Luks (fotometria)

luks [lx]
Układ	SI
Wymiar
Jednostka	natężenia oświetlenia
Typowe symbole wielkości	E
w jednostkach SI

Luks (lx) – jednostka natężenia oświetlenia E w układzie SI (jednostka pochodna układu SI)^[1]. Nazwa pochodzi od łac. lux – światło^[2].

\mathrm {1\,lx=1\,{\frac {lm}{m^{2}}}=1\,{\frac {cd\cdot sr}{m^{2}}}}

Objaśnienie i przykłady

Luks (lx) określany jest jako oświetlenie wywołane przez równomiernie rozłożony strumień świetlny o wartości równej 1 lumen (lm) padający na powierzchnię 1 m², a więc 1 lx = 1 lm / m².

Podwielokrotność luksa, mililuks, nosi nazwę noks (nx)^[3]. Nazwa pochodzi od łac. nox – noc^[4].

1 nx = 0,001 lx = 1 mlx

Obiekt o jasności 1 luksa, obserwowany na niebie, miałby jasność (wyrażoną w magnitudo) ok. -14,2^[5]^[6]. Słońce miałoby taką jasność, gdyby obserwować je z odległości ok. 48,7 mld km (324,7 AU)^[7]

Przykładowe poziomy jasności w zależności od miejsca i warunków:

Jasność	Przykład powierzchni
100 µlx	bezksiężycowe, pochmurne nocne niebo^[8]
2 mlx	bezksiężycowe, przejrzyste nocne niebo wraz z poświatą niebieską^[8]
50–300 mlx	księżyc w pełni podczas bezchmurnej nocy^[9]
3–3,2 lx	poziom jasności podczas końcówki zmierzchu cywilnego przy bezchmurnym niebie^[10]
50 lx	natężenie światła w pokoju dziennym (Australia, 1998)^[11]
80 lx	natężenie światła w biurowym korytarzu/toalecie^[12]^[13]
100 lx	bardzo pochmurny dzień^[8]
320–400 lx	oświetlenie w biurze^[11]^[14]^[15]^[16]
400–500 lx	wschód oraz zachód Słońca (przy bezchmurnym niebie)
1 klx	pochmurny dzień^[8]; natężenie światła w typowym studiu TV
10–25 klx	światło dzienne (lecz nie bezpośrednie światło słoneczne)^[8]
32–100 klx	promieniowanie słoneczne

Zobacz też

lumen (lm) – jednostka miary strumienia świetlnego
kandela (cd) – jednostka światłości źródła światła

Przypisy

↑ luks, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-15] .
↑ Luks. Słownik wyrazów obcych PWN. [dostęp 2011-12-15].
↑ Przelicz: Natężenie oświetlenia, Noks. convertworld.com. [dostęp 2011-12-15]. (pol.).
↑ Noks. Słownik wyrazów obcych PWN. [dostęp 2011-12-15].
↑ Introduction to Astrophysics: The Stars – Jean Dufay, page 3
↑ Ian S.I.S. McLean Ian S.I.S., Electronic imaging in astronomy: detectors and instrumentation, wyd. 2nd ed, Berlin: Springer, 2008, s. 529, ISBN 3-540-76582-4, OCLC 288471358 .
↑ przykładową odległość obliczono na podstawie wzoru, przedstawionego w artykule pt. "Absolutna wielkość gwiazdowa"
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Paul Schlyter: Radiometry and photometry in astronomy – 10. How bright are natural light sources?. (ang.).
↑ Christopher C.M.Ch.C.M. Kyba Christopher C.M.Ch.C.M., AndrejA. Mohar AndrejA., ThomasT. Posch ThomasT., How bright is moonlight?, „Astronomy & Geophysics”, 58 (1), 2017, 1.31–1.32, DOI: 10.1093/astrogeo/atx025 [dostęp 2025-05-13] (ang.).
↑ D. AlfredD.A. Owens D. AlfredD.A., Ellie L.E.L. Francis Ellie L.E.L., Herschel W.H.W. Leibawitz Herschel W.H.W., Visibility Distance with Headlights: A Functional Approach, „SAE Technical Paper”, 1989, art. nr 890684, DOI: 10.4271/890684, Cytat: (...) 0.3 fc(inne języki) (3.2 lux) (ang.).
↑ ^a ^b Chapter 7: Appliance technologies and scope for emission reduction – Lighting – Trends in lighting, [w:] AlanA. Pears AlanA., Strategic Study of Household Energy and Greenhouse issues, Department of Industry and Science, Commonwealth of Australia, czerwiec 1998, s. 61 [zarchiwizowane 2005-07-21] .
↑ Lighting: 5. Assessing lighting savings, [w:] Australian GreenhouseA.G. Office Australian GreenhouseA.G., Working Energy Program for Local Government – Resource and Training Kit, 2002 [zarchiwizowane 2005-07-17] .
↑ Low-Light Performance Calculator for Fixed & Variable Power Scopes [online], www.scopecalc.com [dostęp 2021-09-26] .
↑ How to use a lux meter (Australian recommendation), Sustainability Victoria, kwiecień 2010 [zarchiwizowane 2011-07-07] .
↑ 1926.56 – Illumination [online], Occupational Safety and Health Administration [dostęp 2021-09-26] .
↑ European law UNI EN 12464

