Octan glatirameru

Octan glatirameru
	Główne monomery
Nazewnictwo
	Inne nazwy i oznaczenia
farm.	glatirameri acetas
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C25H45N5O13
Masa molowa	623,65 g/mol
	Identyfikacja
Numer CAS	147245-92-9
PubChem	3081884
DrugBank	APRD00999
InChI
	InChI=1S/C9H11NO3.C6H14N2O2.C5H9NO4.C3H7NO2.C2H4O2/c10-8(9(12)13)5-6-1-3-7(11)4-2-6;7-4-2-1-3-5(8)6(9)10;6-3(5(9)10)1-2-4(7)8;1-2(4)3(5)6;1-2(3)4/h1-4,8,11H,5,10H2,(H,12,13);5H,1-4,7-8H2,(H,9,10);3H,1-2,6H2,(H,7,8)(H,9,10);2H,4H2,1H3,(H,5,6);1H3,(H,3,4)/t8-;5-;3-;2-;/m0000./s1
	InChIKey
	FHEAIOHRHQGZPC-KIWGSFCNSA-N
Niebezpieczeństwa
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji; według kryteriów GHS są niedostępne.
	Klasyfikacja medyczna
ATC	L03 AX13
Stosowanie w ciąży	kategoria B
Farmakokinetyka
Działanie	immunosupresyjne
Okres półtrwania	20 h
Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania	podskórnie
	Multimedia w Wikimedia Commons

Octan glatirameru – lek immunomodulujący, sól octanowa syntetycznych polipeptydów zbudowanych z reszt kwasu L-glutaminowego, L-alaniny, L-tyrozyny i L-lizyny o masie cząsteczkowej 4700–13 000 daltonów. Stosowany jest w leczeniu stwardnienia rozsianego; zmniejsza liczbę nawrotów choroby^[3].

Historia

Glatiramer został opisany w 1971 r. przez naukowców z izraelskiego Instytutu Naukowego Weizmana jako środek hamujący eksperymentalne autoimmunologiczne zapalenie mózgu i rdzenia, będące zwierzęcym modelem stwardnienia rozsianego^[4]. Pierwsze, pilotowe, badanie kliniczne zostało przeprowadzone w połowie lat 80.^[5], a kolejne, wielocentrowe, zostały opisane w latach 1995 i 2001^[6]^[7].

Mechanizm działania

Mechanizm działania preparatu nie jest dotąd dokładnie poznany. Przypuszczalnie wchodzi w reakcję krzyżową z białkiem zasadowym mieliny (ang. myelin basic protein, MBP). Glatiramer wykazuje duże powinowactwo do cząsteczek antygenu zgodności tkankowej klasy II, i wiąże się z nimi na powierzchni komórek prezentujących antygen (APC). Wiązanie z MHC II na powierzchni APC indukuje limfocyty T supresorowe i hamuje limfocyty T efektorowe, co redukuje odpowiedź zapalną^[8].

Wskazania do stosowania

Zmniejszenie częstości występowania nawrotów stwardnienia rozsianego u pacjentów ambulatoryjnych; postaci pierwotnie lub wtórnie postępującej choroby nie są wskazaniem do leczenia glatiramerem.

Przeciwwskazania

nadwrażliwość na octan glatirameru

Środki ostrożności

Ostrożnie stosować u pacjentów z chorobami serca.
Preparatu nie należy podawać dożylnie i domięśniowo.

Stosowanie w ciąży i podczas karmienia piersią

Jest jedynym lekiem immunomodulacyjnym w leczeniu SM, któremu FDA przyznała kategorię B stosowania w ciąży. W badaniach na zwierzętach nie stwierdzono szkodliwości dla płodu. Analiza kilkunastu tysięcy przypadków stosowania glatirameru podczas ciąży nie wykazała różnic w porównaniu z populacją ogólną. Ze względu na dużą masę cząsteczkową lek prawdopodobnie nie przenika przez łożysko i do mleka matki. Prowadzone są dalsze badania bezpieczeństwa jego stosowania, wraz z długoterminową analizą prospektywną. Ze względu na brak wystarczających badań FDA zaleca stosowanie go w ciąży jedynie wtedy, gdy jest to bezwzględnie konieczne^[2], a w polskim opisie preparatu nie zezwala się na jego stosowanie w ciąży^[9].

