Tekst źródłowy strony las

{{podobne|-las|-läs|LaaS|Las|lass|lás|läs|lääs|lås}}
== las ({{język polski}}) ==
[[Plik:Brussels Zonienwoud.jpg|thumb|las (1.1)]]
{{wymowa}} {{audio|Pl-las.ogg}}, {{IPA3|las}}, {{AS3|las}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy''
: (1.1) [[gęsty|gęste]] [[zbiorowisko]] [[drzewo|drzew]]; {{wikipedia}}
: (1.2) {{przen}} [[mnóstwo]] [[coś|czegoś]]
{{odmiana}}
: (1.1-2) {{odmiana-rzeczownik-polski
|Mianownik lp = las
|Dopełniacz lp = lasu
|Celownik lp = lasowi
|Biernik lp = las
|Narzędnik lp = lasem
|Miejscownik lp = lesie
|Wołacz lp = lesie
|Mianownik lm = lasy
|Dopełniacz lm = lasów
|Celownik lm = lasom
|Biernik lm = lasy
|Narzędnik lm = lasami
|Miejscownik lm = lasach
|Wołacz lm = lasy
}}
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[pójść|Pójdę]] [[na]] [[spacer]] [[do]] [[las]]u.''
: (1.2) ''[[gdy|Gdy]] [[przejść|przeszliśmy]] [[przez]] [[mgła|mgłę]], [[pojawić się|pojawił się]] [[las]] [[ogromny]]ch [[głaz]]ów.''
{{składnia}}
{{kolokacje}}
: (1.1) las [[liściasty]] / [[iglasty]] / [[mieszany]] • [[sadzić]] / [[pielęgnować]] / [[uprawiać]] / [[wycinać]] / [[karczować]] las • Las [[czeski|Czeski]] • Las [[górnopalatynacki|Górnopalatynacki]] • Las [[głubczycki|Głubczycki]] • Las [[wiedeński|Wiedeński]] • Las [[bawarski|Bawarski]]
: (1.2) las [[głowa|głów]] / [[ręka|rąk]] / [[krzyż]]y
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
: (1.1) [[roślinność]], [[teren]]
{{hiponimy}}
: (1.1) [[łęg]], [[bór]], [[brzezina]], [[buczyna]], [[dębina]], [[dżungla]], [[gaj]], [[gąszcz]], [[grabina]], [[grąd]], [[jedlina]], [[knieja]], [[świerczyna]], [[olszyna]], [[puszcza]], [[regiel]], [[selwa]], [[sośnina]], [[tajga]], [[zagajnik]]<ref>{{USJPonline}}</ref>
{{holonimy}}
{{meronimy}}
: (1.1) [[drzewo]], [[krzew]], [[runo]]
{{pokrewne}}
: {{rzecz}} [[zalesienie]] {{n}}, [[lesistość]] {{ż}}, [[leśnik]] {{m}}, [[leśniczy]] {{m}}, [[leśniczówka]] {{ż}}, [[leśniczyna]] {{ż}}, [[leśny]] {{m}}, [[leśnictwo]] {{n}}, [[Laski]] {{nmos}}
:: {{zdrobn}} [[lasek]] {{m}}, [[laseczek]] {{m}}
: {{czas}} [[zalesiać]] {{ndk}}, [[zalesić]] {{dk}}, [[wylesiać]] {{ndk}}, [[wylesić]] {{dk}}
: {{przym}} [[leśny]], [[przyleśny]], [[lesisty]], [[leśniczy]], [[lasowy]], [[lasówecki]], [[lesisty]]
{{frazeologia}}
: [[być w lesie]] • [[drzewo, które skrzypi, dłużej w lesie stoi]] • [[im głębiej w las, tym więcej drzew]] • [[nauka nie idzie w las]] / [[nauka nie poszła w las|nie poszła w las]] • [[nie czas żałować róż, gdy płoną lasy]]
: zobacz też: [[Aneks:Przysłowia polskie - las|przysłowia o lesie]]
{{etymologia}}
: od {{etym|prasł|*lěsъ}}<ref>{{PoradniaPWN|id=16442|hasło=Laska, las, laser}}</ref>
