Lutreolina massoia

	Lutreolina massoia
	Martínez-Lanfranco, Flores, Jayat & D’Elía, 2014
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Nadrząd	torbacze
Rząd	dydelfokształtne
Rodzina	dydelfowate
Podrodzina	dydelfy
Plemię	Didelphini
Rodzaj	wydrówka
Gatunek	Lutreolina massoia
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; zasięg gatunku zaznaczono barwą pomarańczowoczerwoną

Lutreolina massoia – gatunek ssaka, torbacza z rzędu dydelfokształtnych i rodziny dydelfowatych, jeden z dwóch w swym rodzaju. Wyglądem i trybem życia przypomina wydry, ustępuje rozmiarami wydrówce rudawej, przerastając jednak wiele innych dydelfowatych. Ubarwiona oliwkowobrązowo, bez znaczeń na głowie. Samica nosi na brzuchu marsupium. Zasiedla tereny w pobliżu wody w lasach Yungas w Argentynie i Boliwii, ma ograniczony zasięg występowania. Rozród poznano słabo. Nie zagraża jej wyginięcie, ale jej siedlisko jest niszczone przez rozwój rolnictwa.

Genetyka

Kariotyp gatunku nie został poznany^[2]. Kongeneryczna wydrówka rudawa cechuje się 2n = 22 i FN = 20^[3].

Budowa

Większa od wielu innych dydelfowatych^[4] wydrówka ta nie dorównuje wielkością wydrówce rudawej. Długość głowy i tułowia wynosi od 18,8 do 23,9 cm^[2], a więc znacznie mniej niż w przypadku osiągającej do 40 cm wydrówki rudawej^[3]. Ciału towarzyszy ogon długości od 20,9 do 25,5 cm^[2], a więc nawet 10 cm krótszy niż u wcześniej opisanego gatunku wydrówki^[3]. Masa ciała wynosi 284 gramy^[2], także nie dorównuje więc zwykle ważącej od 200 do nawet 910 g wydrówce rudawej^[3].

Gatunek przypomina nieco wydry^[1].

Głowa tegoż gatunku kolor ma brązowawooliwkowy. Nie znajdzie się na niej znaczeń obserwowanych u wielu innych dydelfowatych^[2], podobnie jak u wydrówki rudawej^[3]. Krótki pysk barwę ma czarną od nosa do okolic oczu. Brązowe uszy są krótkie i zaokrąglone, porasta je ubogie jedynie futro^[2].

Grzbietowe futro rzeczonej wydrówki zabarwione jest jednolicie kolorem brązowawooliwkowym. Kolor rozpościera się również na bokach zwierzęcia, jednakże bardziej obficie występują tam włosy koloru ciemnooliwkowopłowego. Brzuszna część ciała zwierzęcia porosła jest futrem pomarańczowocynamonowym od policzków przez gardło aż do odbytu^[2].

W przeciwieństwie do wielu innych dydelfowatych, zwłaszcza niewielkich, choćby z rodzaju monodelf^[4], samica tej wydrówki nosi na brzuchu torbę, czyli marsupium. Nie jest natomiast wiadome, ile ma sutków^[2]. Wydrówka rudawa nosi ich od 9 do 11^[3]. Dydelfowate dysponują zwykle nieparzystą liczbą sutków, jako że prócz ułożonych w 2 rzędy występuje jeszcze pojedynczy sutek pośrodkowy^[4].

Ciało wieńczy gruby ogon o długości w zasadzie podobnej do długości głowy i tułowia. Bliższa jedna trzecia tegoż ogona pokryta jest futrem nieodróżniającym się barwą od tułowia bądź nieco bardziej cynamonowym, tak po stronie grzbietowej, jako i po brzusznej. Dalej występuje barwa czarna. Koniec zaś ogona pokryty jest barwą żółtawopomarańczową, a sięga ona ostatnich 1,5 cm^[2].