Interakcje

Jednoczesne stosowanie kortykosteroidów zwiększa częstość reakcji w miejscu wstrzyknięcia. Obserwowano nietolerancję alkoholu podczas jednoczesnego stosowania.

Działania niepożądane

Najczęstsze są reakcje w miejscu podania: rumień, ból, stwardnienie, pokrzywka, świąd, obrzęk, odczyn zapalny.
Inne bardzo często występujące działania to:

ból w klatce piersiowej, ból pleców, stawów, głowy
objawy grypopodobne
astenia
kołatanie serca
zaparcia, biegunki, nudności
niepokój, depresja
duszność
wzmożone pocenie się

Częstymi działaniami niepożądanymi są:

reakcje nadwrażliwości
dreszcze, omdlenia, migrena, bladość, bezdech
obrzęki
gorączka
ból szyi, ucha, nerek
nadciśnienie
anoreksja, wymioty, zwiększenie masy ciała, dysfagia
nietrzymanie kału, zatrzymanie moczu, nagłe parcie na mocz, krwiomocz
zapalenie żołądka i jelit, jamy ustnej, oskrzeli, pęcherza moczowego, tkanki łącznej, ścięgien i pochewek, nerwów, odmiedniczkowe zapalenie nerek
próchnica zębów
uogólnione powiększenie węzłów chłonnych
amnezja, ataksja, stany splątania, nerwowość, oczopląs, senność, próby samobójcze, euforia, omamy, agresja
stupor, drżenia mięśniowe, kręcz szyi, drgawki kloniczne, skurcz krtani
opryszczka
podwójne widzenie
kandydoza pochwy, zaburzenia miesiączkowania, impotencja, poronienie
przepuklina
hipotermia
powiększenie i nadczynność tarczycy
eozynofilia
dna
atrofia skóry, rak skóry
zaćma, uszkodzenie rogówki, opadanie powiek

Dawkowanie

Leczenie powinno być nadzorowane przez neurologa lub lekarza posiadającego doświadczenie w leczeniu stwardnienia rozsianego.
Dorośli: 20 mg w podskórnym wstrzyknięciu raz na dobę.
Wstrzyknięcia powinny być wykonywane w tkankę podskórną ramienia, brzucha, uda lub biodra.

Preparaty

Opakowanie i ampułkostrzykawka *Copaxone*

Dostępne w Polsce w 2020 r.: Copaxone, Glatiramer acetate i Remurel (ampułkostrzykawki)^[1]

Przypisy

↑ ^a ^b Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 8 lipca 2020 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Załącznik nr 1, „Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia”, poz. 48 [dostęp 2021-02-09] .
↑ ^a ^b IwonaI. Rościszewska-Żukowska IwonaI., MirosławM. Dziki MirosławM., HalinaH. Bartosik-Psujek HalinaH., Leki immunomodulacyjne a ciąża w stwardnieniu rozsianym, „Polski Przegląd Neurologiczny”, 12 (3), 2016, s. 146–156 [dostęp 2021-02-09] .
↑ Copaxone – multiple sclerosis encyclopaedia
↑ D.D. Teitelbaum D.D. i inni, Suppression of experimental allergic encephalomyelitis by a synthetic polypeptide, „European Journal of Immunology”, 1 (4), 1971, s. 242–248, DOI: 10.1002/eji.1830010406, PMID: 5157960 [dostęp 2021-02-09] (ang.).
↑ M.B.M.B. Bornstein M.B.M.B. i inni, A pilot trial of Cop 1 in exacerbating-remitting multiple sclerosis, „The New England Journal of Medicine”, 317 (7), 1987, s. 408–414, DOI: 10.1056/NEJM198708133170703, PMID: 3302705 [dostęp 2021-02-09] (ang.).
↑ K.P.K.P. Johnson K.P.K.P. i inni, Copolymer 1 reduces relapse rate and improves disability in relapsing-remitting multiple sclerosis: results of a phase III multicenter, double-blind placebo-controlled trial. The Copolymer 1 Multiple Sclerosis Study Group, „Neurology”, 45 (7), 1995, s. 1268–1276, DOI: 10.1212/wnl.45.7.1268, PMID: 7617181 [dostęp 2021-02-09] (ang.).
↑ G.G. Comi G.G., M.M. Filippi M.M., J.S.J.S. Wolinsky J.S.J.S., European/Canadian multicenter, double-blind, randomized, placebo-controlled study of the effects of glatiramer acetate on magnetic resonance imaging--measured disease activity and burden in patients with relapsing multiple sclerosis. European/Canadian Glatiramer Acetate Study Group, „Annals of Neurology”, 49 (3), 2001, s. 290–297, DOI: 10.1002/ana.64, PMID: 11261502 [dostęp 2021-02-09] (ang.).
↑ RuthR. Arnon RuthR., MichaelM. Sela MichaelM., The chemistry of the Copaxone drug, „Chem. Isr.”, 1, 1999, s. 12–17 (ang.).
↑ Glatiramer (octan glatirameru), [w:] Indeks Leków MP, opis substancji, Medycyna Praktyczna [dostęp 2021-02-09] .

