Perewiaska marmurkowa

Perewiaska marmurkowa
	Vormela peregusna
	(Güldenstädt, 1770)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Rodzina	łasicowate
Podrodzina	Galictidinae
Rodzaj	Vormela; Blasius, 1884
Gatunek	perewiaska marmurkowa
Synonimy
	Mustela peregusna Güldenstädt, 1770; Mustela sarmatica Pallas, 1771;
	Mustela peregusna Güldenstädt, 1770; Mustela sarmatica Pallas, 1771;
Podgatunki
	V. p. koshewnikowi Satunin, 1910; V. p. negans Miller, 1910; V. p. pallidior Stroganov, 1948; V. p. peregusna (Güldenstädt, 1770); V. p. syriaca Pocock, 1936;
	V. p. koshewnikowi Satunin, 1910; V. p. negans Miller, 1910; V. p. pallidior Stroganov, 1948; V. p. peregusna (Güldenstädt, 1770); V. p. syriaca Pocock, 1936;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Perewiaska marmurkowa^[4], perewiaska^[5]^[6]^[7]^[8], tchórz marmurkowy, perewizka^[9] (Vormela peregusna) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych, występujący w południowo-wschodniej Europie i Azji. Jedyny przedstawiciel rodzaju Vormela.

Systematyka

Takson po raz pierwszy opisany przez J. A. Güldenstädta w 1770 roku pod nazwą Mustela peregusna^[10]. Jako miejsce typowe autor wskazał „habitat in campis apricis desertis Tanaicensibus”, uściślone przez Honackiego i współpracowników w 1982 roku na stepy w dolnym biegu rzeki Don w obwodzie rostowskim w Związku Radzieckim^[11]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Vormela^[12] utworzonego przez A. W. H. Blasiusa w 1884 roku^[13].

Nazewnictwo

W polskiej literaturze zoologicznej gatunek Vormela peregusna był oznaczany nazwą „perewiaska”^[7]. W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” gatunkowi nadano nazwę „perewiaska marmurkowa”, rezerwując nazwę „perewiaska” dla rodzaju tych ssaków^[4].

Wygląd

Sierść jasnobrązowa z żółtobiałymi plamami, brzuch i koniec ogona ciemnobrązowe.

Średnie wymiary

Długość ciała – 35 cm
Długość ogona – 20 cm
Masa ciała – 0,8 kg

Tryb życia

Prowadzi nocny i samotniczy tryb życia. Żywi się głównie gryzoniami, a także ptakami, gadami i płazami. Żyje w norach lub w szczelinach skalnych. Zaatakowana wydziela cuchnącą wydzielinę gruczołów przyodbytowych.

Rozmnażanie

Samica rodzi 4–8 młodych po ciąży trwającej 60 dni. Zwierzęta dojrzewają płciowo w wieku 9 miesięcy.

Przypisy

↑ Vormela peregusna, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Vormela peregusna. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 15 września 2009]
↑ A.V.A.V. Abramov A.V.A.V., A.A. Kranz A.A., T.T. Maran T.T., Vormela peregusna, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2015.2 [dostęp 2015-08-14] (ang.).
↑ ^a ^b Nazwa polska za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015. ISBN 978-83-88147-15-9.
↑ Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 141. ISBN 83-01-14344-4.
↑ E. Keller, prof. dr. J. H. Reichholf, G. Steinbach i inni: Leksykon zwierząt: Ssaki. Cz. 2. Warszawa: Horyzont, 2001, s. 85. ISBN 83-7227-614-5.
↑ ^a ^b K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Mały słownik zoologiczny: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 259. ISBN 83-214-0637-8.
↑ perewiaska, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2012-05-03] .
↑ Piotr Sumiński, Jacek Goszczyński, Jerzy Romanowski: Ssaki drapieżne Europy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1993, s. 126. ISBN 83-09-01483-X.
↑ J. A. Güldenstädt. Peregusna, Nova Mustelae Species. „Novi Commentarii Academiae Scientiarum Imperialis Petropolitanae”. 14 (1), s. 441, 1770. (łac.).
↑ J. H. Honacki, K. E. Kinman, J. W. Koeppl: Mammal species of the world, a taxonomic and geographic reference. Lawrence, Kansas: Allen Press, Inc. and The Association of Systematics Collections, 1982. (ang.).
↑ Vormela, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2012-05-03] (ang.).
↑ A. W. H. Blasius. Der japanische Nör, Foetorius Itatsi. „Bericht der Naturforsch Gesellschaftsgründung”. 13, s. 9, 1884. (niem.).

Bibliografia

K. Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.

[itis-1] Vormela peregusna, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[2] Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Vormela peregusna. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 15 września 2009]

[iucn-3] A.V.A.V. Abramov A.V.A.V., A.A. Kranz A.A., T.T. Maran T.T., Vormela peregusna, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2015.2 [dostęp 2015-08-14] (ang.).

[miiz-4] Nazwa polska za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015. ISBN 978-83-88147-15-9.

[pwn-5] Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 141. ISBN 83-01-14344-4.

[lz-6] E. Keller, prof. dr. J. H. Reichholf, G. Steinbach i inni: Leksykon zwierząt: Ssaki. Cz. 2. Warszawa: Horyzont, 2001, s. 85. ISBN 83-7227-614-5.

[ssaki-7] K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Mały słownik zoologiczny: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 259. ISBN 83-214-0637-8.

[encpwn-8] perewiaska, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2012-05-03] .

[pwril-9] Piotr Sumiński, Jacek Goszczyński, Jerzy Romanowski: Ssaki drapieżne Europy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1993, s. 126. ISBN 83-09-01483-X.

[autorgatunek-10] J. A. Güldenstädt. Peregusna, Nova Mustelae Species. „Novi Commentarii Academiae Scientiarum Imperialis Petropolitanae”. 14 (1), s. 441, 1770. (łac.).

[Honacki-11] J. H. Honacki, K. E. Kinman, J. W. Koeppl: Mammal species of the world, a taxonomic and geographic reference. Lawrence, Kansas: Allen Press, Inc. and The Association of Systematics Collections, 1982. (ang.).

[itis2-12] Vormela, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2012-05-03] (ang.).

[autorrodzaj-13] A. W. H. Blasius. Der japanische Nör, Foetorius Itatsi. „Bericht der Naturforsch Gesellschaftsgründung”. 13, s. 9, 1884. (niem.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]