Kevin sam w domu
Filmowy dom McCallisterów w Chicago | |
Gatunek | |
---|---|
Rok produkcji |
1990 |
Data premiery |
10 listopada 1990 |
Kraj produkcji | |
Język | |
Czas trwania |
103 min |
Reżyseria | |
Scenariusz | |
Główne role | |
Muzyka | |
Zdjęcia | |
Scenografia | |
Kostiumy | |
Montaż | |
Produkcja | |
Wytwórnia | |
Dystrybucja | |
Budżet |
15 000 000 USD |
Kontynuacja |
Kevin sam w Nowym Jorku (1992) |
Kevin sam w domu (ang. Home Alone) – amerykański film fabularny z 1990 w reżyserii Chrisa Columbusa. Pierwszy film z serii Sam w domu.
Fabuła
[edytuj | edytuj kod]McCallisterowie wyjeżdżają na święta Bożego Narodzenia do Paryża. Z powodu porannego pośpiechu wywołanego możliwością spóźnienia się na samolot rodzina leci do Francji bez najmłodszego syna, Kevina. Domem, w którym pozostał chłopiec, zaczynają interesować się włamywacze – Harry i Marv.
Akcja filmu dzieje się od wieczora 21 grudnia do poranka 25 grudnia, głównie w domu rodziny McCallisterów w Chicago, ale również w innych częściach tego miasta oraz na lotniskach i w hotelu w Paryżu, na lotniskach w Dallas i Scranton oraz w ciężarówce jadącej ze Scranton do Chicago.
Produkcja
[edytuj | edytuj kod]Początkowo film miał powstać w wytwórni Warner Bros., a jego budżet ustalono na 14 mln dolarów amerykańskich. Jednak projekt przejęła 20th Century Fox i zwiększyła budżet do kwoty 17 mln dol[2].
Większość scen nakręcono w Chicago i jego okolicach. Pozostałe, jak np. te z Paryża, to filmowe triki: ujęcia na lotnisku Paryż – Orly sfilmowano w porcie lotniczym Chicago-O’Hare, a scena, w której Kevin brnie przez zalaną piwnicę, próbując przechytrzyć włamywaczy, została nagrana na basenie szkoły New Trier High School. Scenografię wnętrza samolotu, którym McCallisterowie lecą do Paryża, ulokowano za to na szkolnym boisku do koszykówki[3].
Wiele scen nakręcono w dwupiętrowym, jednorodzinnym domu mieszczącym się przy 671 Lincoln Avenue[4] w miejscowości Winnetka, leżącej na przedmieściach Chicago. W filmie pojawia się kuchnia wraz z głównymi schodami, piwnica oraz większa część pierwszego piętra, ale już jadalnia i wszystkie pomieszczenia na parterze (poza kuchnią) zostały zbudowane jako scenografia filmowa. Także znajdujący się na przydomowym podwórku domek na drzewie powstał specjalnie na potrzeby filmu, a po zakończeniu zdjęć został rozebrany. Sam budynek powstał w 1921 i miał pięć sypialni, strych, podwójny wolnostojący garaż i szklarnię[5].
W scenie, w której Harry gryzie Kevina, grający włamywacza Joe Pesci naprawdę ugryzł Macaulaya Culkina, zostawiając na jego palcu bliznę.
Kaskaderem, który zastępował Macaulaya Culkina w niebezpiecznych scenach, był 30-letni Larry Nicholas.
Na kilka miesięcy przed premierą filmu wydano książkę dla dzieci bazującą na filmie. Zawierała ona kilka rozdziałów i scen, które sfilmowano, ale nie umieszczono ich w ostatecznej wersji filmu. Jedną z nich jest scena, w której Marv podaje się za policjanta. Ma to miejsce zaraz po przylocie rodziny Kevina z wakacji w Paryżu. Również z książki wiadomo, jakie nazwiska noszą włamywacze.
W maju 2011 filmowy dom został wystawiony na sprzedaż za 2,4 mln dol. W marcu 2012 nabywca zakupił go za 1,585 mln dol[4].
