Stanisław Marcin Badeni

Stanisław Marcin Badeni
	; Portret autorstwa Kazimierza Pochwalskiego z 1903
	; herbu Bończa
Rodzina	Badeni
Data i miejsce urodzenia	9 sierpnia 1850 ; Surochów
Data i miejsce śmierci	12 października 1912 ; Radziechów
Ojciec	Władysław Badeni
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Marcin Badeni (ur. 9 sierpnia^[1] lub 7 września^[2] 1850 w Surochowie, zm. 12 października 1912 w Radziechowie) – polski prawnik i polityk. Pochodził z rodziny Badenich pieczętującej się herbem Bończa, właściciel dóbr Radziechów, hrabia.

Życiorys

W 1867 ukończył Gimnazjum św. Anny w Krakowie^[3].

Od 1883 był posłem do galicyjskiego Sejmu Krajowego we Lwowie, od 1891 członkiem austriackiej Izby Panów, dwukrotnie marszałkiem krajowym Galicji (1895–1901 i 1903–1912). Uzyskał zwrot Wawelu od armii austriackiej.

W 1893 kupił majątek Koropiec nad Dniestrem na Podolu^[4] gdzie wybudował neorenesansowy pałac, który odziedziczył jego syn Stefan (1885-1961).

W 1898 został odznaczony Wielką Wstęgą Orderu Leopolda^[5]^[6], a w 1893 otrzymał komandorię papieskiego Orderu św. Grzegorza^[7].

Był członkiem dożywotnim Towarzystwa Szkoły Ludowej^[8]. W 1878 otrzymał tytuł członka honorowego Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego we Lwowie^[9].

Był żonaty z Cecylią z hr. Mierów, z którą miał dwóch synów Henryka^[10] i Stefana^[11].

Honorowy obywatel Rzeszowa (24 września 1895) i Lwowa (3 października 1895). Po tym jak w 1912 wskutek stanu zdrowia ustąpił z urzędu marszałka krajowego Galicji, Związek 30 Większych Miast Galicji w uznaniu jego zasług postanowił o przyznaniu jemu tytułu obywatelstwa honorowego, co większość z władz miast-członków potwierdziła przyznaniem takiego wyróżnienia (otrzymał m.in. honorowe obywatelstwo Sanoka 26 czerwca 1912)^[12]^[13].

Znał doskonale język jidysz.

Zmarł 12 października 1912 w Radziechowie^[14]. W tamtejszej rodzinnej kaplicy grobowej został pochowany^[15]. Jego zwłoki balsamował prof. Henryk Kadyi, który w trakcie tych czynności zaciął się w palec, a następnie wskutek zakażenia krwi zmarł^[16].

Przypisy

↑ Stanisław Marcin hr. Badeni h. Bończa (ID: 1.279.123)
↑ Starzyński, s. 209.
↑ Kronika. Zjazd koleżeński. „Kurjer Lwowski”. 167, s. 3, 16 czerwca 1892.
↑ StanisławS. Nicieja StanisławS., Kresowa Atlantyda, t. XII, 2018, s. 240, ISBN 978-83-61915-70-6 .
↑ Odznaczenia jubileuszowe. „Nowa Reforma”, s. 5, Nr 277 z 3 grudnia 1898.
↑ Odznaczenia jubileuszowe. „Echo Przemyskie”, s. 1, Nr 97 z 4 grudnia 1898.
↑ Jerzy SewerJ.S. Dunin-Borkowski Jerzy SewerJ.S., Almanach Błękitny, Warszawa 1908, s. 197 .
↑ Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1912, Kraków 1913, LXXVII .
↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 1069.
↑ Zaślubiny hr. Badeniego z hr. Plater Zyberżanką. „Nowości Illustrowane”. Nr 48, s. 8, 25 listopada 1905.
↑ Bracia Kazimierz i Stanisław Badeni [online], Nowy Kurier Galicyjski, 9 kwietnia 2022 [dostęp 2022-10-30] (pol.).
↑ Z Rady Miejskiej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 1, Nr 26 z 30 czerwca 1912.
↑ Kronika. Z kraju. Sanok, 1 lipca 1912. „Krakus”, s. 5, Nr 27 z 7 lipca 1912.
↑ † Stanisław hr. Badeni. „Kurjer Lwowski”. 474, s. 2, 15 października 1912
↑ Pogrzeb hr. Stanisława Badeniego. „Nowości Illustrowane”. Nr 43, s. 7, 26 października 1912.
↑ Zgon działacza ukraińskiego. „Nowości Illustrowane”. Nr 44, s. 13, 2 listopada 1912.

Bibliografia

Leon Gustaw Dziubiński: Poczet prezydentów, wiceprezydentów i obywateli honorowych miasta Lwowa. Lwów: 1896, s. 23.
Stanisław Starzyński: Badeni Stanisław Marcin hr. (1850—1912). W: Polski Słownik Biograficzny. T. 1: Abakanowicz Abdank Bruno - Beynart Wojciech. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 209-211.
† Stanisław hr. Badeni. „Kurjer Lwowski”. 473, s. 4, 14 października 1912.

Linki zewnętrzne

Stanisław Marcin Badeni: O satyrze : studium literackie (1870) w bibliotece Polona

[1] Stanisław Marcin hr. Badeni h. Bończa (ID: 1.279.123)

[2] Starzyński, s. 209.

[3] Kronika. Zjazd koleżeński. „Kurjer Lwowski”. 167, s. 3, 16 czerwca 1892.

[4] StanisławS. Nicieja StanisławS., Kresowa Atlantyda, t. XII, 2018, s. 240, ISBN 978-83-61915-70-6 .

[5] Odznaczenia jubileuszowe. „Nowa Reforma”, s. 5, Nr 277 z 3 grudnia 1898.

[6] Odznaczenia jubileuszowe. „Echo Przemyskie”, s. 1, Nr 97 z 4 grudnia 1898.

[ab-7] Jerzy SewerJ.S. Dunin-Borkowski Jerzy SewerJ.S., Almanach Błękitny, Warszawa 1908, s. 197 .

[8] Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1912, Kraków 1913, LXXVII .

[9] Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 1069.

[10] Zaślubiny hr. Badeniego z hr. Plater Zyberżanką. „Nowości Illustrowane”. Nr 48, s. 8, 25 listopada 1905.

[11] Bracia Kazimierz i Stanisław Badeni [online], Nowy Kurier Galicyjski, 9 kwietnia 2022 [dostęp 2022-10-30] (pol.).

[12] Z Rady Miejskiej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 1, Nr 26 z 30 czerwca 1912.

[13] Kronika. Z kraju. Sanok, 1 lipca 1912. „Krakus”, s. 5, Nr 27 z 7 lipca 1912.

[14] † Stanisław hr. Badeni. „Kurjer Lwowski”. 474, s. 2, 15 października 1912

[15] Pogrzeb hr. Stanisława Badeniego. „Nowości Illustrowane”. Nr 43, s. 7, 26 października 1912.

[16] Zgon działacza ukraińskiego. „Nowości Illustrowane”. Nr 44, s. 13, 2 listopada 1912.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]