Przejdź do zawartości

Trepcza

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Trepcza
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

sanocki

Gmina

Sanok

Liczba ludności (2020)

1132[2]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

38-500[3]

Tablice rejestracyjne

RSA

SIMC

0359712[4]

Położenie na mapie gminy wiejskiej Sanok
Mapa konturowa gminy wiejskiej Sanok, w centrum znajduje się punkt z opisem „Trepcza”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Trepcza”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Trepcza”
Położenie na mapie powiatu sanockiego
Mapa konturowa powiatu sanockiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Trepcza”
Ziemia49°35′08″N 22°11′08″E/49,585556 22,185556[1]
Szkoła
Dawna greckokatolicka cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Trepczy
Pomnik Jana Pawła II w Trepczy

Trepcza (ukr. Терепча) – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Sanok[5][4]. Leży u podnóża południowego stoku masywu Kopacza w pasmie Gór Słonnych na Pogórzu Dynowskim. Przez wieś przepływa rzeka Sanoczek uchodząca z lewego brzegu do Sanu.

Integralne części wsi

[edytuj | edytuj kod]
Integralne części wsi Trepcza[5][4]
SIMC Nazwa Rodzaj
0359729 Podglinice część wsi
0359735 Podlas część wsi
0359741 Za Kościołem część wsi
0359758 Za Sanoczkiem część wsi

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Wieś lokowana przez księcia Jerzego II, jako wieś służebna grodu sanockiego.

Wieś królewska położona na przełomie XVI i XVII wieku w ziemi sanockiej województwa ruskiego[6], w drugiej połowie XVII wieku należała do folwarku zasańskiego starostwa krośnieńskiego[7].

W połowie XIX wieku właścicielami posiadłości tabularnej w Trepcza byli Koźma i Rodzeń[8]. Pod koniec XIX wieku właścicielem tabularnym dóbr we wsi był Bolesław Zatorski[9]. W 1905 Juliusz Koźma posiadał we wsi obszar 325,9 ha[10], a w 1911 posiadał 322 ha[11]. Do 1939 właścicielem dóbr Trepcza był Mieczysław Woliński[12].

W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Trepcza, po jej zniesieniu w gromadzie Jurowce. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Z dniem 1 stycznia 2023 do obszarzu miasta Sanoka został włączony teren 102 ha z sołectwa Trepcza[13].

Toponimia

[edytuj | edytuj kod]

Archeologia

[edytuj | edytuj kod]

Na terenie wsi na wzgórzu Fajka odkryto, podczas prac archeologicznych, dwa grodziska[14]

  • Horodyszcze zbudowane przez kulturę Otomani (ok. 1500 rok p.n.e.), a potem przez Celtów (do II wieku) i następnie przez lechickie plemię Lędzian (od VIII wieku)
  • Horodna oraz cmentarzysko kurhanowe. Na terenie grodziska znaleziono elementy spalonej świątyni. Grodziska oraz osada datowane są na okres z przedziału od VIII do XIII wieku. Jest to jedno z czterech zachowanych wielkich grodzisk z przełomu IX/X w. w południowo-wschodnim zakątków Polski (Wietrzno-Bóbrka, Brzezowa, i Trzcinica) na których czele stał w średniowieczu velmi silen knez u Vislech[15]. Znalezione tam artefakty, oraz historia regionu pozwala określić grody jako lędziańskie, przez innych określane po prostu jako ruskie ponieważ przymiotnik ruski oznaczał wówczas przynależność polityczną, a nie etniczną.

Religia i upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Mieszkańcy

[edytuj | edytuj kod]

Nazwiska mieszkańców XIX wiek: Babiak, Basnik, Bohenko, Wahanka, Wenhryn, Wołowec, Hajdak, Gładysz, Huczko, Drabik, Drozd, Zając, Kapcio, Kerman, Kociuba, Krem, Muzyk, Ozupko, Pakosz, Paciorka, Podobiński, Smoła, Słomiany, Starak, Strogi, Tandor, Fenio, Chimiak, Cap, Czufin, Szapka, Szwed, Jaroszczak.

Do roku 1939 we wsi znajdował się dwór którego właścicielem był Antoni Woliński. Po 1947 roku we wsi zamieszkał Czesław Żak[16].

Pobliskie miejscowości

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Podobne nazwy

[edytuj | edytuj kod]
  • Trepcza; albań. Trepça, serb. Trepča – osada założona przez saskich górników w roku 1303, jako wieś Trepice[17]
  • Trybsz

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 140380
  2. Raport o stanie gminy Sanok za 2020 rok [online], Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Sanok, 6 maja 2021, s. 7 [dostęp 2022-02-08] (pol.).
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1294 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie, [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. "Ziemie Ruskie" Rzeczypospolitej, Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 4.
  7. Lustracja województwa ruskiego 1661-1665. Cz. 1, Ziemia Przemyska i Sanocka, wydali Kazimierz Arłamowski i Wanda Kaput, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970, s. 285.
  8. Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 223.
  9. Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 216.
  10. Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 405.
  11. Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 20.
  12. Książka telefoniczna. 1939. s. 707. [dostęp 2015-05-26].
  13. Marek Winiarski: Sanok będzie większy, od nowego roku przyłączy część Trepczy. rzeszow.tvp.pl, 2022-07-27. [dostęp 2023-01-12].
  14. "7. Trepcza, gm. Sanok, stan. 1, 2 – zespół dwóch grodzisk wczesnośredniowiecznych z reliktami starszego osadnictwa (epoka brązu, okres lateński) i unikatowym obiektem sakralnym (cerkwią) i cmentarzem przycerkiewnym z okresu wczesnego średniowiecza." [w:] Urząd Marszałkowski-Departament Edukacji i Kultury. Program opieki nad zabytkami w województwie podkarpackim. Rzeszów. 2006
  15. Władysław Krygowski. Beskid Niski : Pogórze Ciężkowickie (część wschodnia) i Pogórze Strzyżowsko-Dynowskie (część zachodnia). 1977. s. 33
  16. Józef Ząbkiewicz. Drogi zwycięstwa. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 4, Nr 11 (338) z 10-20 kwietnia 1985. Sanocka Fabryka Autobusów. 
  17. Trepce, Trepia (Trepice, Tripce, Trepca, Tripza, Trepza, Trepia; "Trepice 1303 as a mining settlement and home to a Catholic parish. The Catholic Church was permitted under the patronage of Ragusan merchant colonies and Saxon miner." [w:] Kosovo: the Bradt travel guide, Gail Warrander, Verena Knaus. 2008

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]