Odbiór filmu
[edytuj | edytuj kod]Na świecie
[edytuj | edytuj kod]Recenzje | ||||
---|---|---|---|---|
Publikacja | Ocena | |||
AllMovie | [6] |
W pierwszy weekend film zarobił 17 mln dol. i stał się tak popularny, że wyświetlano go w kinach jeszcze długo po okresie świątecznym. Przez 12 tygodni utrzymywał się na pierwszym miejscu amerykańskiego box office’u, a przez kolejnych 10 tygodni plasował się w pierwszej dziesiątce. Film zarobił łącznie ponad 477 mln dol. na całym świecie, z czego w samych Stanach Zjednoczonych przyniósł zysk w wysokości 285 mln dol. dolarów, stając się najbardziej kasowym filmem roku w Ameryce Północnej[7]. Znalazł się także w Księdze rekordów Guinnessa jako najbardziej dochodowa komedia wszech czasów[8].
Film, mimo dużej popularności wśród widzów, został przyjęty z mieszanymi ocenami przez krytyków. Internetowy serwis Rotten Tomatoes, opierając się na 41 recenzjach ze średnią ocen 5.2/10, przyznał mu 54%, czyli „zgniły”[9]. Z kolei Metacritic, który stosuje standardową skalę ocen, po przejrzeniu 100 recenzji oszacował jego wynik na 63, ze wskazaniem na „ogólnie sprzyjające”[10].
Roger Ebert z Chicago Sun-Times przyznał filmowi dwie i pół gwiazdki z czterech, uznając, że ośmiolatek potrafiłby wymyślić tak skomplikowane pułapki tylko, jeśli miałby do dyspozycji dziesiątki tysięcy dolarów, a fabuła jest tak nieprawdopodobna, że trudno było mu przejmować się stanem radzącego sobie z praktycznie każdym problemem Kevina. Pochwalił jednak grę aktorską Macaulaya Culkina[11] i wymyślne pułapki. Recenzentka New York Timesa, Caryn James, skarżyła się na to, że pierwsza połowa filmu jest „monotonna i przewidywalna”, w przeciwieństwie do drugiej, którą pochwaliła za prawdziwie komediowy humor. Z uznaniem odniosła się również do rozmowy Kevina z panem Marleyem, jak również końcowych scen filmu[12]. Magazyn Variety zwrócił uwagę na trafny dobór obsady, a Jeanne Cooper z The Washington Post na komediowe podejście.
W 2023 roku został wprowadzony do Narodowego Rejestru Filmowego Stanów Zjednoczonych jako film „znaczący kulturowo, historycznie bądź estetycznie”[13].
W Polsce
[edytuj | edytuj kod]W Polsce film stał się fenomenem i częścią świątecznej tradycji. Do polskich kin trafił 22 maja 1992[14]. W przypadku polskiej telewizji film zadebiutował na antenie TVP1 w Boże Narodzenie 1995 o godzinie 20:10. Następnie trzy razy, 26 grudnia 1997 oraz 24 i 25 grudnia 1999, był emitowany w telewizji TVN[15]. Popularność filmowi przyniosła jednak coroczna (z wyjątkiem 2002, gdy w zamian 1 stycznia 2003 wyemitowano część trzecią filmu) jego emisja w telewizji Polsat rozpoczęta 29 grudnia 2000. Na antenie Polsatu w latach 2000–2001 oraz 2003–2013 film był emitowany naprzemiennie, zarówno w okresie świątecznym (po raz pierwszy 24 grudnia 2003) lub w okresie go poprzedzającym (wtedy w święta emitowany był sequel filmu lub oba filmy pojawiały się na antenie Polsatu w okresie przedświątecznym) albo poświątecznym, jednak nie później niż przed Sylwestrem.
W 2010 telewizja Polsat nie uwzględniła filmu w świątecznej ramówce, co spotkało się z protestem ponad 90 tysięcy osób na Facebooku. Pod naporem opinii społecznej Polsat zmienił zdanie, emitując jednak film w Boże Narodzenie (25 grudnia) o godzinie 20:00 oraz dodatkowo w Drugi Dzień Świąt o godzinie 12:45[16].
Począwszy od 2014 (z wyjątkiem 2015, gdy emisja filmu miała miejsce dopiero w Boże Narodzenie tj. 25 grudnia o godzinie 16:40) komedia pokazywana jest na antenie Polsatu zawsze w Wigilię (24 grudnia) około godziny 20:00.
W Wigilię 2018 film zanotował największą oglądalność z wynikiem 4,51 mln widzów[17].
Postacie
[edytuj | edytuj kod]- Rodzina McCallisterów
- Kevin McCallister – 8-latek, który zwykle ściąga kłopoty na rodzinę, dlatego pragnie zostać sam. Gdy jego życzenie się spełnia, dochodzi do wniosku, że samotne życie wcale nie jest zabawne. Dzielnie broni domu przed włamywaczami, zastawiając na nich pułapki.
