دينار
د دینار کلمه د یوناني لاتیني کلمې Denarius څخه اخیستل شوې ده. د خلافت په وخت کې سره زر د سکې واحد وو. د عمر رضی الله عنه د خلافت په وخت د دینار ارزښت لس درهمه و چې وروسته بیا دولس درهمو ته لوړ شو. د وزن له لحاظه اوه دیناره له لسو درهمو سره برابر دي. دینار د سرو زرو سکه وه او درهم د سپینو زرو سکه وه.
| د سکې نوم | د سکې فلز | د سکې وزن | پاکوالی | لومړی ځل |
|---|---|---|---|---|
| دینار | سره زر | 4.25 ګرامه | 91.7 سلنه سره زر | د سپینو زرو دینار په 211 مخزېږديز کې په روم کې صادر شو |
| درهم | سپين زر | 2.975 ګرامه | 91.7 فیصده سپین زر | د لرغوني یوناني سکې ډراچما څخه اخیستل شوې |
دینار 4.25 ګرامه وزن لري او 22 قيراطه يانې 91.7% سوچه سره زر دي.
تاریخ
[سمول]د محمد صلی الله عليه وسلم (۵۷۱-۶۳۲) د دور د ساسانیانو د سرو زرو دینار، د خسرو پرویزثاني (۵۷۰-۶۲۸) له خوا نقاشي شوی دی.
ساساني او یوناني سکې د پېغمبر اکرم صلی الله عليه وسلم په وخت کې کارول شوې، چې وزن یې د 4.44 او 4.5 ګرامو ترمنځ وو. عربانو به يې په وزن بدلول، خو حضرت محمد (ص) د يو دینار وزن يو مثقال تعريف کړ، چې د وربشو د ۷۲ دانو وزن سره برابر دی. او د عصري معیاري وزن له مخې دا شاوخوا 4.25 ګرامه وزن لري. د رَضی اللہُ تعالیٰ عنہُ عمر رضی الله عنه د واکمنۍ پر مهال دغه سکې په کټارو کې جوړې شوې او وزن يې يو مثقال ته راټيټ شو. رسول الله صلی الله علیه وسلم یو معیار ټاکلی چې اوه دیناره باید لس درهام وزن ولري. نو د یو درهم وزن شاوخوا 2.975 ګرامه (شاوخوا 3 ګرامه) دی. بسم الله رَضی اللہُ تعالیٰ عنہُ لیکل شوی و . علي رضی رَضی اللہُ تعالیٰ عنہُ عنه او عبدالله بن زبیر رضی رَضی اللہُ تعالیٰ عنہُ عنه او امیر معاویه رضی رَضی اللہُ تعالیٰ عنہُ عنه د لومړي ځل لپاره سکې جاري کړې. وروسته عبدالملک بن مروان په منظم ډول د مسلمانانو په منځ کې د سکې په کینولو پیل وکړ. وزن په احتیاط سره 4.25 ګرامه ساتل شوی و. [۱]
د وزن او پاکوالي کیفیت
[سمول]یو دینار یو مثقال وزن لري. چې وزن یې د وربشو د ۷۲ ګرامو وزن سره برابر دی چې د ۲۵.۴ ګرامو سره برابر دی. د حضرت عمر رضی الله عنه له خوا د ټاکل شوي معیار له مخې، اوه دیناره له لسو درهمو سره مساوي دي، نو د یو درهم وزن شاوخوا 2.975 ګرامه (شاوخوا 3 ګرامه) دی. او د هغې پاکوالی باید لږ تر لږه 22 کارات وي (یعنې 7.91 سلنه). [۲]
کارول
[سمول]دینار ډېرې ګټې لري. چې ځینې یې په لاندې ډول دي. [۱]
- د پیسو په توګه
- د زکات د معیاري نصاب په توګه
- د زکات د ادا کولو په توګه
- د ماهر نصاب معیاري
- د اسلامي جزا په قوانینو (حدود) کې یې کارول.
اوس وخت کې
[سمول]د جزیاتو لپاره وګورئ:
ګټې
[سمول]د سرو زرو دينار ډېرې ګټې لري، چې ځينې يې په لاندې ډول دي.
