Kurs walutowy

Kurs dolara i euro od 15 listopada 2004 do 13 listopada 2007

Kurs złotego polskiego względem dolara amerykańskiego w latach 1924–1939

Kurs walutowy – cena danej waluty wyrażona w innej walucie (relacja wymienna jednej waluty na inną). Miejscem transakcji, na którym przedmiotem są waluty krajowe, jest rynek walutowy.

Popyt i podaż

Czynnikami określającymi podaż danej waluty i popyt na nią są:

• obroty handlowe w stosunkach dwustronnych, wymiana usług, ruch turystyczny, przepływ technologii itp., czyli bilans płatniczy;
• polityka walutowa rządu, która między innymi określa system kursów.

Rodzaje kursów walutowych

W klasycznym podejściu występuje podział na kursy płynne (w pełni kształtowane przez mechanizm rynkowy) oraz kursy sztywne (w których kurs wymiany ustalony jest przez państwo). Z czasem pojawiły się kursy mieszane (kurs walutowy kształtowany jest rynkowo w ograniczonym zakresie). Pierwotnie mieszane kursy nazywano kursami stałymi, ale obecnie nazwa ta przez wielu ekonomistów jest stosowana jako synonim kursu sztywnego.

Współczesne rodzaje kursów to:

• system kursowy bez własnej waluty (dolaryzacja, unia walutowa),
• izba walutowa,
• kurs walutowy stały związany z koszykiem walut lub jedną walutą,
• system stabilizowanego kursu walutowego,
• pełzający kurs stały,
• kurs stały – ulega wahaniom wywołanym grą popytu i podaży, zakres wahań jest ściśle określony,
• system kursu zbliżony do pełzającego,
• kurs stały w przedziale wahań,
• system kursu walutowego bez jednoznacznej definicji,
• kurs płynny,
• kurs całkowicie płynny.

Zmiany kursów

Kursy sztywne:

• dewaluacja – skokowe, administracyjne zmniejszenie międzynarodowej wartości waluty;
• rewaluacja – skokowe, administracyjne zwiększenie międzynarodowej wartości waluty.

Kursy płynne:

• deprecjacja – spadek międzynarodowej wartości waluty;
• aprecjacja – wzrost międzynarodowej wartości waluty.

Funkcje kursu walutowego

Podstawowe:

• Informacyjna – informuje o cenie walut obcych. Jest to informacja bezpłatna, wykorzystywana przy podejmowaniu decyzji przez przedsiębiorców i inne podmioty, a także będąca istotnym elementem planowania i zarządzania zarówno na szczeblu państwa, jak i poszczególnych podmiotów. Funkcja ta pozwala także ocenić opłacalność lokowania pieniądza w innej walucie;
• Cenotwórcza – kurs przenosi zagraniczne układy cen na układ krajowy wraz ze wszystkimi wynikającymi stąd ekonomicznymi konsekwencjami dla gospodarki światowej. Znaczenie tej funkcji rośnie na skutek wzrostu mobilności ludności czy liberalizacji handlu.
• Antycykliczna (amortyzująca) – gdy gospodarka się rozwija to, w przypadku płynnego kursu, waluta danego kraju umacnia się. Towary w nim produkowane stają się droższe od zagranicznych, więc spada ich produkcja, co trochę hamuje gospodarkę. Gdy w gospodarce występują trudności, to waluta ulega osłabieniu. Wtedy towary produkowane w kraju stają się tańsze od importowanych, co zwiększa sprzedaż towarów krajowych w kraju i zagranicą.

Pozostałe:

• współczynnika efektywności wymiany – gdy ceny i koszty ustalane są w różnej walucie;
• regulatora wymiany – zmniejszenie lub zwiększenie efektywności wymiany łączy się ze zmniejszeniem lub zwiększeniem liczby i wartości zawieranych transakcji;
• instrumentu polityki gospodarczej – aby kurs walutowy był instrumentem polityki gospodarczej, musi być podatny na wpływy władz publicznych w kraju. Władze monetarne mając możliwość kształtowania kursu walutowego, mogą stanowić bądź wspierać określone tendencje zmian;
• instrumentu gier finansowych – zróżnicowanie kursów walutowych w przestrzeni i w czasie pozwala na dokonywanie różnego rodzaju transakcji walutowych, np. transakcje arbitrażowe, opcje walutowe, transakcje future;
• kryterium porównywalności gospodarek i dochodów – kursy pełnią funkcję jakby wspólnego mianownika przy porównywaniu wartości wyrażonych w różnych walutach.

Wysokość i zmiany kursu

Wyróżnia się różnorodne czynniki oddziałujące na wysokość i zmiany kursu.

Ekonomiczne to:

• podaż walut obcych na krajowym rynku,
• popyt na waluty obce,
• różnice stóp procentowych oraz stóp inflacji na rynku obcym i krajowym,
• stopień reglamentacji waluty,
• polityka walutowa,
• stan gospodarki kraju oraz jego partnerów gospodarczych;

polityczne:

• sytuacja międzynarodowa,
• napięcia polityczne;

psychologiczne – związane z oczekiwaniami dotyczącymi przyszłego stanu gospodarki.

Bibliografia

• David Begg, Rudiger Dornbusch, Stanley Fischer: Makroekonomia. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2007. ISBN 978-83-208-1644-0. Brak numerów stron w książce
• System finansowy w Polsce. Bogusław Pietrzak, Zbigniew Polański, Barbara Woźniak (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012. ISBN 978-83-01-15236-9. Brak numerów stron w książce
• Izabela D. Tymoczko. Analiza porównawcza systemów kursu walutowego. „Materiały i Studia NBP”, 2013. ISSN 2084-6258. brak numeru strony

Linki zewnętrzne

• Kursy walut. nbp.pl. [dostęp 2023-02-01].