: {{por}} {{etymn|białor|лес}}, {{etymn|bułg|лес}}, {{etymn|czes|les}}, {{etymn|dłuż|lěs}}, {{etymn|głuż|lěs}}, {{etymn|kasz|las}}, {{etymn|ros|лес}}, {{etymn|scs|лѣсъ}}, {{etymn|słc|les}}, {{etymn|słń|les}}, {{etymn|słowiń|las}} i {{etym2n|ukr|ліс|ліс}}
{{uwagi}}
{{tłumaczenia}}
* albański: (1.1) [[pyll]] {{m}}
* amharski: (1.1) [[ጫካ]]
* angielski: (1.1) [[forest]], [[wood]]
* arabski: (1.1) [[غابة]], [[أيك]]
* baskijski: (1.1) [[baso]]
* baszkirski: (1.1) [[урман]]
* bhodźpuri: (1.1) [[जंगल]] {{m}}
* białoruski: (1.1) [[лес]] {{m}}; (1.2) [[лес]] {{m}}
* birmański: (1.1) [[တော]]
* bośniacki: (1.1) [[šuma]] {{ż}}
* bułgarski: (1.1) [[гора]] {{ż}}, [[лес]] {{m}}; (1.2) [[гора]] {{ż}}
* chiński standardowy: (1.1) {{puprtrad|[[森林]]}} (sēnlín), {{puprtrad|[[林]]}} (lín), {{puprtrad|[[森]]}} (sēn)
* chorwacki: (1.1) [[šuma]] {{ż}}
* czeski: (1.1) [[les]] {{m}}
* dolnołużycki: (1.1) [[góla]] {{ż}}
* duński: (1.1) [[skov]] {{w}}
* elfdalski: (1.1) [[skuog]] {{m}}
* esperanto: (1.1) [[arbaro]], [[arbarego]]
* estoński: (1.1) [[mets]]
* fidżyjski: (1.1) [[veikau]]
* fiński: (1.1) [[metsä]]
* francuski: (1.1) [[forêt]] {{ż}}, [[bois]] {{m}}
* górnołużycki: (1.1) [[lěs]] {{m}}
* grenlandzki: (1.1) [[orpippalik]]
* gudźarati: (1.1) [[જંગલ]] {{n}} (jaṅgala)
* hawajski: (1.1) [[ulu lāʻau]]
* hebrajski: (1.1) [[יער]] {{m}} (ya'ar)
* hindi: (1.1) [[वन]]
* hiszpański: (1.1) [[bosque]] {{m}}, [[foresta]] {{ż}}
* ido: (1.1) [[foresto]], [[bosko]]
* inguski: (1.1) [[хьу]]
* interlingua: (1.1) [[foreste]], [[bosco]]
* islandzki: (1.1) [[mörk]] {{ż}}, [[skógur]] {{m}}
* jaćwieski: (1.1) [[miszta]]
* japoński: (1.1) [[森]] ([[もり]], mori), [[林]] ([[はやし]], hayashi), [[森林]] ([[しんりん]], shinrin)
* jidysz: (1.1) [[וואַלד]] {{m}} (wald)
* kannada: (1.1) [[ಹಳುವು]], [[ಕಾನು]]
* karelski: (1.1) [[mečču]], [[meččy]]
* kaszubski: (1.1) [[las]]
* kataloński: (1.1) [[bosc]] {{m}}
* kazachski: (1.1) [[орман]], [[тоғай]]
* khmerski: (1.1) [[ព្រៃ]]
* komi-permiacki: (1.1) [[вӧр]]
* komi-zyriański: (1.1) [[вӧр]]
* krymskotatarski: (1.1) [[orman]]
* laotański: (1.1) [[ປ່າ]]
* litewski: (1.1) [[miškas]] {{m}}
* łaciński: (1.1) [[boscus]] {{m}}, [[silva]] {{ż}}
* łotewski: (1.1) [[mežs]] {{m}}
* macedoński: (1.1) [[шума]] {{ż}}
* manx: (1.1) [[keyll]] {{ż}}
* niderlandzki: (1.1) [[woud]] {{n}}
* niemiecki: (1.1) [[Wald]] {{m}}, [[Forst]] {{m}}
* nieniecki: (1.1) [[пэ̇дара]]
* norweski (bokmål): (1.1) [[skog]] {{m}}
* norweski (nynorsk): (1.1) [[skog]] {{m}}
* nowogrecki: (1.1) [[δάσος]] {{n}}
* ormiański: (1.1) [[անտառ]]
* osetyjski: (1.1) [[хъӕд]]
* polski język migowy: {{PJM-ukryj| (1.1) {{PJM|las}}}}
* portugalski: (1.1) [[floresta]] {{ż}}
* północnolapoński: (1.1) [[meahcci]]
* rosyjski: (1.1) [[лес]] {{m}}; (1.2) [[лес]] {{m}}
