Stefan Mustafa Abramowicz

Stefan Mustafa Abramowicz
Munia
	porucznik
Data i miejsce urodzenia	20 stycznia 1915 ; Kleck
Data i miejsce śmierci	9 kwietnia 2018 ; Manchester
	Przebieg służby
Lata służby	1937–1947
Siły zbrojne	Wojsko Polskie; Polskie Siły Zbrojne w ZSRR (1941–1942); Polskie Siły Zbrojne
Jednostki	1 Szwadron Tatarski
Główne wojny i bitwy	kampania wrześniowa; bitwa o Monte Cassino
	Odznaczenia

Stefan Mustafa Abramowicz ps. Munia (ur. 20 stycznia 1915 w Klecku, zm. 9 kwietnia 2018 w Manchesterze^[1]) – polski ułan pochodzenia tatarskiego z 1 szwadronu tatarskiego 13 pułku Ułanów Wileńskich, żołnierz 2 Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa, uczestnik bitwy o Monte Cassino, porucznik Wojska Polskiego w stanie spoczynku.

Życiorys

Młodość

Urodził się 20 stycznia 1915^[2] w Klecku niedaleko Nieświeża, w rodzinie polskich Tatarów – właściciela garbarni Ibrahima Abramowicza i zajmującej się ogrodnictwem Fursii Aleksandrowicz. Miał pięcioro rodzeństwa. W prywatnej szkole uczył się czytania Koranu w języku arabskim. W 1925 poszedł do szkoły powszechnej w Klecku. Aby pomoc rodzicom w pracy na gospodarce, naukę musiał zakończył w wieku 15 lat.

Służba wojskowa i okres II wojny światowej

15 września 1937 został powołany do czynnej służby wojskowej na okres dwóch lat, którą odbywał w 1 szwadronie tatarskim 13 pułku Ułanów Wileńskich Wojska Polskiego w Nowej Wilejce. W trakcie polskiej wojny obronnej we wrześniu 1939 oddelegowano go do wysyłania pociągami z koszar pułku i uzupełniania jednostek czynnego wojska przybyłymi rezerwistami kierowanymi na front zachodni. Razem ze swoim szwadronem brał udział w walkach z Niemcami na Mazowszu i Lubelszczyźnie^[3].

27 września 1939 został aresztowany i osadzony w obozie jenieckim dla szeregowców w Kozielsku. Po dwumiesięcznym brutalnym śledztwie został w listopadzie 1939 skierowany do prac przy naprawie dróg i remoncie lotnisk w rejonie Lwowa i Przemyśla, a później jako pracownik przymusowy wysłany do kopalni Rudy Żelaza w Krzywym Rogu^[4]. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej został w lipcu 1941 ewakuowany w kolumnie marszowej do obozu jenieckiego w Starobielsku. Następnie na mocy układu Sikorski-Majski został zwolniony z obozu i wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych formowanych w ZSRR^[5]. W kwietniu 1942 wraz z armią dostał się, poprzez port w Krasnowodzku, do Iranu. Przez Irak i Palestynę dotarł do Egiptu.

Został elektrykiem pojazdów mechanicznych szwadronowej czołówki naprawczej. Od kwietnia 1944 służył jako czołgista w 1 pułku Ułanów Krechowieckich 2 Warszawskiej Brygady Pancernej 2 Korpusu, który włączono do 8 Armii Wojsk Sprzymierzonych, dowodzonej przez gen. Olivera Leese. Brał udział w kampanii włoskiej, walcząc m.in. w bitwie o Monte Cassino^[6]. W czerwcu 1944, ranny w czołgu podczas boju pod Ankoną, trafił do szpitala polowego. W lutym 1945 z nową załogą brał udział w wyzwoleniu Loreto oraz Bolonii.

Po wojnie

Po demobilizacji Polskich Sił Zbrojnych, będąc w stopniu starszego ułana, przypłynął z polskimi żołnierzami okrętem „Mauretania” do Liverpoolu w Anglii. Służbę wojskową zakończył w 1947. Ze względu na zajęcie Wileńszczyzny przez Związek Radziecki pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii^[7]. W 1971 odwiedził pierwszy raz po wojnie swoje rodzinne strony. W 1984 rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie nadał mu stopień plutonowego w korpusie podoficerów kawalerii.

