Zapluty karzeł reakcji

Zapluty karzeł reakcji – propagandowe i pogardliwe określenie używane w okresie Polski Ludowej wobec żołnierzy Armii Krajowej, związane z plakatem Włodzimierza Zakrzewskiego zatytułowanym Olbrzym i zapluty karzeł reakcji, wydrukowanym w Łodzi w lutym 1945 r. przez Oddział Propagandy Głównego Zarządu Polityczno-Wychowawczego Wojska Polskiego. Plakat przedstawiał biegnącego z bronią gotową do strzału żołnierza ludowego Wojska Polskiego i opluwającego go karłowatego człowieczka z zawieszoną na szyi tabliczką z napisem „AK”. Plakat był też znany pod nazwą AK – zapluty karzeł reakcji, stanowiąc element kampanii propagandowej skierowanej przez władze komunistyczne przeciw Polskiemu Państwu Podziemnemu. Plakat przestano rozpowszechniać latem 1945 r., po utworzeniu Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej^[1]^[2].

Do określenia nawiązuje tytuł książki żołnierza Armii Krajowej Piotra Woźniaka Zapluty karzeł reakcji: wspomnienia AK-owca z więzień w PRL, wydanej w Londynie w 1980 r.

Odniesienia historyczne

Znany jest fakt użycia przez Józefa Piłsudskiego określenia zapluty karzeł wobec Narodowej Demokracji. W czasie przemówienia 3 lipca 1923 w hotelu „Bristol” w Warszawie powiedział^[3]:

[...] zapluty karzeł na krzywych nóżkach, wypluwający swą brudną duszę, opluwający mnie zewsząd [...], śledzący moje kroki, robiący małpie grymasy, przekształcający każdą myśl odwrotnie; ten potworny karzeł pełzał za mną jak nieodłączny duch [...], krzyczący frazesy, wykrzywiający potworną gębę, wymyślający jakieś niesłychane historie; ten karzeł był moim nieodstępnym druhem, nieodstępnym towarzyszem doli i niedoli, szczęścia i nieszczęścia, zwycięstwa i klęski.

Stanisław Mackiewicz stwierdził, że Piłsudski używając tego określenia „mścił się w ten sposób na Stanisławie Strońskim, który istotnie był gruby i mały”^[4].

Zobacz też

Przypisy

↑ Dariusz Baliszewski, Andrzej Krzysztof Kunert „Ilustrowany przewodnik po Polsce stalinowskiej” t.1 1944-1945, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, ISBN 83-01-12906-9, s. 209–210.
↑ Mariusz Mazur, „AK – zapluty karzeł reakcji”. Błąd w sztuce. w: Propaganda w systemach demokratycznych i niedemokratycznych. Red. Jacek Witold Wołoszyn, Lublin 2015, wyd. Katolicki Uniwersytet Lubelski ISBN 978-83-7702-996-1, s. 164-168.
↑ Ewa Maj: Zapluty karzeł, czyli fragment dziejów stosunków między Narodową Demokracją a Józefem Piłsudskim w latach 1918–1921, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Lublin, Polonia, vol. IV, sectio K, 1997, s. 47.
↑ Stanisław Mackiewicz: Zielone oczy, Universitatis, Kraków 2012, s. 75.

Bibliografia

Dariusz Baliszewski, Andrzej Krzysztof Kunert „Ilustrowany przewodnik po Polsce stalinowskiej” t.1 1944-1945, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, ISBN 83-01-12906-9, s. 209–210.
Mariusz Mazur, „AK – zapluty karzeł reakcji”. Błąd w sztuce. w: Propaganda w systemach demokratycznych i niedemokratycznych. Red. Jacek Witold Wołoszyn, Lublin 2015, wyd. Katolicki Uniwersytet Lubelski, ISBN 978-83-7702-996-1, s. 135–179.

Linki zewnętrzne

Zaplute karły reakcji. Polskie podziemie niepodległościowe 1944-1956. ipn.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-27)].
„Olbrzym i zapluty karzeł reakcji” – Komunistyczny plakat propagandowy wyszydzający Armię Krajową

[1] Dariusz Baliszewski, Andrzej Krzysztof Kunert „Ilustrowany przewodnik po Polsce stalinowskiej” t.1 1944-1945, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, ISBN 83-01-12906-9, s. 209–210.

[2] Mariusz Mazur, „AK – zapluty karzeł reakcji”. Błąd w sztuce. w: Propaganda w systemach demokratycznych i niedemokratycznych. Red. Jacek Witold Wołoszyn, Lublin 2015, wyd. Katolicki Uniwersytet Lubelski ISBN 978-83-7702-996-1, s. 164-168.

[3] Ewa Maj: Zapluty karzeł, czyli fragment dziejów stosunków między Narodową Demokracją a Józefem Piłsudskim w latach 1918–1921, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Lublin, Polonia, vol. IV, sectio K, 1997, s. 47.

[4] Stanisław Mackiewicz: Zielone oczy, Universitatis, Kraków 2012, s. 75.

[1]

[2]

[3]

[4]