Anton Bruckner
| Jozef Anton Brukner | |
 Anton Brukner | |
| Informacije | |
|---|---|
| Datum rođenja | 4. septembar 1824. |
| Mesto rođenja | Ansfelden |
| Datum smrti | 11. oktobar 1896. |
| Mesto smrti | Beč |
| Dela | |
| Poznatija dela | |
Jozef Anton Brukner (nem. Josef Anton Bruckner; Ansfelden, 4. septembar 1824 — Beč, 11. oktobar 1896) je bio austrijski kompozitor.
Prvi i najveći deo života, proveo je u rodnom Ansfeldenu, gde mu je otac bio učitelj. Kako su učitelji njegovog detinjstva i mladosti morali voditi brigu o crkvenoj muzici, to je i sam Brukner kao učitelj prihvatio i sa pažnjom negovao. Posle očeve smrti, sa 13 godina, postao je član dečjeg hora manastira Sent Florijan kod Linca. Tu je dobio i prvu pouku na orguljama i violini. Tri godine kasnije prelazi u Linc, gde se priprema za učiteljski poziv, aktivno učeći i dalje, orgulje i violinu. Između 1843. i 1845. godine deluje kao učitelj u brojnim selima oko Linca, a zatim u istom zvanju stupa u manastir Sent Florijan. 1848. godine tu dobija trajnije nameštenje, na mestu manastirskog orguljaša, što doprinosi njegovom snažnijem muzičkom razvoju. 1854. godine polaže prvi u nizu ispita, na orguljama u Beču. Do 1861. godine, nastavlja intenzivno školovanje i usavršavanje na Konzervatorijumima u Lincu i Beču, a upoznavanje sa stvaralaštvom Betovena i Vagnera, za Bruknera je bilo pravo muzičko otkrovenje. Do kraja života ostaje pun divljenja prema Vagnerovom muzičkom stvaralaštvu, pod čijim uticajem i stvara svoja buduća simfonijska remek dela. Od 1861. godine, do kraja života, intenzivno komponuje, prerađuje i premijerno izvodi svoja muzička dela, nadahnuta dubokom pobožnošću i divljenjem prema stvaralaštvu Vagnera, Betovena i Šuberta. 1867. godine doživljava jednu nervnu krizu praćenu melanholijom i halucinacijama, a onda, oporaviviši se, nastaju i njegova muzička remek dela, na području simfonijske, kamerne i duhovne muzike. Pred kraj života, stvarajući svoje Osmu i Devetu Simfoniju, počeo je osećati i nervni zamor. Umro je u 72 godini života, od iznenadnog nastupa vodene bolesti. Deveta Simfonija mu ostaje delimično nedovršena, a sahranjen je u kripti manastira Sent Florijan, ispod orgulja na kojima je svirao.
Stvaralaštvo Antona Bruknera obuhvata preko 120 dela, komponovanih u periodu od 1861. do smrti 1896. godine. Ono što je karakteristično za Bruknerovo stvaralaštvo, to je da se mnogo šta iz tog obimnog opusa može i odbaciti. Briknerova dela obeležavaju se brojem opusa koji ima oznaku WAB i broj dela (slično Bahovom BWV ili Hendlovom HWV i Mocartovom KV). U današnje vreme, pažnju privlače jedino Bruknerove kolosalne simfonije i poneki komad za orgulje, duhovno i kamerno delo.
Gudački Kvartet, c - mol (1862)
Gudački Kvintet, F - Dur (1879)
Kao pobožan muzički stvaralac, koga pritiska veličina Boga i Stvorenog sveta, Anton Brukner je pisao duhovna dela, čiji su se motivi kao idejna osnova utisnuli u celokupno njegovo stvaralaštvo - od kratkih komada za orgulje, preko kamerne, sve do moćne instrumetalne simfonijske muzike. Najznačajnija Bruknerova duhovna dela su:
Misa, d - mol
Misa, e - mol
Misa, F - mol (sve tri Mise, komponovane su između 1862. i 1869. godine)
Misa broj 2. za hor i duvački orkestar
Te Deum (1886)
Anton Brukner je u prvom redu eminentan svetski simfoničar. Komponovao je devet opsežnih simfonija. NJihova osnovna suština sastoji se u sledećem:
1) Bruknerove simfonije su instrumentalna replika na Vagnerovu muzičku dramu i značajna proširenja forme Betovenove simfonije. Orkestarski aparat je tipično vagnerovski, zvučno raskošan, sa značajno proširenim duvačkom korpusom, dok se harfa pojavljuje samo u Osmoj Simfoniji.
2) Gotovo sve Bruknerove simfonije, od Prve do Sedme, imaju identičnu formalnu strukturu: prvi stav je sonatni moderato ili allegro, drugi lagani adađo, koga je Brukner stvarao gotovo majstorski, to su najbolji stavovi njegovih simfonija, treći je skerco, zasnovan po pravilu na austrijskoj narodnoj igri, dok je finale pretežno sinteza ronda i sonatnog stava, sa svečanim i snažnim završetkom. Snažni završetak se u vidu krune javlja i u prvim stavovima. U Osmoj i Devetoj Simfoniji, Brukner zamenjuje mesta drugom i trećem stavu, a njegov snažni Te Deum, izvodi se umesto finalnog stava Devete Simfonije, koga Brukner nije uspeo napisati.
