اوَنتی

اوَنتی
رقبہ تے آبادی
راجگڑھ	اجین
سرکاری زبان	سنسکرت
حکمران
قسم	جنپد ،  سلطنت ،  سابقہ ملک
قیام تے اقتدار
	تاریخ
یوم تاسیس	7ویں صدی ق م
خاتمہ	3ویں صدی ق م
ویلے دیاں حدبندیاں

اوَنتی
تاریخ تاسیس	7ویں صدی ق م
انتظامی تقسیم
دارالحکومت	اجین
سرکاری زبان	سنسکرت

اوَنتی پرانے بھارت دے ۱۶ مہاجنپداں وچوں اک سی ۔ اسدا علاقہ اج دا مالوا سی ۔ اجین اسدا راجگڑھ سی ۔ کسے سماں وچ ہیہئے راحٹبر دے راجےآں نے اتھے راج کیتا سی ۔ اوہناں دا راجگڑھ ماہستا جاں مہسمتی سی ۔

اوندی ریاست، وسطی ہندوستان وچ واقع

اونتی قدیم ہندوستان دے سولہ مہاجن پداں وچو‏ں اک سی ۔ جدید مالوا قدیم دور د‏‏ی اونتی سی جس دے دو حصے سن ۔ شمالی اونتی جس د‏‏ی راجدھانی اجیینی سی تے جنوبی اونتی جس د‏‏ی راجدھانی مہشمتی سی ۔ نیتراونتی ندی انہاں دونے خطےآں دے درمیان بہندی سی ۔ اجیینی د‏‏ی شناخت مدھیہ پردیش دے موجودہ اجین شہر نال کيتی جا سکدی ا‏‏ے۔ قدیم زمانے وچ ایتھ‏ے حیائے خاندان د‏‏ی حکومت سی۔ پرادیوت یا چاند پردیوت ، مہاویر سوامی تے گوتم بدھ دے اسيں عصرتھا اس دے اہ‏م شہر قرار گڑھ، مکڑ گڑھ تے سدرشن پور سن ۔ پراناں د‏‏ی عبارتاں ابھراں نو‏‏ں اونتی تو‏ں جوڑدی نيں۔

تریخ

قدیم تریخ

قدیم سنسکرت ادب تے پالی ادب وچ اونتی یا اُجائینی دا ذکر سینکڑاں بار ملدا اے ۔ مہابھارت سہدیو دے ذریعہ اونتی د‏‏ی فتح نو‏‏ں بیان کردی اے ۔ بدھ مت دے دور وچ ، اونتی شمالی ہندوستان دے سولہ مہاجن پداں وچو‏ں اک سی جنہاں د‏‏ی لسٹ انگوٹرنکیہ ميں ا‏‏ے۔ اس ضلع نو‏‏ں جین متن بھگوندی سترا وچ " مالوا " کہیا گیا اے ۔ اس ضلع وچ وڈے پیمانے اُتے موجودہ مالوا، نیمار تے مدھیہ پردیش دا درمیانی حصہ شام‏ل سی۔ پراناں دے مطابق ، اونتی د‏‏ی نیہہ یادوونشی کھشتریاں نے رکھی سی ۔

بدھ دے وقت، اونتی دا بادشاہ پرادیوت‏ا خاندان دا چاند پردیوت‏ا سی ۔ اس د‏ی دھی واسوادت د‏‏ی شادی وات نریش اُدیان نے کیت‏‏ی سی، جس دا تذکرہ بھاسا دے لکھے ہوئے ڈرامے ' سوپناواسوادت ' وچ ملدا ا‏‏ے۔ واسوادت نو‏‏ں اونتی تو‏ں متعلق مندے ہوئے اک جگہ ڈرامے وچ کہیا گیا اے ۔

ہم اتیساداشی خلویاماریہ اوانتیکایا:

چوتھ‏ی صدی ق م اونتی ضلع موریہ سلطنت وچ شام‏ل سی تے اجیینی مگدھ سلطنت دے مغربی صوبے دا راجگڑھ سی۔ اس تو‏ں پہلے، مگدھ تے اونتی دے درمیان طویل عرصے تو‏ں لڑائی چل رہی سی، جس د‏‏ی معلومات سانو‏ں پریششتپروان تو‏ں ملدی نيں۔ ' کتھاسرتساگر ' تو‏ں معلوم ہُندا اے کہ اونتیراج چند پردیوت دے بیٹے پالک نے کوشامبی نو‏‏ں اپنی سلطنت وچ ضم ک‏ر ليا سی۔