Wewnętrzna część nóg krótkich a korpulentnych^[2] jak u wydrówki rudawej^[3] zabarwiona jest podobnie jak brzuszna część ciała. Przednia część kończyn przednich jest ciemnooliwkowopłowa. Tylna część przypomina barwą grzbiet. Ręce są z kolei ciemnobrązowe, ciemniejsze od futra porastającego grzbiet zwierzęcia. Tylne zaś stopy nie różnią się od niego^[2].

Systematyka

Nowy gatunek ssaka opisano niedawno, mianowicie w 2014. Autorami byli Juan A. Martínez-Lanfranco, David Flores, J. Pablo Jayat i Guillermo D'Elía^[5]. Gatunek opisali pod obecnie stosowaną nazwą. Jako miejsce typowe badacze podali Arroyo El Saltón, Remanso del Gallego w rezerwacie prowincjalnym Santa Ana, w obrębie departamentu Rio Chico w prowincji Tucumán w Argentynie. Wysokość nad poziomem morza miejsca typowego wynosi 45 m; współrzędne 27°26′16,3″S 65°46′33,6″W/-27,437850 -65,776000^[2]. Gatunek nie posiada polskiej nazwy. Nie został uwzględniony w polskim nazewnictwie ssaków świata opublikowanym przed jego opisem^[6].

Jest to drugi gatunek z rodzaju Lutreolina^[2], nazywanego po polsku wydrówką^[6]. Od poprzedniego różnią go cechy morfologii, anatomii czaszki i genetyki^[1].

Rodzaj wydrówka należy wraz z 3 innymi rodzajami (japok, również obejmujący gatunek torbacza przystosowanego do środowiska wodnego, nawet lepiej niż wydrówka, dydelf i opos) do plemienia Didelphini. Liczy ono 16 gatunków. Plemię to należy wraz z 3 innymi, mianowicie Marmosini, Metachirini i Thylamyini, do podrodziny Didelphinae^[2], czyli dydelfy^[6]. Didelphinae stanowią największą podrodzinę rodziny dydelfowatych, obejmujących ponadto jeszcze 3 inne podrodziny^[4].

Nie wyróżnia się podgatunków^[2].

Tryb życia

Wydrówka ta aktywna jest zmierzchem i nocą. Świetnie pływa i dobrze się wspina^[2], podobnie zresztą jak drugi gatunek tego samego rodzaju^[3]. Pojedynczy osobnik wedle badań z prowincji Tucumán zajmuje od 0,07 do 95 hektara^[2].

Szczegóły trybu życia L. massoia nie zostały poznane. Nie ma też informacji o jej rozrodzie^[2]. Ogólnie dydelfowate zwykle rozmnażają się szybko, wydają po krótkiej, często kilkunastodniowej ciąży liczące kilka czy kilkanaście młodych mioty^[4] (u wydrówki rudawej od 7 do 11 noworodków^[3]), które następnie rozwijają się w marsupium na brzuchu matki, o ile takie występuje^[4], a u L. massoia występuje^[2], w przeciwieństwie do niektórych mniejszych dydelfowatych, jak monodelfy^[4]. U wydrówki rudawej opisywano także budowanie gniazda w dziuplach, jamach czy nad wodą^[3].

Rozmieszczenie geograficzne

Ten gatunek wydrówki zamieszkuje górskie lasy Yungas w północno-zachodniej Argentynie, w obrębie prowincji Tucumán, Salta i Jujuy, oraz na południu Boliwii w Tarija i Chuquisaca^[2]. Zwierzę występuje na wysokości od 400^[1]–450 do 2000 m nad poziomem morza^[2].

Ekologia

Wydrówka ta zasiedla tereny związane z wodą porosłe gęstą pokrywą roślinną. Zasiedla więc bagna, mokradła i całoroczne cieki wodne. Zasiedla lasy Yungas^[2]. Ogólnie występuje rzadko, ale w odpowiadających jej siedliskach potrafi występować pospolicie^[1].

Zwierzę żywi się niewielkimi ssakami, ptasimi jajami, rybami, bezkręgowcami i owocami^[2].

