Puxian Wannu
| |||||||||
| Nazwisko chińskie | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Puxian Wannu – dżurdżeński możnowładca, który w okresie mongolskiej inwazji na państwo Jin ustanowił krótkotrwałe państwo w północnej Mandżurii.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 1211 Mongołowie pod wodzą Czyngis Chana uderzyli na państwo Jin. W centralnej Mandżurii w 1213 sprzymierzył się z nimi kitański arystokrata Yelü Liuge, który w 1213 ustanowił podporządkowane Mongołom państewko Liao (pochodził on z cesarskiej rodziny wcześniejszej dynastii Liao). Jin w 1214 wysłali przeciwko niemu oddziały pod wodzą Wannu z rodu Puxian. Ekspedycja nie powiodła się, a Wannu uznał, że wobec bliskiego końca państwa Jin, zadba o własne interesy. Wycofał się więc do wschodniej Mandżurii, gdzie na pograniczu z Koreą założył w 1215 państwo Dazhen i koronował się jego królem[1].
Puxian Wannu odbył audiencję u Czyngis-chana i pozostawił na jego dworze zakładników. Gdy w 1218 Yelü Liuge zbuntował się przeciw Mongołom, Wannu uderzył na Kitanów od wschodu. Później jednak nie podporządkował się dostatecznie Mongołom, czym sprowokował ich atak[2].
Państwo to przetrwało do 1233, kiedy zostało zniszczone przez Mongołów w czasie inwazji na Koryŏ[1].
„Puxian Wannu” to współczesne odczytanie chińskiej transliteracji dżurdżeńskiego imienia; władca ten pojawia się w różnych wydaniach Tajnej historii Mongołów jako Wuqanu[3], Fuqanu[4] czy Fuchano[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b The loss of Manchuria: Yeh-lu Liu-ko and P'u-hsien Wan-nu.. W: Denis C. Twitchett, Herbert Franke: The Cambridge History of China: Alien regimes and border states, 907-1368. T. 6. Cambridge: Cambridge University Press, 1995, s. 257-259. ISBN 978-0-521-24331-5.
- ↑ Christopher P. Atwood: Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire. New York: Facts On File, Inc., 2004, s. 341. ISBN 978-1-4381-2922-8.
- ↑ Francis W. Cleaves: The Secret History of the Mongols: For the First Time Done into English out of the Original Tongue and Provided with an Exegetical Commentary. Cambridge, Mss.: Harvard University Press, 1982, s. 341. ISBN 0-674-79760-6.
- ↑ Marie-Dominique Even, Rodica Pop: HISTOIRE SECRÈTE DES MONGOLS. [w:] Monumenta altaica [on-line]. 2002-2003. s. CHAPITRE XI. [dostęp 2010-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-10-31)]. (fr.).
- ↑ Stanisław Kałużyński (tłumacz): Tajna historia Mongołów. Anonimowa kronika mongolska z XIII wieku. Warszawa: PIW, 2005, s. 189. ISBN 83-06-02965-8.