Wyspa skarbów

Wyspa skarbów

Treasure Island

Okładka powieści – wydanie anglojęzyczne (1911}
Autor	Robert Louis Stevenson
Typ utworu	Powieść przygodowa
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Wielka Brytania
Język	angielski
Data wydania	1882

Wyspa skarbów (ang. Treasure Island) – powieść przygodowa autorstwa szkockiego pisarza Roberta Louisa Stevensona opowiadająca o losach piratów, poszukujących ukrytego skarbu. Po raz pierwszy wydano ją w całości w roku 1883, natomiast w latach 1881–1882 ukazywała się w odcinkach w czasopiśmie dla dzieci „Young Folks”. Stevenson wpadł na pomysł napisania Wyspy skarbów, kiedy dla zabawy narysował swojemu dwunastoletniemu przybranemu synowi Lloydowi Osbourne’owi mapę i jednocześnie wymyślił objaśniającą ją historyjkę o piratach. Następnie zaczął sukcesywnie pisać przygodową opowieść, która ukazywała się w odcinkach w periodyku dla dzieci. Powieść była kilkanaście razy ekranizowana.

Treść

Bohaterem książki jest Jim Hawkins, chłopiec, który pracuje w tawernie „Admiral Benbow”. Bierze on udział w wyprawie osób poszukujących – na podstawie tajemniczej mapy – skarbu legendarnego kapitana piratów Flinta. Wśród załogi statku znajdują się dawni towarzysze Flinta, którzy pragną odzyskać utracone łupy.

Z tej popularnej książki pochodzi większość znanych wyobrażeń i mitów o piratach, w tym ikoniczna postać pirata – Długiego Johna Silvera, kucharza okrętowego, z drewnianą nogą, a także tzw. „czarna plama” i sławna piosenka o „Umrzyka Skrzyni”. Jej znany refren brzmiał:

Piętnastu chłopa na „Umrzyka Skrzyni”

Jo ho ho! I butelka rumu.

Piją na umór! Resztę czart uczyni!

Jo ho ho! I butelka rumu.

Prequel i midquel

Wielka popularność „Wyspy skarbów” spowodowała, że amerykański pisarz A.D. Howden Smith napisał powieść „Złoto z Porto Bello” („Porto Bello Gold” 1924, wyd. polskie 1926), opisującą wydarzenia poprzedzające fabułę „Wyspy Skarbów” – jej treść wyjaśnia, skąd na wyspie wzięły się tytułowe skarby. Choć nie dorównała popularnością oryginałowi, powieść Howdena Smitha była również wydana wielokrotnie w wielu krajach, w tym w Polsce.

Alternatywną wersję stanowią „Przygody Bena Gunna” („Adventures of Ben Gunn” 1956, wyd. polskie 1976, tłum. Krystyna Tarnowska) opowiedziane przez Bena Jimowi po powrocie z Wyspy Skarbów. Jak zaznaczył autor powieści, brytyjski pisarz i dramaturg Ronald Frederick Delderfield: ta książka nie jest dalszym ciągiem „Wyspy Skarbów” ani nie jest – ufam – jej kiepskim naśladownictwem. Jest raczej uzupełnieniem, i to takim, sądzę, które Stevenson mógłby zaaprobować przynajmniej jako pomysł.

Nawiązania w kulturze

Ważniejsze ekranizacje filmowe i telewizyjne

• Wyspa skarbów – amerykański film niemy z 1920 roku
• Wyspa skarbów – amerykański film z 1934 roku
• Wyspa skarbów – radziecki film z 1938 roku
• Wyspa skarbów – amerykański film z 1950 roku
• Muppety na Wyspie Skarbów – amerykański film z 1996 roku
• Dzieci wśród piratów – japoński film animowany z 1971 roku
• Wyspa skarbów – niemiecko-włosko-hiszpańsko-francusko-brytyjski film z 1972 roku
• Wyspa skarbów – radziecki trzyczęściowy film z 1982 roku
• Wyspa skarbów – francusko-chilijski film z 1985 roku
• Wyspa skarbów – australijski film animowany z 1987 roku
• Wyspa skarbów – radziecki film animowany z 1988 roku
• Wyspa skarbów – amerykańsko-brytyjski film z 1990 roku
• Legendy Wyspy Skarbów – brytyjski serial animowany z 1993 roku
• Wyspa skarbów – kanadyjski film z 1999 roku
• Wyspa skarbów – amerykański film animowany z 2002 roku
• Planeta skarbów – amerykański film animowany z 2002 roku
• Wyspa skarbów – niemiecki film z 2007 roku
• Wyspa skarbów – brytyjsko-irlandzki dwuczęściowy miniserial z 2012 roku

Inne

Serial Piraci luźno nawiązuje do Wyspy skarbów oraz jej prequela pt. Złoto z Porto Bello. Występują w nim takie postacie jak John Silver, Billy Bones, czy Kapitan Flint.

Linki zewnętrzne

• Wyspa skarbów w serwisie Wolne Lektury
• Wyspa skarbów – tekst powieści w przekładzie Józefa Birkenmajera (z ilustracjami Newella Conversa Wyetha)
• Polskie wydania powieści w bibliotece Polona