- Kate McCallister – matka Kevina i żona Petera.
- Peter McCallister – ojciec Kevina i mąż Kate. Ma dwóch braci: Roba (który mieszka w Nowym Jorku) i Franka.
- Buzz McCallister – starszy brat Kevina, dla którego nie jest miły. Ma nadwagę, hoduje ptasznika. Jest kibicem koszykówki i baseballu, w pokoju ma wiele gadżetów związanych z Chicago Bulls
- Megan McCallister – siostra Kevina.
- Jeff McCallister – brat Kevina.
- Linnie McCallister – siostra Kevina.
- Frank McCallister – stryj Kevina, brat Petera. Mieszka w Ohio, pracuje we Francji. Jest skąpy i niezbyt uczciwy.
- Leslie McCallister – stryjenka Kevina i żona Franka.
- Rod, Heather, Fuller, Sandra, Tracy i Brooke McCallisterowie – kuzyni Kevina.
- Włamywacze
- Harry Lime – jeden z dwóch włamywaczy, którzy chcą okraść dom Kevina. Na początku filmu podszywa się pod policjanta, aby dowiedzieć się, dokąd i na jak długo wyjeżdżają McCallisterowie. Ma złoty ząb.
- Marv Merchants – jeden z dwóch włamywaczy, którzy chcą okraść dom Kevina. Gdy okradnie jakiś dom, zawsze zostawia w nim odkręcony kran, twierdząc, że to jego wizytówka. Nie jest zbyt inteligentny. Ma lęk wysokości.
- Inni
- Pan Marley – starszy mężczyzna mieszkający w pobliżu domu McCallisterów. Wygląda strasznie, przez co krąży o nim wiele plotek. Początkowo Kevin zawsze ucieka na jego widok, jednak zmienia nastawienie do niego, gdy pod koniec filmu Marley ratuje go z rąk włamywaczy. Ma wnuczkę i syna, z którym pokłócił się wiele lat temu, przez co z sobą nie rozmawiali, jednakże na koniec filmu się z nimi pogodził.
- Gus Polinski – lider zespołu muzycznego Kenosha Kickers, grającego polkę. W latach 70. sprzedał 623 egzemplarze swoich piosenek.
Obsada
[edytuj | edytuj kod]- Macaulay Culkin – Kevin McCallister
- Joe Pesci – Harry Lime
- Daniel Stern – Marv Merchants
- Roberts Blossom – Marley
- Catherine O’Hara – Kate McCallister
- John Heard – Peter McCallister
- Gerry Bamman – Frank McCallister
- Terrie Snell – Leslie McCallister
- Devin Ratray – Buzz McCallister
- Hillary Wolf – Megan McCallister
- Michael C. Maronna – Jeff McCallister
- Angela Goethals – Linnie McCallister
- Jedidiah Cohen – Rod McCallister
- Kristin Minter – Heather McCallister
- Kieran Culkin – Fuller McCallister
- Daiana Campeanu – Sondra McCallister
- Senta Moses – Tracy McCallister
- Anna Slotky – Brook McCallister
- John Candy – Gus Polinski
- Larry Hankin – policjant Balzak
- Jeffrey Wiseman – Mitch Murphy
- Virginia Smith – Georgette
- Matt Doherty – Steffan
- Ralph Foody – gangster Johnny
- Michael Guido – gangster Snakes
- Ray Toler – wujek Rob
- Billie Bird – kobieta na lotnisku
- Bill Erwin – mężczyzna na lotnisku
- Peter Siragusa – Lineman
- Alan Wilder – sprzedający bilety
- Hope Davis – agent French Ticket
- Dan Charles Zukoski – dostawca pizzy
Ścieżka dźwiękowa
[edytuj | edytuj kod]Wykonawca ścieżki dźwiękowej | |
różni wykonawcy | |
Wydany | |
---|---|
Wydawnictwo |
Ścieżka dźwiękowa z filmu została wydana w 1990 roku przez Sony Music Entertainment i zawierała 19 utworów skomponowanych przez Johna Williamsa i piosenek świątecznych użytych w filmie.