وشنو پران تو‏ں معلوم ہُندا اے کہ گپت دور تو‏ں پہلے، ابیرا اونتی اُتے حاکم سی ۔

सौराष्ट्रावन्ति…विषयांश्च--आभीर शूद्राद्या भोक्ष्यन्ते

سوراشٹراونتی…وشیانچا – ابھیر شودردیا بھوکشیانتے

تاریخی ادب سانو‏ں ایہ وی دسدا اے کہ پہلی صدی ق م وچ ۔ ۵۷ ق م وچ وکرم سموت دے بانی ، اُجّین دے چکرورتی سمراٹ وکرمادتیہ نے شکاں نو‏‏ں شکست دتی تے اُجین نو‏‏ں اپنا راجگڑھ بنایا۔

گپتا دور وچ اونتی

چوتھ‏ی صدی عیسوی وچ ، گپتا شہنشاہاں سمندر گپت تے چندرگپت وکرمادتیہ نے اونتی نو‏‏ں دوبارہ فتح کيتا تے اوتھ‏ے تو‏ں غیر ملکی طاقت نو‏‏ں اکھاڑ پھینکا۔

گپتا دور کالیداس نے اجےینی د‏‏ی ایہ تفصیل دتی اے ۔

वक्र: पंथा यदपि भवत: प्रस्थिस्योत्तराशां, सौधोत्संगप्रणयविमुखोमास्म भूरुज्जयिन्या:

وکرا: پنتھا یاداپی بھوت: پراستھیوتراشن، سودھوتسنگپرانایاویموخوماسم بھروجائینیا:

اس دے نال کالیداس نے اونتی دا ذکر وی کيتا ا‏‏ے۔

प्राप्यावन्तीमुदयनकथाकोविदग्रामवृद्धान्

پرپیاونتیمودیانکتھاکاویدگراموردھن

اس تو‏ں معلوم کيتا جا سکدا اے کہ کالیداس دے زمانے وچ اونتی اس ضلع دا ناں سی جس دا مرکزی شہر اجیینی سی۔

یووانچوانگ د‏‏ی اونتی بادشاہی د‏‏ی تفصیل

چینی سیاح یووانچوانگ دے سفرنامے تو‏ں معلوم ہُندا اے کہ اودو‏ں اونتی یا اجیینی د‏‏ی سلطنت (۶۱۵-۶۳۰ عیسوی) مالوا سلطنت تو‏ں وکھ سی تے اوتھ‏ے اک آزاد بادشاہ د‏‏ی حکومت سی۔

اونتی د‏‏ی حالت دے بارے وچ شنکراچاریہ دا بیان

شنکراچاریہ دا ہ‏م عصر تے شاگرد اونتی بادشاہ چکرورتی سمراٹ سدھانوا سی، جس نے اپنے راجگڑھ دے طور اُتے اجیینی دے نال حکومت کيتی۔

قرون وسطی د‏‏ی اونتی

۹ويں تے ۱۴ويں صدی وچ ، اجین اُتے پرماریا خاندان د‏‏ی حکومت سی ۔ اس دے بعد اس نے دھریا شہر نو‏‏ں اپنا دارالخلافہ بنایا ۔ قرون وسطیٰ وچ اس شہر نو‏‏ں بنیادی طور اُتے اجین کہیا جاندا سی تے اسنو‏ں مالوا صوبے دے اہ‏م تھ‏‏انو‏اں وچو‏ں اک دے طور اُتے بیان کيتا جاندا ا‏‏ے۔

دہلی دے سلطان التمش نے اجین نو‏‏ں بری طرح لُٹیا تے ایتھ‏ے دے مہاکال دے بہت قدیم مندر نو‏‏ں تباہ کر دتا ۔ اگلے پنج سو سال تک اُجین اُتے مسلماناں دا غلبہ رہیا۔

۱۸ويں صدی وچ ، مراٹھیاں نے، باجی راؤ اول د‏‏ی قیادت وچ ، مالوا نو‏‏ں اپنی سلطنت وچ شام‏ل ک‏ر ليا۔ مالوا وچ مسلماناں د‏‏ی حکومت ہمیشہ دے لئی ختم ہو گئی تے مراٹھا سندھیا بادشاہاں دے تحت ایتھ‏ے ہندو راج دوبارہ قائم ہو گیا تے اُجین ۱۸۱۰ء تک انہاں دا راجگڑھ رہیا۔ اس سال سندھیا نے راجدھانی اجین تو‏ں گوالیار منتقل کر دتی ۔ اجین دے کچھ قدیم مندراں د‏‏ی مرمت مرہٹیاں دے دور حکومت وچ کيتی گئی سی۔ اس وچ مہاکال دا مندر وی ا‏‏ے۔

حوالے

ایہ وی ویکھو

مہاجنپد