuje klavijaturistkinja Margita „Magi“ Stefanović. Radomirović ubrzo potom prelazi u "Du Du A", a Dušan Dejanović u Disciplinu kičme, te bubnjeve jedno vreme svira Branko „Mango“ Kuštrin. Početkom 1983. na mesto bubnjara dolazi Ivica „Vd“ Vdović, bivši bubnjar Šarla akrobate, a basista postaje Bojan Pečar, čime je formirana konačna ritam sekcija benda. Konačna i poslednja postava grupe Katarina II - Mladenović, Mihailović, Stefanović, Pečar i Vdović - započinje 1983. sa radom na debi albumu.
U proleće 1983. godine Katarina II učestvuje na zagrebačkom bijenalu i dobija solidne kritike. Materijal za prvi album snimaju ubrzo nakon toga, a na njemu se kao gost pojavljuje glumac Svetislav Goncić. Materijal je sniman u studiju „Druga maca“ čiji je vlasnik bio Enco Lesić koga je Mladenović poznavao od rada sa grupom Šarlo akrobata. Nažalost, zbog loših uslova snimanja materijal propada, a grupa je primorana da ponovo snimi celokupan album. Na poziv kolege muzičara Srđana Marjanovića to su učinili sledeće godine u studiju ZKP RTLJ u Ljubljani.
Debi album pod nazivom Katarina II konačno izlazi 1984. godine. Većinu tekstova je napisao Mladenović, sa izuzetkom tekstova za "Vrt" i "Platforme" koje je napisao Mihajlović, za pesmu "Kad krenem ka..." za koju je tekst napisala Margita Stefanović kao i za pesmu "Treba da se čisti" čiji je tekst grupno potpisan. U većini pesama grupa uspešno povezuje Mladenovićev deskriptivni pesnički senzibilitet sa energičnim zvukom novog talasa. Često smatran zvučno „najčistijim“ izdanjem benda, album nije postigao komercijalni uspeh uglavnom zbog umetničkog koncepta kome je nedostajala komercijalna prijemčivost.
Ubrzo nakon izlaska albuma, bend proživljava ponovnu promenu sastava. Kao i u vreme Limunovog drveta i Šarla akrobate, neslaganja između Mladenovića i Mihajlovića i dalje postoje. Mihajlović ubrzo dolazi i u sukob sa zakonom i odlazi u zatvor, a nakon izlaska mu je saopšteno da više nije član benda. Kako je on tvrdio da ima autorska prava na ime Katarina II, bend je bio prisiljen da odabere novi naziv. Preostali članovi biraju novo ime Ekatarina Velika (po Katarini Velikoj, ruskoj carici), kasnije skraćeno na EKV, i pod tim imenom rade do kraja karijere.
Ubrzo, zbog problema sa drogom i bolesti, i bubnjar Vdović odlazi iz benda i završava u Du Du A. Njegova zamena je Ivan Fece Firči (prethodno: "Luna", "Džakarta").
Zahvaljujući konstantnim koncertnim nastupima širom Jugoslavije (sa posebno čestim koncertima u Zagrebu, Ljubljani i Beogradu) i emitovanju spotova na televiziji, Ekatarina Velika polako stiče veći broj poklonika.
1985. godine grupa izdaje drugi album Ekatarina Velika. Album je snimljen u zagrebačkom studiju SIM, sa producentom Vladimirom Smolecom, a na njemu se kao gosti pojavljuju Masimo Savić, u to vreme pevač hrvatskog benda Dorian Grej, kao i Tomo In Der Mulen, gitarista sastava Karlovi Vari. Novi materijal je doneo izvesne promene u zvuku budući da je u odnosu na prethodni album bio primetno bržeg ritma i energičniji. Ipak, i na njemu su prisutne prepoznatljive odlike benda: duboko suptilni tonovi kao i Mladenovićevi hermetični, introspektivni i metaforični tekstovi. Album je svojim omotom koji je osmislio i dizajnirao Dušan Gerzić pokazivao i određene umetničke ambicije, jer prikazuje članove benda oslikane u maniru indijanske obredne tetovaže.