- د زرو دینار ډېرې ګټې لري. ځکه چې د اسعارو ارزښت باید د هغې دننه وي. نو د سرو زرو سکې خپل ارزښت لري چې په ټوله نړۍ کې منل کیږي ځکه چې دا ریښتینې شتمني ده نه ضایع کاغذ. [۳]
- د عصري اقتصادي نظام څخه مخکې، کله چې خلکو په خپل منځ کې تجارت کاوه، دوی د جغرافیایي سرحدونو څخه آزاد وو. د سرو زرو او سپینو زرو سکې د نړۍ په هر ځای کې د وزن له مخې منل شوې. خلکو ته زیان نه دی رسیدلی. دا ممکنه نه وه چې په امریکا کې ناست کوم بانکدار یا شخص د هند ټول ملت غلام کړي. او د دې تر څنګ دا ممکنه نه وه چې په اروپا کې ناست یو بانکدار دې خپله برخه واخلي که په افغانستان کې ناست کس سوداګري وکړي. یعني تجارت په حقیقي شتمنیو کې کیده، له همدې امله خلک ازاد وو. [۴]
- په ورته وخت کې خلک د حکومت له فریبونو څخه هم خلاص وو. که یو حکومت یا پاچا غوښتل چې بازار ته شتمني راوړي، باید سره زر یا سپین زر پیدا کړي او له کوم ځای څخه یې راوړي. داسې نه وه چې شتمني (د کاغذي اسعارو په بڼه) سمدلاسه بازار ته راښکته شوه او د روپۍ، ډالرو او نورو ارزښت به راټيټ شي. د دې سزا به د عامو خلکو لپاره بده وه.
يانې په دې زمانه کې چې کله يو حکومت يا پاچا د هېواد خزانه لوټ کړي، نو د دولتي مامورينو د معاشونو د ورکولو لپاره يې کمې پيسې (کاغذي کرنسی) وي، نو د کاغذي پيسو ډېرې چاپوي، چې معاشونه يې ورکړل شي. د اسعارو ارزښت کمیږي، نو که یو کارګر په تېرو لسو کلونو کې یو لک روپۍ جمع کړي وي. نو د حکومت د کاغذي کرنسۍ د زیات چاپېدو سره به اوس د یو لک روپو ارزښت پنځوس لکه روپۍ شي. له همدې امله د دې مزدور نیمه شتمني د دولت لخوا غصب شوې او دا غریب سړی نه پوهیږي چې په حقیقت کې څه پېښ شوي. [۵] له همدې امله د نړۍ هر حکومت د کاغذي اسعارو د زیات چاپ له لارې د خپلو خلکو د شتمنیو د غلا کولو لپاره کاروي. نو که اسعار د سرو زرو وي، نو د حکومت لپاره دا ممکنه نه ده چې نور اسعار پټ کړي ځکه چې اوس پیسې کاغذ نه بلکې سره زر دي. له همدې امله د سرو او سپینو زرو په اسعارو سره د خلکو شتمني د دولت او د پیسو نړیوال صندوق له درغلیو څخه خوندي ده. [۶]
- برسېره پردې، د سرو زرو دینار په ټوله موده کې خپل ارزښت ساتي. که تاسو د سرو زرو او سپینو زرو سکې لرئ، نو مهمه نده چې تاسو کوم هیواد ته لاړ شئ، ارزښت یې یو شان پاتې کیږي. په هره زمانه او هر ډول حالاتو کې، که جګړه وي یا سوله، د هیواد خراب یا ښه اقتصادي حالت، سره زر په هر حالت کې خپل ارزښت ساتي. ځکه چې د سرو زرو اسعارو په دننه کې ارزښت لري، په داسې حال کې چې د کاغذ څخه جوړه شوې کرنسۍ په دننه کې هیڅ ارزښت نلري، دا د کاغذ یوه ټوټه ده. نو که یو څوک د سرو زرو او سپینو زرو سکې په ځمکه کېږدي او پنځه سوه کاله وروسته یې یو څوک راوباسي، نو بیا به هم د هغه ارزښت همداسې پاتې وي او دا سکې به د هغه لپاره قیمتي خزانه شي. له همدې امله که څوک له شپږ څخه تر پنځه سوه کاله پخوانۍ سکې ومومي، نو موږ وايو چې خزانه يې موندلې ده. دا خزانه په اصل کې د هغه زمانې اسعارو (روپۍ، پیسې) ده چې د خزانې بڼه اخلي. اوس فکر وکړه که په دې زمانه کې هم کرنسۍ له کاغذ څخه جوړه شوې وای، نو ارزښت به یې د کاغذ له ضایع کولو پرته بل څه نه وي. نو كه څوك سره زر واخلي او په مځكه يې ښخ كړي او سل كاله وروسته را وايستل شي نو ارزښت يې هماغه پاتې كېږي. نو هغه زوړ اقتصادي نظام د سرو او سپینو زرو له امله پایښت درلود. [۷]
- د دې تر څنګ د سرو زرو او سپينو زرو سکې دا ګټه هم پخوا حکومتونو او خلکو کوله چې که يو دښمن هېواد غوښتل خپل اسعار جوړ کړي، نو د سرو او سپينو زرو سکې به يې هم جوړولې. د هغه لپاره دا ممکنه نه وه چې کوم ضایع کاغذ پټ کړي او د پیسو کاپي کړي.
