Matka-bohater

Matka-bohater
Мать-героиня
	; Awers
Ustanowiono	8 lipca 1944
Wielkość	przekątna – 28 mm
Kruszec	złoto, srebro
Wydano	ok. 431 000
Powyżej	Bohater Pracy Socjalistycznej – Złoty Medal „Sierp i Młot”
Poniżej	Order „Macierzyńska sława”
Powiązane	Matka-bohater (Federacja Rosyjska)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Matka-bohater (ros. Мать-героиня, trn. Mat’-gieroinia) – wysoki tytuł honorowy i order ZSRR, który ustanowiono w 1944 roku. Nadawany był w latach 1944–1991 matkom, które urodziły i wychowały 10 dzieci.

Tytuł honorowy Matki-bohatera został ustanowiony dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z 8 lipca 1944. Związane było to z dużymi stratami ludzkimi ZSRR na frontach trwającej II wojny światowej. 18 sierpnia 1944 został zatwierdzony regulamin przyznawania tego tytułu oraz wzór towarzyszącego mu orderu. Tytuł ten został ustanowiony równocześnie z Orderem Macierzyńskiej Sławy i Medalem Macierzyństwa, którymi były nagradzane matki mające 5–9 dzieci.

Zasady nadawania

Tytuł i order „Matka-bohater” przysługiwały matkom, które urodziły i wychowały 10 lub więcej dzieci. Nadawano je po osiągnięciu roku życia dziesiątego dziecka, przy czym co do zasady pozostałe dzieci musiały pozostawać przy życiu. Zaliczano jednak także dzieci poległe lub zaginione w obronie ZSRR lub przy pełnieniu innych obowiązków wynikających ze służby wojskowej, wypełnianiu powinności obywatela ZSRR, ratowania życia ludzkiego, ochronie socjalistycznej własności i socjalistycznego porządku prawnego, a także zmarłe na skutek ran lub chorób związanych z pełnieniem tych obowiązków lub wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową. Liczono także dzieci adoptowane.

Pierwsze nadanie miało miejsce 27 października 1944, dla 14 kobiet, ostatnie: 14 listopada 1991. Według stanu na 1 stycznia 1995, tytułem i orderem zostało wyróżnionych ok. 431 000 kobiet i 1 mężczyznę (który sam zaadoptował i wychował 12 dzieci).

Order noszono na lewej stronie piersi, nad innymi orderami lub medalami.

Wygląd odznaki orderu

Odznakę orderu stanowiła złota pięcioramienna gwiazda, skierowana wierzchołkiem w górę, przymocowana na tle srebrnej tarczy w formie pięciokąta foremnego, skierowanego wierzchołkiem w dół, z reliefem stylizowanych promieni. Tarcza miała rozmiar 28 mm między przeciwległymi wierzchołkami. Tarcza zawieszona była za pomocą kółka na metalowej przywieszce, w formie stylizowanej wstęgi z pozłacanym napisem: МАТЬ-ГЕРОИНЯ (tłum. matka-bohaterka) na czerwonym emaliowanym tle. Rewers tarczy był gładki, z sygnaturą mennicy (monetnyj dwor), na odwrotnej stronie przywieszki była agrafka do zawieszania.

Odznaka zawierała 4,5 g złota (próby 583) i 11,525 g srebra (wersja: 1975). Masa odznaki wynosiła 17,5573 g.

Zobacz też

Bibliografia

Орден „Мать-Героиня” w serwisie Ordiena i Miedali SSSR (ros.)

Tytuły honorowe	Bohater Związku Radzieckiego (Złota Gwiazda) Bohater Pracy Socjalistycznej (Medal Sierp i Młot) Matka-bohater
Ordery	Order „Zwycięstwo” Lenina Rewolucji Październikowej Czerwonego Sztandaru Suworowa Kutuzowa Bohdana Chmielnickiego Aleksandra Newskiego Uszakowa Nachimowa Wojny Ojczyźnianej Czerwonej Gwiazdy Sławy Czerwonego Sztandaru Pracy „Znak Honoru” Przyjaźni Narodów „Za służbę Ojczyźnie w Siłach Zbrojnych ZSRR” Sławy Pracy „Za osobiste męstwo” Macierzyńska sława”
Medale	„Za pracowniczą dzielność” „Za pracowniczą wybitność” „Weteran pracy” „Za Odwagę” Za zasługi bojowe” Uszakowa Nachimowa „Partyzantowi Wojny Ojczyźnianej” „Za wyróżnienie w ochronie granic państwowych ZSRR” „Za wyróżnienie w służbie wojskowej” „Weteran Sił Zbrojnych ZSRR” „Za umacnianie braterstwa broni” „Za obronę Leningradu” „Za obronę Moskwy” „Za obronę Odessy” „Za obronę Sewastopola” „Za obronę Stalingradu” „Za obronę Kijowa” „Za obronę Kaukazu” „Za obronę Radzieckiego Obszaru Podbiegunowego” „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Za zwycięstwo nad Japonią” „Za zdobycie Budapesztu” „Za zdobycie Królewca” „Za zdobycie Wiednia” „Za zdobycie Berlina” „Za wyzwolenie Belgradu” „Za wyzwolenie Warszawy” „Za wyzwolenie Pragi” „Za ofiarną pracę w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Za odbudowę przedsiębiorstw metalurgii żelaznej południa” Za odbudowę kopalni węgla Donbasu” „Za rozwój dziewiczych ziem” Za budowę Bajkalsko-Amurskiej Magistrali” „Za przekształcenie Nieczarnoziemów RFSRR” „Za rozwój zasobów mineralnych i rozwój kompleksu nafto-gazowego Zachodniej Syberii” „Za wybitną służbę w ochronie porządku publicznego” „Za odwagę w pożarze” „Za ratowanie tonących” 100-lecia urodzin Lenina „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej” „30 lat Armii Radzieckiej i Floty” „40 lat Sił Zbrojnych ZSRR” „50 lat Sił Zbrojnych ZSRR” „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR” 70 lat Sił Zbrojnych ZSRR” „50 lat radzieckiej milicji” 800-lecia Moskwy 250-lecia Leningradu 1500-lecia Kijowa Macierzyństwa „Za nienaganną służbę”
Inne	Odznaka za rany

Rodzaj odznaczenia	order krzyż medal gwiazda odznaka dystynktorium
Elementy insygniów	godło łańcuch orderowy gwiazda orderowa rozetka galonik okucie wstęga orderowa
Formy zredukowane	cywilna: miniaturka orderowa mundurowa: baretka
Lista odznaczeń w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie
Lista baretek w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie organizacjach międzynarodowych
Prawo	kapituła orderu odznaczenie państwowe order domowy order kobiecy
System odznaczeń w Polsce	Komisja Heraldyczna polski system orderowo-odznaczeniowy (lista) polskie odznaczenia resortowe polskie odznaczenia samorządowe