Miękki werniks

Miękki werniks (fr. vernis mou) – technika druku wklęsłego pokrewna akwaforcie^[1].

Formę drukową wykonuje się z metalowej płytki (np. cynkowej, miedzianej), która jest polerowana, a następnie dokładnie odtłuszczana. Pokrywa się ją, zazwyczaj za pomocą wałka, miękkim werniksem będącym odmianą werniksu akwafortowego. Odmienność w składzie polega na dodaniu 3 części łoju baraniego do 1 części werniksu akwafortowego, co nadaje mu dużą lepkość. Następnie na płytkę przykładany jest arkusz gruboziarnistego papieru, na którym wykonuje się rysunek za pomocą różnych narzędzi (ołówek, igła, ruletka, szmatka itp.). Dzięki posiadanej lepkości werniks przywiera do kartki odsłaniając te miejsca, które mają być poddane trawieniu. Na koniec blacha jest bardzo ostrożnie i powoli trawiona w roztworze kwasowym^[1]^[2]^[3].

Technika ta została po raz pierwszy zastosowana przez Giovanniego Benedetta Castiglione w latach 40. XVII wieku i rozwijana w wieku XVIII i XIX. Była szczególnie popularna w Anglii (Thomas Gainsborough, Thomas Rowlandson, William Turner)^[2]^[3]^[4], później też na kontynencie (Félicien Rops, Auguste Renoir, Lovis Corinth)^[1]^[2]^[3].

Na początku XIX wieku często używano tej techniki do ilustrowania do podręczników, ale około 1830 roku została wyparta przez litografię^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c StefanS. Kozakiewicz StefanS. (red.), Słownik terminologiczny sztuk pięknych, wyd. IV, Warszawa: PWN, 1996, s. 259, ISBN 83-01-12365-6 (pol.).
↑ ^a ^b ^c LotharL. Altmann LotharL. (red.), Leksykon malarstwa i grafiki, Warszawa: Arkady, 2012, s. 363, ISBN 978-83-213-4729-5 (pol.).
↑ ^a ^b ^c Etching, soft-ground, [w:] GeraldG. Ward GeraldG. (red.), Grove Encyclopedia of Materials and Techniques in Art, Oxford University Press, 2008, DOI: 10.1093/acref/9780195313918.001.0001, ISBN 978-0-19-537341-7 [dostęp 2021-06-28] (ang.).
↑ ^a ^b soft-ground etching, [w:] MichaelM. Clarke MichaelM., Concise Oxford Dictionary of Art Terms, Oxford University Press, 2010, DOI: 10.1093/acref/9780199569922.001.0001, ISBN 978-0-19-172714-6 [dostęp 2021-06-26] (ang.).

Bibliografia

Krystyna Czarnocka, Półtora wieku grafiki polskiej, Wiedza Powszechna, Warszawa 1962.

[Kozakiewicz-1] StefanS. Kozakiewicz StefanS. (red.), Słownik terminologiczny sztuk pięknych, wyd. IV, Warszawa: PWN, 1996, s. 259, ISBN 83-01-12365-6 (pol.).

[Altmann-2] LotharL. Altmann LotharL. (red.), Leksykon malarstwa i grafiki, Warszawa: Arkady, 2012, s. 363, ISBN 978-83-213-4729-5 (pol.).

[GEMTA-3] Etching, soft-ground, [w:] GeraldG. Ward GeraldG. (red.), Grove Encyclopedia of Materials and Techniques in Art, Oxford University Press, 2008, DOI: 10.1093/acref/9780195313918.001.0001, ISBN 978-0-19-537341-7 [dostęp 2021-06-28] (ang.).

[CODAT-4] soft-ground etching, [w:] MichaelM. Clarke MichaelM., Concise Oxford Dictionary of Art Terms, Oxford University Press, 2010, DOI: 10.1093/acref/9780199569922.001.0001, ISBN 978-0-19-172714-6 [dostęp 2021-06-26] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]