Popowcy

Popowcy, biegłopopowcy – odłam staroobrzędowców, który praktykuje obrzędy liturgiczne pod przewodnictwem kapłanów. Od XIX wieku ruch popowców ma własną hierarchię duchowną.

Historia

Ruch popowców narodził się w łonie rosyjskich starowierców po 1656, gdy część staroobrzędowców pozbawionych duchownych po ich egzekucjach, samospaleniach lub naturalnej śmierci uznała ważność święceń kapłańskich udzielanych w Rosyjskim Kościele Prawosławnym po reformie patriarchy Nikona.

W wyniku tej aprobaty wiernych w XVII wieku monastery starowierców nad Irgizem zaczęły przyjmować do siebie suspendowanych kapłanów prawosławnych, którzy po ponownym obrzędzie bierzmowania stawali się duchownymi staroobrzędowców tzw. biegłopopowcami. Praktyka ta rozwijała się i była stosowana do XIX wieku tj. do czasu, gdy popowcy uzyskali własną hierarchię duchowną.

Pierwsze takie zdarzenie miało miejsce w 1846, gdy do grupy popowców na Bukowinie dołączył emerytowany prawosławny biskup Bośni i Sarajewa, Ambroży. Wyświęcił on dla staroobrzędowców bukowińskich i wołoskich dwóch biskupów. W wyniku tych aktów konsekracji powstała tzw. Cerkiew białokrynicka. Biegłopopowcy rosyjscy nie uznali jednak w znacznej części tych chirotonii i ich mnisi oraz kapłani nie weszli w skład nowo utworzonego Kościoła. Dopiero po I wojnie światowej w 1923 pozyskali dla siebie byłego arcybiskupa Saratowa, Mikołaja. W 1929 wyświęcił on dla nich wspólnie z innym eparchą pierwszego biskupa. W wyniku tego aktu powstała tzw. Cerkiew nowozybkowska.

W 1971 Patriarchat Moskiewski zdjął klątwę rzuconą na starowierców przez patriarchę Nikona, do dziś jednak nie doszło do głębszego zbliżenia między kanoniczną Cerkwią i staroobrzędowcami popowcami. Nieliczne próby unii podejmowane od XVIII wieku nazywane są jedinowierczestwem.

Na ziemiach polskich próby stworzenia kościoła popowców po II wojnie światowej podejmował się wielokrotnie biskup Ignacy Jan Wysoczański z Polskiego Kościoła Starokatolickiego, który prowadził misję wśród mazurskich staroobrzędowców. Założona przez niego wspólnota nie uzyskała jednak nigdy akceptacji i osobowości prawnej ze strony władz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Cerkwie staroobrzędowców popowców

• Cerkiew białokrynicka (ros. Русская Православная Старообрядческая Церковь)

Cerkiew powstała w 1846. Zwierzchnikiem Rosyjskiej Prawosławnej Cerkwi Staroobrzędowej jest Metropolita Moskwy i całej Rosji Kornilij (od 2005). Cerkiew ta podzielona jest na 14 diecezji i jedną metropolię w Moskwie. Istnieje 120 parafii (stan 1998) i seminarium w Moskwie.

• Cerkiew nowozybkowska (ros. Русская Древлеправославная Церковь)

Cerkiew powstała w 1923. Zwierzchnikiem Rosyjskiej Cerkwi Staroprawosławnej jest patriarcha Nowozybkowa, Moskwy i całej Rosji Aleksander (od 2000). Cerkiew ta ma 6 diecezji w Rosji, ok. 60 parafii w innych krajach byłego ZSRR i 4 parafie w Rumunii.

Poza tym poza Rosją są jeszcze cztery diecezje staroobrzędowców popowców. Jedna na Ukrainie, jedna w USA, jedna w Australii, jedna w Rumunii (Kościół Prawosławny Starego Obrządku w Rumunii z siedzibą w Braile) oraz kilka parafii w Kanadzie i Bułgarii.

Zwierzchnicy Cerkwi popowców

Cerkiew białokrynicka

Metropolici Węgier i Rumunii

• Ambrosios (1846-1848)
• Cyryl (1849-1873)
• Afanazi (1874-1905)
• Makary (1906-?)
• Silojan (1936-1941)
• Innocenty (1942)
• Tichon (1943-1968)
• Józef (1972-1982)
• Timon (1985-1996)
• Leonty (od 1996)

Metropolici Rosji

• Sofrony (1849-1853)
• Antoni (1853-1881)
• Sawat (1882-1898)
• Joan (1898-1915)
• Melety (1915-1934)
• locum tenens Wincenty (1934-1938)
• Sawa (1938-1943)
• Irinarch (1940-1952)
• Flawian (1952-1960)
• Józef (1961-1970)
• Nikodem (1971-1986)
• locum tenens Anstazy (1986)
• locum tenens Alimpi (1986)
• Alimpi (1986-2003)
• Andrian (2004-2005)
• locum tenens Joan (2005)
• Korneliusz (od 2005)

Cerkiew nowozbykowska

Patriarchowie Moskwy i Wszechrusi

• Nikola (1923-1934)
• Stefan (1935-1937)
• Michaił (1938-1944)
• Joan (1944-1955)
• Epifanij (1955–1963)
• Jeremiasz (1963-1969)
• Paweł (1969-1977)
• Warsonofij (1977-1979)
• Gienadij (1979-1996)
• Aristarch (1996-2000)
• Aleksander (od 2000)

Zobacz też

• Bezpopowcy
• Lipowanie
• Cmentarz Rogożski
• Paweł Kołomieński

Linki zewnętrzne

• Philipponia. philipponia.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-20)].
• Cerkiew białokrynicka (rus). rpsc.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-07-12)].
• Cerkiew nowozbykowska (rus)
• Kościół Prawosławny Starego Obrządku w Rumunii (en)