Puchowiec

Puchowiec
	; Morfologia (Ceiba pentandra)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	ślazowce
Rodzina	ślazowate
Podrodzina	wełniakowe
Rodzaj	puchowiec
	Nazwa systematyczna
	Ceiba Mill.; Gard. Dict. Abr. ed. 4. 28 Jan 1754
	Typ nomenklatoryczny
	C. pentandra (L.) J. Gaertner
Synonimy
	Eriodendron DC.; Xylon L.; Xylum Post et O. Kuntze;
	Eriodendron DC.; Xylon L.; Xylum Post et O. Kuntze;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Puchowiec (Ceiba P. Miller) – rodzaj roślin tropikalnych z rodziny ślazowatych i podrodziny wełniakowych. Według The Plant List w obrębie tego rodzaju znajduje się co najmniej 21 gatunków o nazwach zweryfikowanych i zaakceptowanych, podczas gdy kolejne 3 taksony mają status gatunków niepewnych (niezweryfikowanych)^[4]. Rodzimym obszarem ich występowania są tropikalne rejony Azji, Afryki i Ameryki^[5]. Gatunkiem typowym jest C. pentandra (L.) J. Gaertner^[3].

Morfologia

Drzewa zrzucające w porze suchej liście o pniach kolczastych i zgrubiałych u podstawy^[5]. Liście duże, dłoniasto złożone. Kwiaty dość duże, 5-płatkowe. Owoce duże, kuliste lub wydłużone, o nasionach pokrytych niezwilżalnymi przez wodę włoskami (kapok).

Systematyka

Synonimy: Campylanthera Schott & Endl., Erione Schott & Endl., Gossampinus Schott & Endl.^[6]
Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009): Rodzaj z podrodziny wełniakowych Bombacoideae w obrębie ślazowatych Malvaceae, wchodzących w skład ślazowców z kladu różowych^[2]^[7].

Lista gatunków^[4]

Ceiba acuminata (S.Watson) Rose
Ceiba aesculifolia (Kunth) Britten & Baker f. – puchowiec kasztanowcolistny
Ceiba allenii Woodson
Ceiba boliviana Britten & Baker f.
Ceiba chodatii (Hassl.) Ravenna
Ceiba crispiflora (Kunth) Ravenna
Ceiba erianthos (Cav.) K.Schum.
Ceiba glaziovii (Kuntze) K.Schum.
Ceiba insignis (Kunth) P.E.Gibbs & Semir
Ceiba jasminodora (A.St.Hil.) K.Schum.
Ceiba lupuna P.E.Gibbs & Semir

Ceiba pentandra (L.) Gaertn. – puchowiec pięciopręcikowy
Ceiba pubiflora (A.St.-Hil.) K.Schum.
Ceiba rubriflora Carv.-Sobr. & L.P.Queiroz
Ceiba salmonea (Ulbr.) Bakh.
Ceiba samauma (Mart. & Zucc.) K.Schum.
Ceiba schottii Britten & Baker f.
Ceiba soluta (Donn.Sm.) Ravenna
Ceiba speciosa (A.St.-Hil.) Ravenna – puchowiec wspaniały
Ceiba trischistandra (A.Gray) Bakh.
Ceiba ventricosa (Nees & Mart.) Ravenna

Znaczenie kulturowe

W kulturach przedkolumbijskich ludów Mezoameryki, zwłaszcza Majów, a także na Karaibach, puchowce (w języku Majów: Yaaxché) były uważane za święte drzewo^[8], będące łącznikiem między trzema sferami wszechświata: światem podziemnym, zwanym przez Majów Xibalba, światem ziemskim, oraz światem niebios. Dodatkowo gałęzie symbolizowały kierunki świata, którym były przypisane różne bóstwa, zwłaszcza wiatru i deszczu^[9]. Ze względu na swoje znaczenie, Majowie sadzili ceiby na głównym placu swoich miast. Zachowały się one m.in. w Tikál.

Współcześnie puchowce cieszą się kultem w afrokubańskiej religii Jorubów. W roku 2008 kubańscy wyznawcy religii santeria zasadzili puchowca z okazji 82. urodzin Fidela Castro^[10].

Zastosowanie

Dawniej rośliny te były używane do wytwarzania kapoku, który wykorzystywano jako materiał izolacyjny i do wypychania. Obecnie często są uprawiane dla pozyskania drewna i włókna^[5].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-24] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2015-06-20]. (ang.).
↑ ^a ^b Ceiba. The Plant List. [dostęp 2015-06-20]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-09-24].
↑ Genus: Durio. Germplasm Resources Information Network (GRIN), United States Department of Agriculture, Agricultural Research Service. [dostęp 2010-02-24]. (ang.).
↑ La Ceiba en el universo maya – Guía de viaje, historia y fotos de Ciudades Mayas. [dostęp 2009-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-26)].
↑ La Ceiba Reserva Privada – La Ceiba Arbol Sagrado. [dostęp 2009-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-21)].
↑ Travel News, Tips, and Guides - USATODAY.com [online], www.usatoday.com [dostęp 2017-11-26] (ang.).

Linki zewnętrzne

Rezerwat puchowców w Ekwadorze. ceiba.id-environnement.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-22)].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-24] (ang.).

[ing-3] Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2015-06-20]. (ang.).

[tpl-4] Ceiba. The Plant List. [dostęp 2015-06-20]. (ang.).

[E-5] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[grin-6] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-09-24].

[autonazwa1-7] Genus: Durio. Germplasm Resources Information Network (GRIN), United States Department of Agriculture, Agricultural Research Service. [dostęp 2010-02-24]. (ang.).

[8] La Ceiba en el universo maya – Guía de viaje, historia y fotos de Ciudades Mayas. [dostęp 2009-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-26)].

[9] La Ceiba Reserva Privada – La Ceiba Arbol Sagrado. [dostęp 2009-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-21)].

[10] Travel News, Tips, and Guides - USATODAY.com [online], www.usatoday.com [dostęp 2017-11-26] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]