Zamek w Lidzie

Zamek w Lidzie
	nr rej. 411Г000328
Państwo	Białoruś
Obwód	grodzieński
Miejscowość	Lida
Typ budynku	zamek
Inwestor	Olgierd Giedyminowic
Rozpoczęcie budowy	1370-1380
Zniszczono	1710
Odbudowano	lata 20. XX w., po 1982
Pierwszy właściciel	Olgierd Giedyminowic
	Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego Zamek w Lidzie
	Położenie na mapie Białorusi Zamek w Lidzie
	53°53′08,84″N 25°18′11,23″E/53,885790 25,303120
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zamek w Lidzie – warowna budowla z XIV wieku znajdująca się w Lidzie.

Historia

Warownia była wzmiankowana w połowie XIV wieku w czasach panowania litewskiego księcia Olgierda, ponieważ przekazał on Lidę we władanie swemu faworytowi Wojdyle. W swojej murowanej postaci zamek przypuszczalnie został zbudowany przez Olgierda około lat 1370-1380 razem w zamkami w Miednikach i Krewie^[1]. Po śmierci Olgierda zamek stał się własnością jego syna Jagiełły. W 1392 książę Witold przy pomocy Krzyżaków zdobył zamek. W 1394 zamek był oblegany ponownie przez Krzyżaków, tym razem jednak bezskutecznie.

W 1406 zamek był oblegany przez księcia smoleńskiego Jerzego Światosławicza. W 1433 podczas buntu przeciwko Zygmuntowi Kiejstutowiczowi zamek obległ książę Świdrygiełło. W 1422 na zamku w Lidzie przebywał król Władysław Jagiełło z poślubioną w Nowogródku księżniczką Zofią Holszańską. W 1506 pod zamkiem zebrały się wojska polskie i litewskie, które następnie pokonały Tatarów krymskich w bitwie pod Kleckiem.

Podczas wojny polsko-rosyjskiej w roku 1659 zamek szturmowały wojska moskiewskie. Zamek najbardziej ucierpiał w roku 1710, gdy spaliły go szwedzkie wojska Karola XII podczas III wojny północnej. Po 1791 roku, gdy zostało spalone miasto, rabunkowo zaczęto rozbierać zamek na materiał budowlany. Podczas powstania w 1794 na zamku doszło do starcia pomiędzy wojskami Tadeusza Kościuszki i wojskami rosyjskimi. W latach 20. XX wieku miejscowe polskie władze zaczęły zamek odbudowywać. Na dziedzińcu zamkowym znajdowało się boisko przysposobienia wojskowego^[2]. Obecnie prace rekonstrukcyjne są kontynuowane od 1982 roku. Po 2007 roku zrekonstruowano m.in. wieżę i drewnianą galerię obronną ciągnącą się wzdłuż korony murów ze strzelnicami. W jednej z wież mieści się muzeum.

Architektura

Lida należy do tego samego typu zamków kasztelowych co Krewo czy Miedniki. Zamek ma kształt czworoboku o wymiarach 93,5 x 83,45 x 80 x 84 m, z dwoma narożnymi wieżami o 5 kondygnacjach. Wjazd znajdował się przez most zwodzony od strony wschodniej obok wieży. Mury miały grubość od 1,5 do 2 metrów i wysokość około 12-15 metrów. Zwieńczone były krenelażem.

Galeria

Zamek przed 1913 r.
Wejście na zamek w latach 20. XX wieku
Prezydent Ignacy Mościcki oraz wojewoda Beczkowicz na zamku, październik 1929 r.
Ćwiczenia w lipcu 1939 r.
Wieża narożna
Dziedziniec
Dziedziniec
Wykusz latrynowy
Brama zamkowa
Zamek w 2007 r.
Zamek widziany od strony jeziora

Bibliografia

Polak Tadeusz, Zamki na kresach: Białoruś, Litwa, Ukraina, Pracownia Badań i Konserwacji Obiektów Zabytkowych, Wydawnictwo „Pagina”, Warszawa 1997, s. 151. ISBN 83-86351-11-X

Przypisy

↑ Aleksandras Vaskelis, Dainius Balciunas „Lokacja średniowiecznego miasta w Kownie”, [w:] „Procesy lokacyjne w Europie Środkowo-Wschodniej”, Wrocław 2006, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, s.412
↑ Тарас Щирый: Как Лидский замок при Польше превратили в футбольный стадион. nn.by, 5 kwietnia 2018. [dostęp 2020-05-26]. (ros.).

Linki zewnętrzne

Zamek w Lidzie na belarus.by
Zamek w Lidzie // Wandalin Szukiewicz, Ziemia. Warszawa, 18 listopada 1911. Rok II. Nr 46. ss. 748-749.
Archiwalne widoki zamku w bibliotece Polona

[1] Aleksandras Vaskelis, Dainius Balciunas „Lokacja średniowiecznego miasta w Kownie”, [w:] „Procesy lokacyjne w Europie Środkowo-Wschodniej”, Wrocław 2006, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, s.412

[nnn-2] Тарас Щирый: Как Лидский замок при Польше превратили в футбольный стадион. nn.by, 5 kwietnia 2018. [dostęp 2020-05-26]. (ros.).

[1]

[2]