یاقوتی گاں
 | |
| حالت | خطرے وچ |
|---|---|
| ہور ناں | یاقوت کیٹل، چڑھدے سائیبیریائی کیٹل |
| دیس | روس |
| ونڈ | ساخا لوکراج (یاکوتیا) |
| ورتوں | تن مقصد گوشت/ دودھ/ (بھار چکنا); ٹھنڈ سہارن دی بوہتی قابلیت |
| گُݨ | |
| بھار | نر: 500–600 کلوگرام |
| مادہ: 350–400 کلوگرام | |
| اچائی | نر: 115–127 سیٹیمیٹر |
| مادہ: 110–112 سیٹیمیٹر | |
| کوٹ | کالے، لال، دھبے، بوہتے جانوراں دے چٹیاں لکیراں ہندیاں نیں۔ |
| سینگ | سنناں والا؛ مختلف شکلاں تے طرفاں |
| نوٹ | |
| Protected by the world’s first conservation law for a domestic breed | |
| Cattle Bos primigenius | |
یاقوتی گاں (ساخا: Саха ынаҕа، ساخااناگا) اک پالتو جانور اے جیہنوں روس دے خودمختار لوکراج یاکوتیا (ساخا) وچّ پالیا جاندا اے۔ ایہہ گاواں ودھیرے ٹھنڈ آسانی نال سہار لیندیاں نیں۔
ویروا
[سودھو]یاقوتی گاں دی اچائی 110 تے 112 سینٹیمیٹر ہندی اے۔ ایہناں دا بھار 350 توں 400 کلوگرام تک ہندا اے۔ یاقوتی جھوٹے دی اچائی 115 توں 127 سینٹیمیٹر ہندی اے تے ایہناں دا بھار 500 توں 600 کلوگرام تکّ ہندا اے۔ ایہناں دیاں لتاں چھوٹیاں پر مضبوط ہندیاں نیں تے ایہناں دی چھاتی ڈونگھی پر تنگ ہندی اے۔ ایہدے گلے دے تھلّے لمکدا ماس پوری طرحاں وکست اے۔ ایہناں دا رنگ وکھ وکھ ہندا اے، کِسے دا کالا، کِسے دا لال یا کِسے دا دھبیاں والا۔
ایہناں دا وڈا ڈھڈّ تے لما پاچن راہ ایہناں نوں گھاہ پھوس تے پٹھے کھا کے گزارہ کرن وچّ کافی مدد کردا اے۔ ایہ گانواں یخ ٹھنڈے موسم نوں آسانی نال برداشت کر لیندیاں نیں۔ ایہدی اک مثال 2011 دی اے جیہدے آخری مہینیاں وچّ یاقوتی گانواں دا اک جھنڈ تائیگا جنگل وچ برفباری وچّ پھس گیا تے اس جھنڈ نے تنّ مہینے تکّ اس حالات دا سامنا کیتا جد کہ ادوں درجہ حرارت وی -40℃ اُتے پہنچ گیا سی۔
ورتوں
[سودھو]یاقوتی گانواں نوں تنّ کماں لئی ورتیا جاندا اے، اک تاں اس کولوں ددھ حاصل کیتا جاندا اے، دوجا گوشت تے تیجا ایہنوں بھار واہک پسو وجوں ورتیا جاندا اے۔
اس توں سالانہ 1000 کلوگرام دی اوسط نال دودھ حاصل کیتا جاندا اے۔ یاقوتی گاواں دا ددھ کافی چنگا ہندا اے۔ ایہناں دے دودھ وچّ ایوریج 5.03% چربی تے ایوریج 4.69% پروٹین ہندے نیں۔
اجوکی حالت
[سودھو]موجودہ ویلے تقریبن 1200 یاقوتی گانواںنیں۔ ایہ سبھ روس دے ساخا لوکراج (یاقوتیا) وچّ نیں۔ ایہناں دی پرجنن کرن والی گنتی وچ 525 گانواں تے 28 جھوٹّے نیں، جد کہ باقی ڈیری والیاں گاواں ہی نیں۔ ایہدے سٹے وجوں غذا تے کھیتی باڑی ادارے نے یاقوتی گانواں نوں خطرے والیاں پرجاتیاں دی کیٹیگری وچ رکھیا اے۔
باہرلے جوڑ
[سودھو]- جوہا کانتانین (2009): ″Article of the month – The Yakutian cattle: A cow of the permafrost.″ Archived 2020-03-10 at the وے بیک مشین GlobalDiv Newsletter, 30 December 2009, issue no. 12, pp. 3–6. Retrieved 30 June 2013.
- L.K. Ernst, N.G. Dmitriev (1989): ″Yakut (Yakutskii skot).″ In: N.G. Dmitriev, L.K. Ernst (eds.) (1989): Animal genetic resources of the USSR. FAO Animal Production and Health Paper 65. FAO Corporate Document Repository, Agriculture and Consumer Protection Department, Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). Pp. 92–93. ISBN 92-5-102582-7. Pdf-version Archived 2009-11-13 at Archive-It.
- Food and Agriculture Organization of the United Nations / Domestic Animal Diversity Information System: ″Yakutskii Skot/Russian Federation.″ Retrieved 30 June 2013.
- Sakha Information Technology Center (SITC) : "The Aboriginal Yakut Cattle." Archived 2011-01-01 at the وے بیک مشین W/out date. Retrieved 30 June 2013.
- Anu Osva: Yakutian cattle art project – In Siberian villages, photos. Retrieved 30 June 2013.