Drugo izdanje donelo je bendu prve prave hitove, pesme "Oči boje meda", "Tattoo" i "Modro i zeleno". 22. marta 1985. prvi put sviraju van Jugoslavije, na manifestaciji "Dani kulture" u Torinu u Italiji, i ostavljaju pozitivan utisak. Drugi zapaženi nastup ostvaruju na koncertu u Zagrebu koji je bio deo takozvane "Bolje vas našli" tradicionalne razmene bendova između Beograda i Zagreba. Krajem 1985. godine Fece odlazi na obavezno odsluženje vojnog roka, a njegova zamena za bubnjevima je Ivan „Raka“ Ranković (prethodno: "Tvrdo srce i velike uši").
1986. godine pod nazivom S' vetrom uz lice izlazi treći album benda kojim se probijaju do šire publike, i koji od njih pravi zvezde. Produciran od strane Mladenovića,Margite Stefanović i Dragana Čačinovića, album je imao vrlo „ispoliran“ zvuk baziran na naglašenim klavijaturama i na upotrebi "E-mu Emulator II" 8-bitnog semplera. Hitovi sa ovog albuma uključivali su pesme "Budi sam na ulici", "Kao da je bilo nekad", "Ti si sav moj bol" i "Novac u rukama". S' vetrom uz lice je uz svoj komercijalni uspeh dobio i prilično ravnodušan prijem kritike koja se žalila da zvuk albuma i previše podseća na britansku grupu "Simple Minds".
U ovo vreme bend ima i vrlo živu koncertnu aktivnost, nastupajući po gradovima širom Jugoslavije. Na koncertu održanom 2. novembra 1986. u zagrebačkom klubu "Kulušić" snimljen je prvi živi album benda koji je izdat naknadno početkom 1987. godine kao album EKV 19LIVE!86. Iste godine bend se vraća sa turneje u Beograd i trijumfalno završava koncertnu sezonu serijom od šest rasprodatih koncerata u beogradskom Domu omladine.
U proleće iste godine Ivan Ranković odlučuje da napusti bend da bi sa prijateljima iz svog starog benda "Tvrdo srce i velike uši" formirao grupu "Ulica od meseca". Novi bubnjar postaje Srđan „Žika“ Todorović (prethodno: "Radnička kontrola", "Bezobrazno zeleno", "Disciplina kičme") koji svoj prvi koncert sa grupom svira u pariskomklubu "La Locomotive". Todorović u grupu dolazi iz Discipline kičme, koja je od samog početka važila za neku vrstu rivala, prvo grupi Katarina II, a potom i Ekatarini Velikoj.
Posle promene sastava bend snima svoj četvrti studijski album pod nazivom Ljubav koji izlazi u drugoj polovini 1987. godine. Album se najčešće smatra najboljim izdanjem benda kao i jednim od najboljih rok izdanja na teritoriji bivše Jugoslavije. Ovo izdanje karakteriše više gitarski orijentisan i ispoliran zvuk koji je donela saradnja sa novim producentom, australijskim muzičarem Teodorom Janijem (Theodore Yanni). Visoko stilizovan omot su zajedno osmislili i dizajnirali Margita Stefanović i umetnik Vuk Vidor. Kao hitovi sa albuma se izdvajaju pesme "Zemlja", "Pored mene", "Ljubav", "7 dana" i "Ljudi iz gradova", a smatra se da većina pesama pokazuje prve tragove depresije u Mladenovićevim tekstovima, što se najčešće argumentuje tekstom numere „Tonemo“.
Bend u ovom periodu ima status koncertne atrakcije koji potvrđuje sa dva uzastopna rasprodata koncerta u beogradskoj hali „Pionir“. Početkom 1988. započinju novu turneju na kojoj im se priključuju pevač i gitarista beogradskog sastava Van Gog Zvonimir Đukić „Đule“ i bivša pevačica grupe "Oktobar 1864" Tanja Jovićević. U to vreme Fece se vraća sa odsluženja vojnog roka i ponovo se priključuje bendu zamenjujući Srđana Todorovića. U bendu ostaje svega nekoliko meseci, da bi se zatim u maju 1988. odselio u Njujork. Nakon Feceovog odlaska Todorović se vraća u grupu.