* rumuński: (1.1) [[pădure]] {{ż}}
* sanskryt: (1.1) [[वन]], [[अरण्य]], [[त्रस]], [[दिव]]
* serbski: (1.1) [[шума]] ([[šuma]]) {{ż}}
* słowacki: (1.1) [[les]] {{m}}
* słoweński: (1.1) [[gozd]] {{m}}
* słowiński: (1.1) [[las]]
* sranan tongo: (1.1) [[busi]]
* starofryzyjski: (1.1) [[wold]] {{m}}
* staroirlandzki: (1.1) [[coill]] {{ż}}
* suahili: (1.1) [[msitu]]
* szwedzki: (1.1) [[skog]] {{w}}
* tahitański: (1.1) [[aru]]
* telugu: (1.1) [[అటవి]], [[అడవి]]
* turecki: (1.1) [[orman]]
* ujgurski: (1.1) [[ئورمان]] (orman)
* ukraiński: (1.1) [[ліс]] {{m}}
* volapük: (1.1) [[fot]]
* węgierski: (1.1) [[erdő]]
* wietnamski: (1.1) [[rừng]], [[lâm]]
* wilamowski: (1.1) [[puś]] {{m}}
* włoski: (1.1) [[bosco]] {{m}}, [[foresta]] {{ż}}, [[fustaia]] {{ż}} (''wysoki'')
* wolof: (1.1) [[àll]]
* zachodnioflamandzki: (1.1) [[bus]]
{{źródła}}
<references />

== las ({{język duński}}) ==
{{wymowa}} {{Dania|ˈlaˀs}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik, rodzaj wspólny''
: (1.1) [[szmata]], [[ścierka]]
{{odmiana}}
: (1.1) en las, lasen, laser, laserne
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
: (1.1) ''[[rive]] [[i]] laser'' → [[porwać na strzępy]]
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== las ({{esperanto (morfem)}}) ==
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''{{morfem|eo}}''
: (1.1) [[puszczać]], [[zostawiać]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pochodne}}
: {{czas}} [[lasi]], [[allasi]], [[delasi]], [[ellasi]], [[enlasi]], [[forlasi]], [[postlasi]], [[preterlasi]], [[tralasi]]
: {{rzecz}} [[allaso]], [[ellaso]], [[enlaso]], [[forlaso]], [[postlaso]], [[preterlaso]], [[tralaso]]
: {{przym}} [[tralasema]]
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== las ({{język francuski}}) ==
{{wymowa}}
: {{audio|Fr-las.ogg}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Lepticed7-las.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-LoquaxFR-las.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Poslovitch-las.wav}}
{{znaczenia}}
''przymiotnik''
: (1.1) [[zmęczony]]
{{odmiana}}
: (1.1) {{lp}} las {{m}}, lasse {{ż}}; {{lm}} las {{m}}, lasses {{ż}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
: (1.1) [[épuisé]], [[fatigué]]
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
: {{czas}} [[lasser]]
: {{rzecz}} [[lassitude]] {{ż}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== las ({{język hiszpański}}) ==
{{wymowa}}
: {{IPA3|las}}
: {{audio|LL-Q1321 (spa)-AdrianAbdulBaha-las.wav}} {{audio|LL-Q1321 (spa)-Txtdgtl-las.wav}}
{{znaczenia}}
''{{forma rodzajnika|es}}''
: (1.1) ''forma żeńska liczby mnogiej rodzajnika określonego ([[el#es|el]])'' → ''nie tłumaczy się''
''{{forma zaimka|es}}''