يعنې په دې موده کې اسعارو د دښمن هېواد د اقتصاد د خرابولو لپاره کارول کېږي. کله چې یو دښمن هیواد ستاسو اسعار چاپ کړي او ستاسو د هیواد بازار ته یې راوړي، ستاسو د هیواد اسعارو ارزښت ډیریږي چې دا د ارزښت د کمیدو لامل کیږي او د هیواد پیسې ضایع کیږي چې دا د دې لامل کیږي چې اقتصاد خراب شي. مګر دا په داسې سیسټم کې ممکن نه وي چیرې چې پیسې د سرو زرو او سپینو زرو څخه جوړ شوي وي. نو ځکه د نړۍ تر ټولو باثباته اقتصادي نظام هغه نظام کېدای شي چې په هغه کې د اسعارو ارزښت کم نه شي، یعنې د اسعارو اصلي ارزښت په هغه کې وي. [۷]
- همدارنګه، که یو دښمن هیواد ستاسو اسعارو چاپ کړي، دوی کولی شي ستاسو د هیواد بازار څخه یوازې د څو کاغذ نوټونو لپاره هر څه واخلي. د مثال په توګه، دوی کولی شي ستاسو له بازار څخه هر څه واخلي لکه سره زر ، سپین زر ، غنم او نور. مګر د سرو زرو په صورت کې دا ممکنه نه ده. [۳]
- د کاغذ نوټونه په ایرو کې سوځي، ټوټې کیږي، د اوبو په واسطه خرابیږي، د وخت په تیریدو سره خرابیږي، مګر سره زر او سپین زر په ایرو نه سوځیږي او یا د اوبو په واسطه خرابیږي، او د 22 کیریټ سرو زرو سکه په هغې کې لږ مسو اضافه کیږي. شپیته کلن. یعنی د شپیتو کلونو پرله پسې استعمال وروسته باید د شهید وزن یو فیصد کم شی، چې باید بېرته منت ته یوړل شی او یو فیصد سره زر اضافه شی. پداسې حال کې چې د کاغذ اسعارو د دوه څخه تر دریو کلونو پورې ژوند لري. [۴]
نور وګوره
[سمول]- د سرو زرو دینار
- اسلامي زر
- د کاغذ اسعارو
- اشرفي
- درهم
- معیار
- د حساب واحد
سرچينې
[سمول]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Ibn Khaldun, The Muqaddimah، ch. 3 pt. 34۔
- ↑ Vadillo, Umar Ibrahim. The Return of the Islamic Gold Dinar: A Study of Money in Islamic Law & the Architecture of the Gold Economy. Madinah Press, 2004.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Vadillo, Umar Ibrahim. "The Return of the Islamic Gold Dinar." Kuala Lumpur: The Murabitun Institute (2002)۔
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Meera, Ahamed Kameel Mydin. The Islamic Gold Dinar. Pelanduk Publications, 2002.
- ↑ Evans, Abdalhamid. "The Gold Dinar-A Platform For Unity." Proc. of the International Convention on Gold Dinar as An Alternative International Currency. 2003.
- ↑ "Introduction of Islamic dirham, dinar urged to get rid of usury". Pakistan Today News, Date: Saturday, 14 جولائی، 2014,. Archived from the original on 2018-12-25. نه اخيستل شوی 26 November 2014.
{{cite web}}: ساتل CS1: زياتي نقطه ګوزاري (link) - ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Rab, Hifzur.