W październiku 2000 został awansowany na stopień podporucznika, a w lipcu 2016 na stopień porucznika i odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[6].

Życie prywatne

Po zakończeniu wojny osiadł na stałe w Manchesterze. W grudniu 1949 ożenił się z polską Tatarką Haliną Milkamanowiczówną (1926–1999) ze Słonimia na Kresach. Miał z nią dwie córki: Mary i Janet.

Odznaczenia

Publikacje

Wędrówka życiowa, Autobiografia (Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 2004)
Droga mojego życia (Muzułmański Związek Religijny RP Najwyższe Kolegium Muzułmańskie, 2016; ISBN 978-83-934341-7-6)

Przypisy

↑ Zmarł Stefan Mustafa Abramowicz. Ostatni Ułan Rzeczypospolitej ze słynnego 1. Szwadronu Tatarskiego 13. Pułku Ułanów Wileńskich. Historykon.pl, 10 kwietnia 2018. [dostęp 2018-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-07)].
↑ Dokumenty podają błędną datę jego urodzin 20 lutego 1916.
↑ TYLKO U NAS. Najstarszy żyjący polski ułan odznaczony przez prezydenta Dudę! Szczerski: „Jest symbolem męstwa i hartu ducha” [online] [dostęp 2017-11-26] .
↑ l, Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej / Aktualności / Ordery i odznaczenia / Stefan Mustafa Abramowicz odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski [online], prezydent.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
↑ Order dla łagiernika – ostatniego ułana Rzeczypospolitej? – DziennikNarodowy.PL [online], dzienniknarodowy.pl [dostęp 2017-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-01] .
↑ ^a ^b Stefan Mustafa Abramowicz odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. prezydent.pl. [dostęp 2016-07-15].
↑ Stefan Abramowicz. Najstarszy ułan Rzeczypospolitej awansowany na porucznika | HISTORIA.org.pl – historia, kultura, muzea, matura, rekonstrukcje i recenzje historyczne [online], historia.org.pl [dostęp 2017-11-26] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g DKAmedia, Ostatni polski ułan, por. Stefan Mustafa Abramowicz, upamiętniony w Manchesterze [online], BritishPoles.uk, 20 października 2019 [dostęp 2022-05-31] (pol.).

[1] Zmarł Stefan Mustafa Abramowicz. Ostatni Ułan Rzeczypospolitej ze słynnego 1. Szwadronu Tatarskiego 13. Pułku Ułanów Wileńskich. Historykon.pl, 10 kwietnia 2018. [dostęp 2018-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-07)].

[2] Dokumenty podają błędną datę jego urodzin 20 lutego 1916.

[3] TYLKO U NAS. Najstarszy żyjący polski ułan odznaczony przez prezydenta Dudę! Szczerski: „Jest symbolem męstwa i hartu ducha” [online] [dostęp 2017-11-26] .

[4] , Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej / Aktualności / Ordery i odznaczenia / Stefan Mustafa Abramowicz odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski [online], prezydent.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).

[5] Order dla łagiernika – ostatniego ułana Rzeczypospolitej? – DziennikNarodowy.PL [online], dzienniknarodowy.pl [dostęp 2017-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-01] .

[biobio-6] Stefan Mustafa Abramowicz odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. prezydent.pl. [dostęp 2016-07-15].

[7] Stefan Abramowicz. Najstarszy ułan Rzeczypospolitej awansowany na porucznika | HISTORIA.org.pl – historia, kultura, muzea, matura, rekonstrukcje i recenzje historyczne [online], historia.org.pl [dostęp 2017-11-26] .

[:0-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g DKAmedia, Ostatni polski ułan, por. Stefan Mustafa Abramowicz, upamiętniony w Manchesterze [online], BritishPoles.uk, 20 października 2019 [dostęp 2022-05-31] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]