: (2.1) ''forma słaba zaimka osobowego 3. {{os}} {{ż}} {{lm}} ([[ellas#es|ellas]]) w funkcji dopełnienia bliższego'' → [[one|je]]
{{odmiana}}
: (2.1) {{zaimek-osobowy-hiszpański}}
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[estadísticamente|Estadísticamente]], '''[[el|las]]''' [[mujer]]es [[vivir|viven]] [[más]] [[tiempo]] [[que]] [[el|los]] [[hombre]]s.'' → [[statystyczny|Statystycznie]] [[kobieta|kobiety]] [[żyć|żyją]] [[długo|dłużej]] [[niż]] [[mężczyzna|mężczyźni]].
: (2.1) ''— ¿[[ver|Has visto]] [[a]] [[mi]]s [[hermana]]s? — [[sí|Sí]], '''[[ellas|las]]''' [[ver|he visto]].'' → — [[widzieć|Widziałeś/aś]] [[mój|moje]] [[siostra|siostry]]? — [[tak|Tak]], [[widzieć|widziałem/am]] '''[[one|je]]'''.
{{składnia}}
: (2.1) zawsze na początku grupy werbalnej oprócz form enklitycznych bezokolicznika, imiesłowu czynnego (''[[gerundio]]'') i trybu rozkazującego, jak również pozostałych form o czysto literackim charakterze: ''[[ver]]las, [[amar|amándolas]], [[levantar|levántalas]], [[coger|cójolas]]''
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== las ({{język irlandzki}}) ==
{{wymowa}} {{IPA|l̪ˠasˠ}}
{{znaczenia}}
''czasownik przechodni''
: (1.1) [[podpalać]], [[zapalać]], [[rozpalać]], [[wzniecać]]
''czasownik nieprzechodni''
: (2.1) [[zapalać się]], [[zajmować się]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== las ({{język kaszubski}}) ==
[[Plik:Brussels Zonienwoud.jpg|thumb|las (1.1)]]
{{wymowa}}
: {{IPA|lɑ̈s}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik, rodzaj męski''
: (1.1) [[las]]<ref>https://iecor.clld.org/languages/kashubian</ref>
{{odmiana}}
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[stôri|Stôri]] [[jak]] [[Òlëwa|òlëwsczi]] [[las]]'' → [[bardzo]] [[stary]] ({{dosł}} [[stary]] [[jak]] '''[[las]]''' [[oliwski]])
{{składnia}}
{{kolokacje}}
: (1.1) ''[[bùczënowi]] las'' → [[las]] [[bukowy]] • ''[[miészóny]] las'' → [[las]] [[mieszany]] • ''[[nieprzedërchóny]] las'' → [[las]] [[dziewiczy]]
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
: {{rzecz}} [[pralas]]
: {{przym}} [[przëlasny]], [[przedlasny]]
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
: od {{etym|prasł|*lěsъ}}
: {{zob|las#pl|polskie znaczenie}}
{{uwagi}}
{{źródła}}
<references />

== las ({{język niemiecki}}) ==
{{wymowa}}
: {{IPA3|laːs}} {{audio|De-las.ogg}}
: {{audio|LL-Q188 (deu)-Natschoba-las.wav}}
{{znaczenia}}
''{{forma czasownika|de}}''
: (1.1) {{niem-praet|lesen}}
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== las ({{język starofrancuski}}) ==
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''wykrzyknik''
: (1.1) [[niestety]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}
: {{importEnWikt|starofrancuski}}