[epwn-1] luks, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-15] .

[2] Luks. Słownik wyrazów obcych PWN. [dostęp 2011-12-15].

[3] Przelicz: Natężenie oświetlenia, Noks. convertworld.com. [dostęp 2011-12-15]. (pol.).

[4] Noks. Słownik wyrazów obcych PWN. [dostęp 2011-12-15].

[5] Introduction to Astrophysics: The Stars – Jean Dufay, page 3

[IM08-6] Ian S.I.S. McLean Ian S.I.S., Electronic imaging in astronomy: detectors and instrumentation, wyd. 2nd ed, Berlin: Springer, 2008, s. 529, ISBN 3-540-76582-4, OCLC 288471358 .

[7] rzykładową odległość obliczono na podstawie wzoru, przedstawionego w artykule pt. "Absolutna wielkość gwiazdowa"

[radfaq-8] Paul Schlyter: Radiometry and photometry in astronomy – 10. How bright are natural light sources?. (ang.).

[9] Christopher C.M.Ch.C.M. Kyba Christopher C.M.Ch.C.M., AndrejA. Mohar AndrejA., ThomasT. Posch ThomasT., How bright is moonlight?, „Astronomy & Geophysics”, 58 (1), 2017, 1.31–1.32, DOI: 10.1093/astrogeo/atx025 [dostęp 2025-05-13] (ang.).

[10] D. AlfredD.A. Owens D. AlfredD.A., Ellie L.E.L. Francis Ellie L.E.L., Herschel W.H.W. Leibawitz Herschel W.H.W., Visibility Distance with Headlights: A Functional Approach, „SAE Technical Paper”, 1989, art. nr 890684, DOI: 10.4271/890684, Cytat: (...) 0.3 fc(inne języki) (3.2 lux) (ang.).

[energyrating-11] Chapter 7: Appliance technologies and scope for emission reduction – Lighting – Trends in lighting, [w:] AlanA. Pears AlanA., Strategic Study of Household Energy and Greenhouse issues, Department of Industry and Science, Commonwealth of Australia, czerwiec 1998, s. 61 [zarchiwizowane 2005-07-21] .

[12] Lighting: 5. Assessing lighting savings, [w:] Australian GreenhouseA.G. Office Australian GreenhouseA.G., Working Energy Program for Local Government – Resource and Training Kit, 2002 [zarchiwizowane 2005-07-17] .

[13] Low-Light Performance Calculator for Fixed & Variable Power Scopes [online], www.scopecalc.com [dostęp 2021-09-26] .

[14] How to use a lux meter (Australian recommendation), Sustainability Victoria, kwiecień 2010 [zarchiwizowane 2011-07-07] .

[15] 1926.56 – Illumination [online], Occupational Safety and Health Administration [dostęp 2021-09-26] .

[16] European law UNI EN 12464

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

luks [lx]
Układ	SI
Wymiar	$\left[\mathrm {\frac {lm}{m^{2}}} \right]$
Jednostka	natężenia oświetlenia
Typowe symbole wielkości	E
w jednostkach SI	$\mathrm {1\,lx={\frac {1\,lm}{1\,m^{2}}}={\frac {1\,cd\cdot 1\,sr}{1\,m^{2}}}}$