Kościół św. Jakuba w Lublanie

Kościół św. Jakuba
Župnijska cerkev sv. Jakoba
	kościół parafialny
	; Kościół św. Jakuba
Państwo	Słowenia
Miejscowość	Lublana
Adres	Gornji trg 18
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Dane świątyni
Styl	barok
	Położenie na mapie Lublany Kościół św. Jakuba
	Położenie na mapie Słowenii Kościół św. Jakuba
	Położenie na mapie gminy miejskiej Lublana Kościół św. Jakuba
	46,046°N 14,507°E/46,046079 14,507426
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół św. Jakuba w Lublanie (słoweń. Župnijska cerkev sv. Jakoba v Ljubljani) – rzymskokatolicki kościół parafialny znajdujący się w Lublanie.

Historia

Wzmiankowany w 1383, w XV wieku należał do zakonu augustianów. W 1597, dzięki staraniom dziekana katedry Tomaža Hrena, z Grazu do Lublany przybyli jezuici. W latach 1598–1602 wybudowano dla nich budynek klasztorny, a kilkanaście lat później (1613–1615) nowy kościół zakonny, na miejscu dawnej świątyni augustianów. Między 1667 a 1670 do nawy, od strony północnej, dobudowano ośmioboczną kaplicę^[1].

Kolejne prace wykonano w 1701. Pod kierunkiem budowniczego Francesco Ferraty podwyższono nawę i wybudowano empory. Wtedy też wykonano główny portal. Przeprowadzono również prace we wnętrzu – sklepienia zostały ozdobione malowidłami Janeza Jurija i Franca Karela Remba oraz sztukateriami, wykonanymi przez Tommasa Ferratę. Zarówno polichromia, jak i sztukaterie zostały zniszczone w wyniku pożaru w 1774^[1].

W 1895 trzęsienie ziemi zniszczyło dzwonnicę. W jej miejsce wybudowano nową, neogotycką, według projektu Raimunda Jeblingera^[1].

Architektura i wyposażenie

Budynek jest pierwszym przykładem barokowego kościoła jednonawowego z kaplicami (w typie rzymskiego kościoła Il Gesu) zbudowanego w Słowenii. Pozostałością wcześniejszego gotyckiego obiektu jest długie, trójbocznie zamknięte prezbiterium z zewnętrznymi przyporami^[1]. Od strony północnej dobudowano ośmioboczną kaplicę św. Franciszka Ksawerego, z wnętrzem bogato zdobionym sztukateriami, pochodzącymi z lat 70. XVII wieku, wykonanymi przez artystów włoskich. Na ścianach znajdują się obrazy przedstawiające sceny z życia św. Franciszka^[2].

Kościół posiada bogate wyposażenie ołtarzowe, wykonane przez rzeźbiarzy weneckich, którzy pracowali w Słowenii w okresie baroku, w tym:

ołtarz główny w typie tabernakulum z adorującymi aniołami, wykonany przez Francesca Robbę w 1732; iluzjonistyczną polichromię za ołtarzem wykonał Franciszek Jelovška, zaś obecną –Janez Wolf w 1869^[2]. Na jej tle umieszczono olejny obraz z 1720 przedstawiający św. Jakuba, pędzla wiedeńskiego malarza Johanna Gottfrieda Auerbacha^[1],
ołtarze Świętego Krzyża i (jako pendant) Matki Bożej Bolesnej wykonane z czarnego marmuru na początku XVIII wieku, pieta w ołtarzu MB Bolesnej z XIX wieku, obrazy do obydwóch ołtarzy namalował Josef Plank w 1860^[2],
płaskorzeźba ołtarzowa przedstawiająca zmarłego Chrystusa z 1701, prawdopodobnie autorstwa Matija Hendrichsa^[1],
ołtarz św. Franciszka z 1709^[1], rzeźby i tabernakulum z 1720–1721 wykonane przez Jacopoa Contieriego z Padwy^[2],
ołtarz św. Ignacego z 1714 z obrazem Johanna Veita Haucka z 1732^[1] oraz z rzeźbami wykonanymi przez Angela de Putti^[2],
ołtarz św. Józefa z 1716 z obrazem Franza Karla Remba^[1] oraz rzeźbami autorstwa Angela de Putti^[2],
ołtarz Wniebowzięcia NMP z ok. 1720, z rzeźbami przedstawiającymi św. Annę i św. Joachima autorstwa Contieriego, grupę Koronacji Maryi w zwieńczeniu wyrzeźbił Francesco Robba^[2],
ołtarz Aniołów Stróżów z 1723 autorstwa Francesca Robby^[1],
ołtarz św. Anny z 1724 autorstwa Wenecjanina Bartolomea Liberiego, z rzeźbami Francesca Robby^[1]^[2],
ołtarz św. Jana Nepomucena z 1738, z rzeźbami autorstwa Francesca Robby i Franca Rotmana^[1]^[2].

Wśród pozostałego wyposażenia znajdują się obrazy drogi krzyżowej z 1849, pędzla Pavla Kühnla oraz ambona wykonana w latach 1864–1867 przez kamieniarza Ignaca Tomana. Sklepienia nawy i prezbiterium ozdobione są malowidłami przedstawiającymi sceny z życia św. Jakuba. Polichromie wykonał w 1886 Jurij Šubic^[2].

Kolumna maryjna

W otoczeniu kościoła, po jego południowej stronie stoi kolumna z figurą Matki Bożej Niepokalanie Poczętej, wykonana przez salzburskiego rzeźbiarza Wolfa Weissenkirchera w latach 1681–1682^[1]. Została wzniesionadla uczczenia zwycięstwa nad Turkami w bitwie pod Szentgotthárd. Przerobiona w 1938 przez Jože Plečnika^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m BlažB. Resman BlažB., Baročna Ljubljana "Župnijska (jezuitska) cerkev sv. Jakoba" [online], barok.zrc-sazu.si [dostęp 2021-04-05] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Župnija Ljubljana – Sveti Jakob [online], zupnija-lj-sv-jakob.rkc.si [dostęp 2021-04-05] .
↑ PawełP. Pomykalski PawełP., Słowenia: przewodnik krajoznawczy, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2019, s. 84, ISBN 978-83-8122-022-4, OCLC 1111740134 [dostęp 2021-04-05] .

[:0-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m BlažB. Resman BlažB., Baročna Ljubljana "Župnijska (jezuitska) cerkev sv. Jakoba" [online], barok.zrc-sazu.si [dostęp 2021-04-05] .

[:1-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Župnija Ljubljana – Sveti Jakob [online], zupnija-lj-sv-jakob.rkc.si [dostęp 2021-04-05] .

[3] PawełP. Pomykalski PawełP., Słowenia: przewodnik krajoznawczy, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2019, s. 84, ISBN 978-83-8122-022-4, OCLC 1111740134 [dostęp 2021-04-05] .

[1]

[2]

[3]