Bibliografia

Pharmindex: kompendium leków. Warszawa: UBM Medica Polska, 2011, s. 1280. ISBN 978-83-62078-02-8.
Indeks leków Medycyny Praktycznej 2006. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2006. ISBN 83-7430-060-4.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[DUMZ-1] Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 8 lipca 2020 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Załącznik nr 1, „Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia”, poz. 48 [dostęp 2021-02-09] .

[Rościszewska-2] IwonaI. Rościszewska-Żukowska IwonaI., MirosławM. Dziki MirosławM., HalinaH. Bartosik-Psujek HalinaH., Leki immunomodulacyjne a ciąża w stwardnieniu rozsianym, „Polski Przegląd Neurologiczny”, 12 (3), 2016, s. 146–156 [dostęp 2021-02-09] .

[3] Copaxone – multiple sclerosis encyclopaedia

[Teitelbaum-4] D.D. Teitelbaum D.D. i inni, Suppression of experimental allergic encephalomyelitis by a synthetic polypeptide, „European Journal of Immunology”, 1 (4), 1971, s. 242–248, DOI: 10.1002/eji.1830010406, PMID: 5157960 [dostęp 2021-02-09] (ang.).

[Bornstein-5] M.B.M.B. Bornstein M.B.M.B. i inni, A pilot trial of Cop 1 in exacerbating-remitting multiple sclerosis, „The New England Journal of Medicine”, 317 (7), 1987, s. 408–414, DOI: 10.1056/NEJM198708133170703, PMID: 3302705 [dostęp 2021-02-09] (ang.).

[Johnson-6] K.P.K.P. Johnson K.P.K.P. i inni, Copolymer 1 reduces relapse rate and improves disability in relapsing-remitting multiple sclerosis: results of a phase III multicenter, double-blind placebo-controlled trial. The Copolymer 1 Multiple Sclerosis Study Group, „Neurology”, 45 (7), 1995, s. 1268–1276, DOI: 10.1212/wnl.45.7.1268, PMID: 7617181 [dostęp 2021-02-09] (ang.).

[Comi-7] G.G. Comi G.G., M.M. Filippi M.M., J.S.J.S. Wolinsky J.S.J.S., European/Canadian multicenter, double-blind, randomized, placebo-controlled study of the effects of glatiramer acetate on magnetic resonance imaging--measured disease activity and burden in patients with relapsing multiple sclerosis. European/Canadian Glatiramer Acetate Study Group, „Annals of Neurology”, 49 (3), 2001, s. 290–297, DOI: 10.1002/ana.64, PMID: 11261502 [dostęp 2021-02-09] (ang.).

[Arnon-8] RuthR. Arnon RuthR., MichaelM. Sela MichaelM., The chemistry of the Copaxone drug, „Chem. Isr.”, 1, 1999, s. 12–17 (ang.).

[MP1-9] Glatiramer (octan glatirameru), [w:] Indeks Leków MP, opis substancji, Medycyna Praktyczna [dostęp 2021-02-09] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]