3) Opseg, vremensko trajanje Bruknerovih Simfonija, značajno se proširuje i one dostižu i premašuju vremensko trajanje od jednog sata. Međutim, to proširivanje često poprima naivan karakter, pa je Brukner, po pravilu preporukom izdavača ili prijatelja, čuvenih dirigenata njegovog doba (Franc Šalk i Herman Levi na primer), često pribegavao preradama ili skraćivanjima svojih simfonija. Tako se često razlikuju originalna i konačna verzija. Konačna verzija Prve Simfonije na primer, pojavila se 1891. godine, kada je Brukner već dovršio Osmu i radio na Devetoj Simfoniji.
4) Još jedna novost je treća tema u sonatnom stavu. To je u Bruknerovim simfonijama jedna tipično koralna, pobožna tema, koju po pravilu donose limeni duvači. Najpopularnija je ona u prvom stavu Četvrte Simfonije. Što je posebno značajno, teme Bruknerovih simfonija postepeno nastaju, izrastaju iz prvobitnog jezgra i nabujavaju u jednu gigantsku zvučnu građevinu. Najbolji primer te vrste, sreće se na početku prvog stava majstorove Osme Simfonije. Po tome, po veštini građenja tema iz prvobitnog muzičkog jezgra, Brukner je postao i ostao veliki majstor muzičke arhitekture.
5) Bruknerove simfonije su:
Studijska simfonija, f - mol, WAB 99, katkad se zove «broj 00», (1863, premijera posle Bruknerove smrti)
0 simfonija, d-mol, WAB 100 (1869)
I Simfonija, c - mol, WAB 101 (1866 - Verzija iz Linca; 1891 - Konačna verzija)
II Simfonija, c - mol, WAB 102(1869 - 1872, prva prerada 1878, konačna verzija 1890)
III Simfonija, d - mol, WAB 103(1873 - 1878)
IV Simfonija, ES - Dur, Romantična, WAB 104 (1874 - 1880)
V Simfonija, B - Dur,WAB 105 (1878 - 1880, premijera 8. aprila 1894)
VI Simfonija A - Dur, WAB 106 (1881, premijera posle Bruknerove smrti)
VII Simfonija E - Dur, WAB 107 (1883)
VIII Simfonija - c - mol, WAB 108 (1887 - 1892)
IX Simfonija d - mol, WAB 109, trostavačna verzija (1891 - 1896).
- Bruckner, Anton. Symphony No. 8/2, C minor, 1890 version. Edited by Leopold Nowak. New York: Eulenberg, 1994.
- Gilliam, Bryan (1997). „The Annexation of Anton Bruckner: Nazi Revisionism and the Politics of Appropriation”. u: Jackson, Timothy L.; Hawkshaw, Paul. Bruckner studies. Cambridge: Cambridge Univ. Press. str. 72–91. ISBN 978-0-521-57014-5.
- Korstvedt, Benjamin M. Anton Bruckner: Symphony No. 8 (Cambridge, UK: Cambridge University Press, 2000), 19.
- ed. Stanley Sadie, The New Grove Dictionary of Music and Musicians (London: Macmillan, 1980), 20 vols. ISBN 0-333-23111-2.
- ed. Stanley Sadie, The New Grove Dictionary of Music and Musicians, Second Edition (London: Macmillan, 2001), 29 vols. ISBN 0-333-60800-3.
- Walter, Bruno (November 1940), „Bruckner and Mahler”, Chord and Dischord (Bruckner Society of America) II (2): 2–12, pristupljeno 29 July 2006
- Cooke, Deryck (1969), „The Bruckner Problem Simplified”, Musical Times CX (1511): 59–62, ISSN 0027-4666
- Horton, Julian, "Bruckner's Symphonies: Analysis, Reception and Cultural Politics", 2004, Cambridge.
- Korstvedt, Benjamin (2004), „Bruckner editions: the revolution revisited”, Williamson, John, The Cambridge Companion to Bruckner, Cambridge University Press, ISBN 0-521-00878-6
- James R. Oestreich, "Problems and Detours On Bruckner's Timeline", New York Times, 10 July 2005, Sec. Arts and Leisure, Pg. 23.
- Cornelis van Zwol, Anton Bruckner 1824-1896 - Leven en werken, uit. Thoth, Bussum, Netherlands, 2012 - ISBN 978-90-6868-590-9
- Classical Net - Burckner Bio, Recordings, and Essays
- Easybyte - free easy piano arrangement of measure # 443 to end from Symphony No. 4 - Last Movement
- [1] - Anton Bruckner Bibliography
- Detailed information on the various editions and revisions of Bruckner's symphonies
- Discography edited by John F. Berky - Detailed listing recordings of Anton Bruckner's orchestral works
- Discography and List of Works
- http://w3.rz-berlin.mpg.de/cmp/bruckner.html Arhivirano 2008-12-24 na Wayback Machine-u
- Bruckner biography, 19th century Austrian culture and society
- Bruckner MIDIs at Classical Archives