- „Home Alone Main Titles” (4:53)
- „Holiday Flight” (0:59)
- „The House” (2:27)
- „Run Rudolph Run” (2:37)
- „Star of Bethlehem (Orchestral Version)” (2:51)
- „Man of the House” (4:33)
- „White Christmas” (2:40)
- „Scammed by a Kindergartner” (3:55)
- „Please Come Home for Christmas” (Southside Johnny) (2:41)
- „Rockin’ Around the Christmas Tree” (2:02)
- „Follow That Kid!” (2:03)
- „Making the Plane” (0:52)
- „O Holy Night” (2:48)
- „Carol of the Bells” (1:25)
- „Star of Bethlehem” (2:59)
- „Setting the Trap” (2:16)
- „Somewhere in My Memory” (1:04)
- „The Attack on the House” (6:53)
- „Mom Returns and Finale” (4:19)
- „Have Yourself a Merry Little Christmas” (Mel Tormé) (3:05)
- „We Wish You a Merry Christmas / End Title” (4:15)
Oskarżenie o plagiat
[edytuj | edytuj kod]Twórców filmu oskarżono o plagiat względem francuskiego horroru „Wizyta Świętego Mikołaja” (fr. 3615 code Père Noël) w reżyserii René Manzora. Francuski film mimo brutalniejszej formy posiadał analogiczną fabułę w której pozostawiony w wielkim domu na święta chłopiec bronił się przed włamywaczem za pomocą wymyślnych pułapek, a jego prapremiera miała miejsce na rok przed rozpoczęciem kręcenia zdjęć do „Kevina”. Sprawa została skierowana do sądu, jednak zakończyła się przegraną Francuza[18].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Kevin sam W Domu. Komedia rodzinna - bez rodziny. „Świat Młodych”. 43/1992, s. 1, 30 maja 1992. Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”.
- ↑ David Teather: Fade to red. The Guardian, 2007-11-30. [dostęp 2012-11-08]. (ang.).
- ↑ Remembering Home Alone.
- ↑ a b Gary Lucido: Home Alone House Sells For $1.585 Million. Chicago Tribune, 2012-03-09. [dostęp 2012-11-08]. (ang.).
- ↑ Facts about the Home.
- ↑ Home Alone (1990) – Chris Columbus | Synopsis, Characteristics, Moods, Themes and Related | AllMovie [online], allmovie.com [dostęp 2017-11-24] (ang.).
- ↑ Movies.com: Movie box office results for the top 50 movies of 1990. movies.go.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-22)]..
- ↑ Home Alone – Movie Review.
- ↑ Home Alone Movie Reviews.
- ↑ Home Alone Reviews.
- ↑ Roger Ebert: Home Alone. Chicago Sun-Times, 1990-11-16. [dostęp 2012-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-02)]. (ang.).
- ↑ Caryn James: Movie Review – Home Alone. The New York Times, 1990-11-16. [dostęp 2012-11-08]. (ang.).
- ↑ Pat Saperstein: ‘Home Alone,’ ‘Terminator 2,’ ’12 Years a Slave’ Among 25 Titles Joining National Film Registry. Variety, 2023-12-13. [dostęp 2023-12-14]. (ang.).
- ↑ Kevin sam w domu - opis filmu, „Filmweb.pl”, 24 listopada 2022 [dostęp 2022-11-24] (pol.).
- ↑ Ile razy "Kevin sam w domu" NIE leciał na Polsacie? [online] [dostęp 2015-11-25] .
- ↑ Kevin sam w domu jednak w święta na Polsacie, „Newsweek.pl”, 1 grudnia 2010 [dostęp 2016-12-28] (pol.).
- ↑ "Kevin sam w domu" znów nie miał sobie równych. Rekordowa oglądalność w Wigilię [online] [dostęp 2021-12-23] .
- ↑ Grzegorz Kłos , "Kevin sam w domu" plagiatem? Tak twierdzi francuski reżyser. Ma na to dowody [online], wp.pl, 24 grudnia 2018 .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Kevin sam w domu w bazie IMDb (ang.)
- Kevin sam w domu w bazie Filmweb
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Oficjalna strona filmu. homealonedvd.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-31)].
- Amerykańskie komedie familijne
- Amerykańskie filmy z 1990 roku
- Filmy bożonarodzeniowe
- Filmy w reżyserii Chrisa Columbusa
- Filmy wytwórni 20th Century Fox
- Filmy, których akcja toczy się w Paryżu
- Ścieżki dźwiękowe do filmów
- Albumy muzyczne wydane w roku 1990
- Filmy kręcone w Chicago
- Filmy w National Film Registry