Zagrożenia i ochrona

Trend populacyjny jest nieznany^[1].

IUCN po raz pierwszy wypowiedziała się o gatunku w 2016, uznając go za gatunek najmniejszej troski. W 2020 opublikowano taką samą ocenę. Jednakże gatunek występowanie ma ograniczone, a jego siedliska są dewastowane działalnością człowieka, w tym rozwojem rolnictwa^[1]. Gatunek zdaje się być endemitem lasów Yungas podlegających intensywnej presji ze strony człowieka, powodującego istotną fragmentację siedlisk. Zdaje się to istotnym zagrożeniem dla przyrody^[2]. Gatunek zasiedla kilka terenów chronionych^[1]. Występuje w kilku parkach narodowych w Argentynie, z czego wymienia się Park Narodowy Baritú, Park Narodowy El Rey i Park Narodowy Calilegua, a także w innych terenach objętych ochroną^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Flores, D. &D.& Martin D. &D.&, G.M., Lutreolina massoia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [dostęp 2024-11-02] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y 51. Massoia's Lutrine Opossum, s. 159, w: D.D. Astúa D.D., Family Didelphidae (Opossums), [w:] D.E. Wilson & R.A.D.E.W.& R.A. Mittermeier, Handbook of the Mammals of the World, t. 5. Monotremes and Marsupials, Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 70-, ISBN 978-84-96553-99-6 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j 50. Big Lutrine Opossum, s. 158-159, w: D.D. Astúa D.D., Family Didelphidae (Opossums), [w:] D.E. Wilson & R.A.D.E.W.& R.A. Mittermeier, Handbook of the Mammals of the World, t. 5. Monotremes and Marsupials, Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 70-, ISBN 978-84-96553-99-6 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g D.D. Astúa D.D., Family Didelphidae (Opossums), [w:] D.E. Wilson & R.A.D.E.W.& R.A. Mittermeier, Handbook of the Mammals of the World, t. 5. Monotremes and Marsupials, Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 70-, ISBN 978-84-96553-99-6 (ang.).
↑ Juan A.J.A. Martínez-Lanfranco Juan A.J.A. i inni, A new species of lutrine opossum, genus Lutreolina Thomas (Didelphidae), from the South American Yungas, „Journal of Mammalogy”, 95 (2), 2014, s. 225–240, DOI: 10.1644/13-MAMM-A-246 (ang.).
↑ ^a ^b ^c W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 3. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[iucn-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Flores, D. &D.& Martin D. &D.&, G.M., Lutreolina massoia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [dostęp 2024-11-02] (ang.).

[HMW-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y 51. Massoia's Lutrine Opossum, s. 159, w: D.D. Astúa D.D., Family Didelphidae (Opossums), [w:] D.E. Wilson & R.A.D.E.W.& R.A. Mittermeier, Handbook of the Mammals of the World, t. 5. Monotremes and Marsupials, Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 70-, ISBN 978-84-96553-99-6 (ang.).

[HMW50-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j 50. Big Lutrine Opossum, s. 158-159, w: D.D. Astúa D.D., Family Didelphidae (Opossums), [w:] D.E. Wilson & R.A.D.E.W.& R.A. Mittermeier, Handbook of the Mammals of the World, t. 5. Monotremes and Marsupials, Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 70-, ISBN 978-84-96553-99-6 (ang.).

[HMWf-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g D.D. Astúa D.D., Family Didelphidae (Opossums), [w:] D.E. Wilson & R.A.D.E.W.& R.A. Mittermeier, Handbook of the Mammals of the World, t. 5. Monotremes and Marsupials, Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 70-, ISBN 978-84-96553-99-6 (ang.).

[oryg-5] Juan A.J.A. Martínez-Lanfranco Juan A.J.A. i inni, A new species of lutrine opossum, genus Lutreolina Thomas (Didelphidae), from the South American Yungas, „Journal of Mammalogy”, 95 (2), 2014, s. 225–240, DOI: 10.1644/13-MAMM-A-246 (ang.).

[Cichocki&inni-6] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 3. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]