Rihard Jakopič
 Rihard Jakopič, 1905–1910 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki |
malarstwo |
| Epoka | |
Rihard Jakopič (ur. 12 kwietnia 1869 w Lublanie, zm. 21 kwietnia 1943 tamże) – słoweński malarz impresjonistyczny, organizator życia artystycznego w Słowenii.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 12 kwietnia 1869 roku w Lublanie[1] w rodzinie kupieckiej jako najmłodszy z ośmiorga rodzeństwa[2]. W latach 1887–1889 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu u Franza Rumplera, po czym przez rok[1] kształcił się w Monachium w szkole Antona Ažbe[3] i u Karla Rauppa, oraz dwa lata w Pradze u Vojtěcha Hynaisa[1], na tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych[3].
Jakopič jest uznawany za jednego z pionierów słoweńskiego impresjonizmu[3] i sztuki modernistycznej[1]. Jego spuścizna liczy ponad 1200 obrazów i 650 rysunków[3]. Początkowo malował w duchu twórczości Antona Ažbe, lecz pod wpływem prac Moneta zwrócił się ku impresjonizmowi[1]. W serii impresjonistycznych pejzaży próbował uchwycić ducha słoweńskiego krajobrazu[1]. Jego eksperymentalne szkice z lat 1903–1905 takie jak Sončni breg, o rozproszonej kompozycji i farbie nałożonej techniką impastu, przypominały abstrakcyjne studia koloru[1]. Następnie, do 1917 roku tworzył prace o kontrastujących ciepłych i zimnych barwach, które przypominały prace fowistów, choć pod względem atmosfery bliżej im było do intymizmu[1]. Po I wojnie światowej w jego malarstwie pojawiły się silne, ekspresjonistyczne pociągnięcia pędzlem i żywe kolory[4]. Do głównych tematów jego prac z tego okresu należały pejzaże przedstawiające rzekę Sawę, brzozy, praca w polu i martwe natury[4].
Jakopič był czołowym organizatorem życia artystycznego i kulturalnego w Słowenii[1]. W 1909 roku wybudował własnym kosztem[4] pawilon w lublańskim parku Tivoli, w którym założył pierwszą publiczną galerię w Lublanie[3][4]. Budowla projektu Maksa Fabianiego[3], która nosiła imię jej założyciela[1][3], stała się z czasem kluczową instytucją wystawienniczą ziem słoweńskich[3]. Wraz z Matejem Sternenem[4] Jakopič założył prywatną szkołę malarstwa[1][4]. Placówka, którą Jakopič później sam prowadził[4], była poprzedniczką Akademii Sztuk Pięknych w Lublanie[3]. Jakopič należał także do inicjatorów założenia Galerii Narodowej w Lublanie[3][4] oraz do członków założycieli Słoweńskiej Akademii Nauki i Sztuki[4].
Zmarł 21 kwietnia 1943 roku w Lublanie[1].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Od 1969 roku przyznawana jest coroczna nagroda jego imienia, która jest najważniejszym wyróżnieniem Słowenii w dziedzinie sztuk pięknych[3]. Jego wizerunek widniał na banknocie o nominale 100 tolarów, wraz z reprodukcją fragmentu jednego z jego obrazów oraz szkicem pawilonu wystawienniczego jego imienia[3]. Banknot projektu Miljenka Liculi był w obiegu od września 1992 roku do końca 2006 roku, czyli do momentu przystąpienia Słowenii do strefy euro[5].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Topoli v jutranjem soncu, 1901 rok -
Sončni breg, 1903 rok -
Vaški motiv, ok. 1904 rok -
Križanke, 1910 rok -
Pri klavirju (Nokturno), ok. 1912 rok -
Prevračanje sena II, 1926 rok
.jpg)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l Jure Mikuž, Jakopič, Rihard, Oxford University Press, 2003, DOI: 10.1093/gao/9781884446054.article.t043263 (ang.).
- ↑ Izidor Cankar: Jakopič, Rihard (1869–1943). Slovenska biografija. [dostęp 2021-04-12]. (słoweń.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Artists :: J :: Jakopič Rihard [online], GalerijaHest [dostęp 2021-04-11] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Rihard Jakopič – Slovene Early Modernism [online], National Gallery of Slovenia [dostęp 2021-04-11].
- ↑ Twenty years of national currency [online], Government Communication Office, 22 października 2013 [dostęp 2021-04-11] [zarchiwizowane z adresu 2013-10-22] (ang.).