1989. godine bend objavljuje Samo par godina za nas, peto studijsko izdanje. Kritika smatra ovaj album pukom konceptualnom kopijom albuma Ljubav. Međutim, za razliku od uglavnom brzo ritmičnog tempa kombinovanog sa blago tamnim zvukom na albumu Ljubav, Samo par godina za nas ima mnogo zvučno „mutnije“ melodije i sporiji ritam koji zajedno nose predosećaj nadolazećih političkih i socijalnih tragedija koji će zahvatiti Jugoslaviju početkom 90-ih.
Nekoliko hitova sa albuma uključuju pesme "Krug", "Srce" i "Par godina za nas".
U novembru 2006. godine pesma "Par godina za nas" je izglasana za najbolju jugoslovensku pesmu svih vremena od strane slušalaca beogradskog radija B92. Milan Mladenović je u svom intervjuu za emisiju RTS TVB „TV Poster“ 1992. godine izjavio da je "Par godina za nas" najbolja pesma koju je Ekatarina Velika napravila.
Nakon albuma Samo par godina za nas usledila je najteža promena sastava koju je grupa vrlo teško podnela. Todorović je napustio bend koncentrišući se na svoju glumačku karijeru, a Bojan Pečar se seli u London. Dok je odlazak Todorovića iz grupe bio manje-više još jedna smena za bubnjevima, Pečarov odlazak je bio veliki gubitak za bend koji na taj način ostaje bez jednog od svojih ključnih članova. Mladenović i Margita Stefanović nastavljaju dalje nalazeći novog bubnjara Marka Milivojevića (prethodno: "U škripcu", "Partibrejkers"), a kao basista u to vreme na koncertima svira Miško Plavi. Album Dum dum izlazi u proleće 1991. godine, a kao basisiti na albumu sviraju Bata Božanić i Dušan Petrović.
Album Dum dum se smatra najmračnijim albumom grupe. Njegova sumornost i atmosfera tragedije odaju opšte stanje u Jugoslaviji koja se u to vreme, početkom 90-ih lagano raspada i približava građanskom ratu.
Tokom 1992. godine EKV nastupa sa basistom Dragišom Uskokovićem, i to, umesto Bate Božanića i Dušana Petrovića. U maju 1993. nova postava objavljuje album Neko nas posmatra koji, kao suprotnost prethodnom albumu, karakterišu topliji i pristupačniji zvuk i komunikativnije i otvorenije teme posebno prepoznatljive u pesmama "Zajedno", "Just let me play some modern RNR music", "Jadransko more", "Ponos". Ovo je takođe prvi i jedini album benda koji sadrži obrađenu pesmu, a to je numera "Istina mašina" jugoslovenskog rok benda "Tajm".
Zbog svojih jednostavnih muzičkih aranžmana i tekstualnih koncepata, album je smatran najslabijim EKV izdanjem. Vreme je međutim promenilo poglede na album i njegove vrednosti su postale više cenjene tokom godina.
Početkom 1994. godine Ekatarina Velika je neaktivna. Mladenović u proleće odlazi u Brazil gde zajedno sa prijateljem i muzičarem Mitrom Subotićem Subom i grupom brazilskih muzičara radi na albumu "Angel's Breath". Po njegovom povratku u Beograd bend nastavlja sa koncertnom aktivnošću i počinje sa radom na novom albumu čiji je radni naziv „Ponovo zajedno“. Rad na albumu je međutim ubrzo obustavljen zbog Mladenovićevih zdravstvenih problema. U avgustu 1994. bend svira na festivalu u Budvi što je njihov poslednji koncertni nastup. Sledećeg dana Milan Mladenović je prebačen u bolnicu gde je otkriveno da ima rak pankreasa.
Svega nekoliko meseci kasnije, 5. novembra 1994, Milan Mladenović je umro u Beogradu u 37. godini. Njegovom smrću, Ekatarina Velika je prestala da postoji.
Bojan Pečar umro je u Londonu od srčanog udara 13. oktobra 1998, u 39. godini.
Margita Stefanović je umrla 18. septembra 2002. godine u Beogradu, u 44. godini života, od side.
Ostali članovi benda koji su preminuli su Ivica Vdović (bolovao od side, umro 1992) i Dušan Dejanović (takođe bolovao od side, umro 16. novembra 2000. uBeogradu).
