Sphaeradenia

*Sphaeradenia*
	; Sphaeradenia laucheana
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Klad	jednoliścienne
Rząd	pandanowce
Rodzina	okolnicowate
Podrodzina	Carludovicioideae
Rodzaj	Sphaeradenia
	Nazwa systematyczna
	Sphaeradenia Harling; Acta Horti Berg. 17: 3 (1954)
	Typ nomenklatoryczny
	Sphaeradenia angustifolia (Ruiz & Pav.) Harling.
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sphaeradenia Harling – rodzaj wieloletnich epifitów lub roślin niskopączkowych z rodziny okolnicowatych, obejmujący 52 gatunki, występujące w tropikalnej Ameryce, od Kostaryki do Peru i Brazylii^[3].

Morfologia

Pokrój: Średniej wielkości do wysokich rośliny naziemne lub epifityczne, rzadziej pnącza.

Łodyga: Skrócona lub wydłużona, rozgałęziająca się monopodialnie.

Liście: Ulistnienie naprzeciwległe. Blaszki liściowe dwuklapowane.

Kwiaty: Kwiaty jednopłciowe, zebrane w kolbę, wspartą 2–5 liściastymi pochwami, położonymi w górnej połowie pędu kwiatostanowego. Kolby wąsko cylindryczne do szeroko elipsoidalnych. Kwiaty męskie asymetryczne, szypułkowe. Listki okwiatu niekiedy tylko po stronie odosiowej. Pręciki od kilku do wielu, z drobnym gruczołkiem wydzielniczym na wierzchołku główki. Kwiaty żeńskie zrośnięte. Listki okwiatu dobrze rozwinięte. Łożysko pojedyncze, wierzchołkowe. Szyjki słupków zrośnięte w jeden, rzadziej wolne lub nieobecne.

Owoce: Zrośnięte, jagodopodobne^[4].

Systematyka

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016): Należy do podrodziny Carludovicioideae, rodziny okolnicowatych (Cyclanthaceae), w rzędzie pandanowców (Pandanales) zaliczanych do jednoliściennych (monocots)^[1].

Gatunki^[3]

Sphaeradenia acutitepala Harling
Sphaeradenia alba R.Erikss.
Sphaeradenia alleniana Harling
Sphaeradenia amazonica Harling
Sphaeradenia angustifolia (Ruiz & Pav.) Harling
Sphaeradenia asplundii (Harling) Harling
Sphaeradenia brachiolata R.Erikss.
Sphaeradenia buenaventurae Harling
Sphaeradenia carnosa R.Erikss.
Sphaeradenia chiriquensis Harling
Sphaeradenia columnaris R.Erikss.
Sphaeradenia compacta R.Erikss.
Sphaeradenia crassiceps R.Erikss.
Sphaeradenia crocea Harling
Sphaeradenia cuatrecasana Harling
Sphaeradenia danielii Harling
Sphaeradenia distans R.Erikss.
Sphaeradenia duidae Harling
Sphaeradenia fosbergii Harling
Sphaeradenia garciae Harling
Sphaeradenia gigantea R.Erikss.
Sphaeradenia hamata Harling
Sphaeradenia horrida (Harling) Harling
Sphaeradenia killipii (Standl.) Harling
Sphaeradenia laucheana (Mast.) Harling
Sphaeradenia lemaensis Harling

Sphaeradenia magniglobula R.Erikss.
Sphaeradenia marcescens R.Erikss.
Sphaeradenia meridionalis R.Erikss.
Sphaeradenia occidentalis R.Erikss.
Sphaeradenia oligostemon Harling
Sphaeradenia oxystigma R.Erikss.
Sphaeradenia pachystigma Harling
Sphaeradenia pallida R.Erikss.
Sphaeradenia perangusta R.Erikss.
Sphaeradenia praetermissa R.Erikss.
Sphaeradenia proboscidifera R.Erikss.
Sphaeradenia pterostigma Harling
Sphaeradenia pulchra R.Erikss.
Sphaeradenia purpurea Harling
Sphaeradenia rhodocephala (Harling) Harling
Sphaeradenia rostellata R.Erikss.
Sphaeradenia sanctae-barbarae Harling
Sphaeradenia scandens R.Erikss.
Sphaeradenia sphagnicola Harling
Sphaeradenia stenosperma Harling
Sphaeradenia steyermarkii (Harling) Harling
Sphaeradenia stylosa Harling
Sphaeradenia vallensis Harling
Sphaeradenia versicolor R.Erikss.
Sphaeradenia virella R.Erikss.
Sphaeradenia woodsonii Harling

Zagrożenie i ochrona

3 gatunki Sphaeradenia ujęte są w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN, w tym 2 (Sphaeradenia brachiolata i Sphaeradenia versicolor) ze statusem VU (narażone). Oba te gatunki, endemiczne dla Ekwadoru, znane są z pojedynczych stanowisk w Andach, zagrożonych zniszczeniem^[5].

Przypisy

↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-02-25] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. Smithsonian Institution. [dostęp 2011-02-25].
↑ ^a ^b Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-02-25]. (ang.).
↑ G. Harling, G.J. Wilder i R. Eriksson: Cyclanthaceae. W: Klaus Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons. Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 213. ISBN 3-540-64060-6. (ang.).
↑ R. Montúfar i N. Pitman: IUCN 2010. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2010.4.. 2004.

[apweb-1] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-02-25] (ang.).

[2] Index Nominum Genericorum. Smithsonian Institution. [dostęp 2011-02-25].

[kew-3] Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-02-25]. (ang.).

[kub-4] G. Harling, G.J. Wilder i R. Eriksson: Cyclanthaceae. W: Klaus Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons. Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 213. ISBN 3-540-64060-6. (ang.).

[5] R. Montúfar i N. Pitman: IUCN 2010. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2010.4.. 2004.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]