Ekatarina Velika je među najuticajnijim, ako ne i najuticajniji bend na prostoru bivše Jugoslavije, a takođe se smatra i jednim od najvažnijih bendova na jugoslovenskoj rok sceni uopšte. Mnogi bendovi su tokom godina obrađivali njihove hitove, ali ono što je karakteristično je to da se imitacije tema kojima se Mladenović bavio kao i njegovog jedinstvenog pesničkog stila stalno pojavljuju u muzici mnogih novih mladih bendova.
Među bendovima za koje se tvrdi da su pod velikim uticajem Ekatarine Velike je bend Van Gog koji se uzdigao do statusa jednog od najpopularnijih rok bendova u Srbiji u drugoj polovini 90-ih, ali koji je takođe često kritikovan zbog preterane sklonosti ka imitaciji EKV-a, naročito kada se radi o tekstovima pesama. Drugi bend na koji je Ekatarina Velika značajno uticala je Block Out, koji je obradio njihovu pesmu „Soba“ (tribjut izdanje "Kao da je bilo nekad") i koji često svira njihove pesme na svojim koncertima.
- Milan Mladenović - vokal, gitara (februar 1982 - leto 1994)
- Dragomir „Gagi“ Mihajlović - gitara (februar 1982—1984)
- Zoran „Švaba“ Radomirović - bas-gitara (februar 1982 - kraj 1982)
- Dušan „Džindžer“ Dejanović - bubnjevi (februar 1982 - kraj 1982)
- Branko „Mango“ Kuštrin - bubnjevi (februar 1982 - poč. 1983)
- Margita „Magi“ Stefanović - klavir, klavijature (kraj 1982 - leto 1994)
- Bojan Pečar - bas-gitara (poč. 1983 - poč. 1990)
- Ivica „Vd“ Vdović - bubnjevi (poč. 1983 - jesen 1984)
- Ivan Fece Firči - bubnjevi (jesen 1984 - kraj 1985; poč. 1988 - maj 1988)
- Ivan „Raka“ Ranković - bubnjevi (kraj 1985 - poč. 1987)
- Srđan „Žika“ Todorović - bubnjevi (poč. 1987 - poč. 1988; maj 1988 - poč. 1990)
- Marko Milivojević - bubnjevi (poč. 1990 - leto 1994)
- Miško Plavi - bas-gitara (poč. 1990 - proleće 1991)
- Dušan Petrović / Bata Božanić - bas-gitara (proleće 1991 - jesen 1991)
- Dragiša „Ćima“ Uskoković - bas-gitara (jesen 1991 - kraj 1993)
- Bole Stanojević - bas-gitara (leto 1994)
- Katarina II, 1984.
- Ekatarina Velika, 1985.
- S' vetrom uz lice, 1986.
- Ljubav, 1987.
- Samo par godina za nas, 1989.
- Dum dum, 1991.
- Neko nas posmatra, 1993.
- EKV 19LIVE!86, 1987.
- Live '88, 1997.
- Kao u snu: EKV - Live '91., 2001.
- EKV revisited, 2007.
- Jako dobar tattoo - Tribute to EKV, 2003.
- Kao da je bilo nekad - posvećeno Milanu Mladenoviću, 2003.
- Janjatović, Petar (1998). Ilustrovana YU rock enciklopedija. Beograd.
- Janjatović, Petar (2003). Ex YU rock enciklopedija. Beograd: Čigoja štampa. (COBISS).
- "EKV" (Kamenko, Beograd 1990.) - (knjiga fotografija)
- Rigonat, Flavio Ur. : "Dečak iz vode: Milan Mladenović". (Beograd: L. O. M., 1997.)
- Žikić, Aleksandar: "Mesto u mećavi". (Beograd: Matica srpska, 1999.)
- Milodanović, Perica: "Kao da je bilo nekad: priručnik o beogradskoj rok grupi Ekatarina Velika" (Subotica, 2000.)
- Zorica Bajin-Đukanović: "Memento: EKV: fotografije :Galerija Grafički kolektiv" (Beograd, Galerija Grafički kolektiv, 2004.)
- Ilić, Aleksandar : „Vrati unatrag“ (Beograd, 2008)